پیشوای بد بود آن بز شتاب ** می‌برد اصحاب را پیش قصاب
That goat is a bad leader: he is taking his followers quickly along to the butcher.
ریش شانه کرده که من سابقم ** سابقی لیکن به سوی مرگ و غم
He has combed his beard, saying, “I am the foremost.” (Yes); thou art the foremost, but in the direction of death and anguish.
هین روش بگزین و ترک ریش کن ** ترک این ما و من و تشویش کن
Hark, adopt (as thy vocation) travelling (on the Way of righteousness) and abandon thy beard: abandon this egoism and troubled thought,
تا شوی چون بوی گل با عاشقان ** پیشوا و رهنمای گلستان
That thou mayst become like the scent of the rose to (God's) lovers (and mayst be) their leader and guide to the Rose-garden.
کیست بوی گل دم عقل و خرد ** خوش قلاووز ره ملک ابد 3350
Who (what) is the scent of the rose? The breath (voice) of reason and intelligence (which is) a sweet guide on the way to the Kingdom Everlasting.
فرمودن شاه به ایاز بار دگر کی شرح چارق و پوستین آشکارا بگو تا خواجه تاشانت از آن اشارت پند گیرد کی الدین النصیحة و موعظه یابند
How the King (Mahmúd) once more commanded Ayáz, saying, "Give a clear explanation concerning thy rustic shoon and sheepskin jacket in order that thy fellow-servants may be admonished by that indication, for (the Prophet has said), ‘Religion consists in (giving) sincere counsel.’"
سر چارق را بیان کن ای ایاز ** پیش چارق چیستت چندین نیاز
“O Ayáz, declare the mystery of the rustic shoon and why in the presence of the shoon thou showest all this humility,
تا بنوشد سنقر و بک یا رقت ** سر سر پوستین و چارقت
So that thy (fellow-servants) Sunqur and Bakyáruq may hear the inmost secret of thy sheepskin jacket and rustic shoon.
ای ایاز از تو غلامی نور یافت ** نورت از پستی سوی گردون شتافت
O Ayáz, slavery hath gained lustre from thee: thy lustre hath sped from lowliness towards heaven.
حسرت آزادگان شد بندگی ** بندگی را چون تو دادی زندگی
Servitude has become an object of regret to the free, since thou hast given life (and splendour) to servitude.
مؤمن آن باشد که اندر جزر و مد ** کافر از ایمان او حسرت خورد 3355
The true believer is he by whose true belief amidst the ebb and flow (of fortune) the infidel is made regretful.”
حکایت کافری کی گفتندش در عهد ابا یزید کی مسلمان شو و جواب گفتن او ایشان را
Story of the infidel whom, in the time of Abá Yazíd (Báyazíd), they invited to become a Moslem; and how he answered them.