من همی‌بینم بهر دشت و مکان ** خوشه‌ها انبه رسیده تا میان3250
I am beholding in every desert and everywhere ears of corn in abundance, reaching up to the waist;
خوشه‌ها در موج از باد صبا ** پر بیابان سبزتر از گندنا
(I see) the wilderness full of ears of corn (tossed) in waves by the east-wind, (so that it is) greener than the leek.
ز آزمون من دست بر وی می‌زنم ** دست و چشم خویش را چون بر کنم
By way of trial I am putting my hand thereon: how should I remove my hand and eye?
یار فرعون تنید ای قوم دون ** زان نماید مر شما را نیل خون
Ye are friends of Pharaoh, (who is) the body, O base people: hence the Nile seems to you to be blood.
یار موسی خرد گردید زود ** تا نماند خون بینید آب رود
Quickly become friends of Moses, (who is) the intellect, in order that the blood may remain not and ye may behold the river-water.
با پدر از تو جفایی می‌رود ** آن پدر در چشم تو سگ می‌شود3255
(If) an injustice is proceeding from (is being done by) thee towards thy father, that father will become (as) a (biting) cur in thine eyes.
آن پدر سگ نیست تاثیر جفاست ** که چنان حرمت نظر را سگ نماست
That father is not a cur: ’tis the effect of (thy) injustice that such mercy appears to thy sight (as) a cur.
گرگ می‌دیدند یوسف را به چشم ** چونک اخوان را حسودی بود و خشم
Since the brethren (of Joseph) had envy and anger, they were regarding Joseph as the wolf.
با پدر چون صلح کردی خشم رفت ** آن سگی شد گشت بابا یار تفت
When thou hast made peace with thy father, anger is gone; that currishness departs, and thy father at once becomes thy friend.
بیان آنک مجموع عالم صورت عقل کلست چون با عقل کل بکژروی جفا کردی صورت عالم ترا غم فزاید اغلب احوال چنانک دل با پدر بد کردی صورت پدر غم فزاید ترا و نتوانی رویش را دیدن اگر چه پیش از آن نور دیده بوده باشد و راحت جان
Explaining that the whole world is the form of Universal Reason, (and that) when by trespassing you act unjustly towards Universal Reason, in most cases the aspect of the world increases your vexation, just as when you show ill-feeling to your father the aspect of your father increases your vexation and you cannot (bear to) look on his face, though before that he will have been the light of your eye and the comfort of your soul.
کل عالم صورت عقل کلست ** کوست بابای هر آنک اهل قل است
The whole world is the form of Universal Reason, which is the father of whosoever is a follower of the (Divine) Word.