گفت رگهای من‌اند آن کوهها ** مثل من نبوند در حسن و بها
It replied, “Those (other) mountains are my veins: they are not like unto me in beauty and glory.
من به هر شهری رگی دارم نهان ** بر عروقم بسته اطراف جهان3715
I have a hidden vein in every land: (all) the regions of the world are fastened to my veins.
حق چو خواهد زلزله‌ی شهری مرا ** گوید او من بر جهانم عرق را
When God wills an earthquake in any land, He bids me and I cause the vein to throb.
پس بجنبانم من آن رگ را بقهر ** که بدان رگ متصل گشتست شهر
Then I make to move mightily the vein with which the (particular) land is connected.
چون بگوید بس شود ساکن رگم ** ساکنم وز روی فعل اندر تگم
When He says ‘Enough!’ my vein rests. I am (apparently) at rest, but actually I am in rapid motion”—
هم‌چو مرهم ساکن و بس کارکن ** چون خرد ساکن وزو جنبان سخن
At rest, like the (medicinal) ointment, and very active (efficacious); at rest, like the intellect, while the speech (impelled) by it is moving.
نزد آنکس که نداند عقلش این ** زلزله هست از بخارات زمین3720
In the opinion of him whose intelligence does not perceive this, earthquakes are caused by terrestrial vapours.
موری بر کاغذ می‌رفت نبشتن قلم دید قلم را ستودن گرفت موری دیگر کی چشم تیزتر بود گفت ستایش انگشتان را کن کی آن هنر ازیشان می‌بینم موری دگر کی از هر دو چشم روشن‌تر بود گفت من بازو را ستایم کی انگشتان فرع بازواند الی آخره
An ant, walking on a piece of paper, saw the pen writing and began to praise the pen. Another ant, which was more keen-sighted, said, "Praise the fingers, for I deem this accomplishment to proceed from them." Another ant, more clear-sighted than either, said, "I praise the arm, for the fingers are a branch of the arm," et cetera.
مورکی بر کاغذی دید او قلم ** گفت با مور دگر این راز هم
A little ant saw a pen (writing) on a paper, and told this mystery to another ant,
که عجایب نقشها آن کلک کرد ** هم‌چو ریحان و چو سوسن‌زار و ورد
Saying, “That pen made wonderful pictures like sweet basil and beds of lilies and roses.”
گفت آن مور اصبعست آن پیشه‌ور ** وین قلم در فعل فرعست و اثر
The other ant said, “That artist is the finger, and this pen is actually (no more than) the derivative (instrument) and the sign.”