زخم ناخن بر چنان رخ کافریست ** که رخ مه در فراق او گریست 555
’Tis (an act of) infidelity (to inflict) scratches upon a countenance (of) such (beauty) that the moon's countenance wept at parting from it.
یا نمیبینی تو روی خویش را ** ترک کن خوی لجاج اندیش را
Or dost not thou see (the beauty of) thy face? Abandon that contumacious disposition (which prevents thee from seeing it).”
در بیان آنک صفا و سادگی نفس مطمنه از فکرتها مشوش شود چنانک بر روی آینه چیزی نویسی یا نقش کنی اگر چه پاک کنی داغی بماند و نقصانی
Explaining that the purity and simplicity of the tranquil soul are disturbed by thoughts, just as (when) you write or depict anything on the surface of a mirror, though you may (afterwards) obliterate it entirely, (yet) a mark and blemish will remain (on the mirror).
روی نفس مطمنه در جسد ** زخم ناخنهای فکرت میکشد
The face of the tranquil soul in the body suffers wounds inflicted by the nails of thought.
فکرت بد ناخن پر زهر دان ** میخراشد در تعمق روی جان
Know that evil thought is a poisonous nail: in (the case of) deep reflection it rends the face of the soul.
تا گشاید عقدهی اشکال را ** در حدث کردست زرین بیل را
In order that he (the thinker) may loose the knot of a difficulty, he has put a golden spade into ordure.
عقده را بگشاده گیر ای منتهی ** عقدهی سختست بر کیسهی تهی 560
Suppose the knot is loosed, O adept (thinker): ’tis (like) a tight knot on an empty purse.
Thou hast grown old in (the occupation of) loosing knots: suppose a few more knots are loosed (by thee, what then?).
عقدهای که آن بر گلوی ماست سخت ** که بدانی که خسی یا نیکبخت
The knot that is (fastened) tight on our throat is that thou shouldst know whether thou art vile or fortunate.
حل این اشکال کن گر آدمی ** خرج این کن دم اگر آدمدمی
Solve this problem, if thou art a man: spend thy breath (life) on this, if thou hast the breath (spirit) of Adam (within thee).
حد اعیان و عرض دانسته گیر ** حد خود را دان که نبود زین گزیر
Suppose thou knowest the definitions of (all) substances and accidents, (how shall it profit thee?): know the (true) definition of thyself, for this is indispensable.