-
حرص صیادی ز صیدی مغفلست ** دلبریی می‌کند او بی‌دلست
- Avcılık hırsı, insanı kendi avlanacağından gafil kılar. Erlik gösterir ama yüreksizdir.
-
تو کم از مرغی مباش اندر نشید ** بین ایدی خلف عصفوری بدید
- İstekte bir kuştan aşağı olma. Serçe kuşu bile önüne ardına bakınır.
-
چون به نزد دانه آید پیش و پس ** چند گرداند سر و رو آن نفس
- Yemin bulunduğu yere geldi mi önüne ardına kaç kere dolanır.
-
کای عجب پیش و پسم صیاد هست ** تا کشم از بیم او زین لقمه دست 755
- Acaba der, önümde ardımda bir avcı var mı? Varsa onun korkusu ile şu lokmadan el çekmem gerek.
-
تو ببین پس قصه‌ی فجار را ** پیش بنگر مرگ یار و جار را
- Kötülerin hikayelerini gör, hallerine bak. Eşinin dostunun ölümlerinden ibret al.
-
که هلاکت دادشان بی‌آلتی ** او قرین تست در هر حالتی
- Onları silahsız, pusatsız nasıl helak etti? Bir bak. O, herhalde senin yanındadır.
-
حق شکنجه کرد و گرز و دست نیست ** پس بدان بی‌دست حق داورکنیست
- Tanrı işkence yapar ama gürzle elle değil. Bil ki Tanrı, elsiz hüküm sürer, ferman yürütür.
-
آنک می‌گفتی اگر حق هست کو ** در شکنجه او مقر می‌شد که هو
- Tanrı varsa hani, nerede? Diyen işkenceye uğradı mı vardır, odur diye ikrar eder.
-
آنک می‌گفت این بعیدست و عجیب ** اشک می‌راند و همی گفت ای قریب 760
- Tanrı varlığı şaşılacak bir şey, akıldan uzak diyen, gözyaşları döker de ey bana benden yakın Tanrı diye yalvarmaya koyulur.
-
چون فرار از دام واجب دیده است ** دام تو خود بر پرت چفسیده است
- Tuzaktan kaçmak vaciptir, fakat senin tuzağın kanadına yapışıktır.
-
بر کنم من میخ این منحوس دام ** از پی کامی نباشم طلخ‌کام
- İşte onun için ben, bu menhus tuzağın mıhını çekip çıkarıyorum; murada erişmek için dilimi, damağımı acıtmamak istiyorum.
-
درخور عقل تو گفتم این جواب ** فهم کن وز جست و جو رو بر متاب
- Bu sözü, senin aklına uygun söyledim. Anla da arayıp taramadan yüz çevirme.
-
بسکل این حبلی که حرص است و حسد ** یاد کن فی جیدها حبل مسد
- Hırs ve hasetten ibaret olan şu bağı çöz. Ebuleheb’in karısının boynundaki hurma ipini düşün.
-
صفت کشتن خلیل علیه‌السلام زاغ را کی آن اشارت به قمع کدام صفت بود از صفات مذمومه‌ی مهلکه در مرید
- Halil aleyhisselamın kuzgunu öldürmesindeki sebep. Bunun müridi helak eden kötü sıfatlardan hangisinin giderilmesine işaret olduğu
-
این سخن را نیست پایان و فراغ ** ای خلیل حق چرا کشتی تو زاغ 765
- Ne bu sözün sonu vardır, ne de bu söz bitip tükenir. Ey Tanrı Halil’i, kuzgunu neden öldürdün?
-
بهر فرمان حکمت فرمان چه بود ** اندکی ز اسرار آن باید نمود
- Buyruğa uydun doğru. Fakat bu buyruğun hikmeti neydi? Onun sırlarından birazcığını göstermek gerek.
-
کاغ کاغ و نعره‌ی زاغ سیاه ** دایما باشد به دنیا عمرخواه
- Kara kuzgunun gaa diye bağırması, dünyada daima uzun bir ömür istemesindendir.
-
هم‌چو ابلیس از خدای پاک فرد ** تا قیامت عمر تن درخواست کرد
- İblis gibi tek ve pak Tanrı’dan kıyamete kadar dünya hayatını ister.
-
گفت انظرنی الی یوم الجزا ** کاشکی گفتی که تبنا ربنا
- İblis de “Beni kıyamet gününe kadar yaşat “ dedi. Keşke, “Rabbimiz, tövbe ettik” deseydi.
-
عمر بی توبه همه جان کندنست ** مرگ حاضر غایب از حق بودنست 770
- Tövbesiz ömür, baştanbaşa can çekişmedir. Hazır olan kaçılmayan ölüm, Tanrı’dan gafil olmaktır.
-
عمر و مرگ این هر دو با حق خوش بود ** بی‌خدا آب حیات آتش بود
- Hakla olunca ömür de, ölüm de... ikisi de hoştur. Fakat Tanrı’sız abıhayat bile ateştir.
-
آن هم از تاثیر لعنت بود کو ** در چنان حضرت همی‌شد عمرجو
- Öyle bir tapıdan daima ömür istemesi de lanet tesiriyledir.
-
از خدا غیر خدا را خواستن ** ظن افزونیست و کلی کاستن
- Tanrı’dan, ondan başkasını istemek, görünüşte istenen şeyin artmasını stemektir, ama hakikatte onun tamamı ile eksilmesini dilemektir.
-
خاصه عمری غرق در بیگانگی ** در حضور شیر روبه‌شانگی
- Hele ayrılık ve yabancılıkla geçen ömür yok mu? Bu adeta aslanın huzurunda tilkilik taslamaya benzer.
-
عمر بیشم ده که تا پس‌تر روم ** مهلم افزون کن که تا کمتر شوم 775
- Bana daha fazla ömür ver de daha gerisin geri gideyim; mühletini uzat da daha aşağılık bir hale geleyim demektir.
-
تا که لعنت را نشانه او بود ** بد کسی باشد که لعنت‌جو بود
- Nihayet o, lanete nişane olur. Lanet isteyen kişiyse kötü bir kişidir.