English    Türkçe    فارسی   

2
1017-1041

  • در حدیث آمد که تسبیح از ریا ** همچو سبزه‏ی گولخن دان ای کیا
  • It is (said) in the Hadíth (Traditions of the Prophet): “Know, sire, that glorification (of God) from hypocrisy is like the verdure on a midden.”

  • پس بدان که صورت خوب و نکو ** با خصال بد نیرزد یک تسو
  • Know, then, that a fair and goodly form with bad qualities (within) is not worth a farthing;

  • ور بود صورت حقیر و ناپذیر ** چون بود خلقش نکو در پاش میر
  • And though the form be despicable and unpleasing, (yet) when his (that person's) disposition is good, die at his feet!

  • صورت ظاهر فنا گردد بدان ** عالم معنی بماند جاودان‏ 1020
  • Know that the outward form passes away, (but) the world of reality remains for ever.

  • چند بازی عشق با نقش سبو ** بگذر از نقش سبو رو آب جو
  • How long will you play at loving the shape of the jug? Leave the shape of the jug; go, seek the water.

  • صورتش دیدی ز معنی غافلی ** از صدف دری گزین گر عاقلی‏
  • You have seen its (outward) form, you are unaware of the reality; pick out from the shell a pearl, if you are wise.

  • این صدفهای قوالب در جهان ** گر چه جمله زنده‏اند از بحر جان‏
  • These shells of bodies in the world, though they all are living by (grace of) the Sea of Soul—

  • لیک اندر هر صدف نبود گهر ** چشم بگشا در دل هر یک نگر
  • Yet there is not a pearl in every shell: open your eyes and look into the heart of each one,

  • کان چه دارد وین چه دارد می‏گزین ** ز انکه کمیاب است آن در ثمین‏ 1025
  • And pick out what that one has and what this, because that costly pearl is seldom found.

  • گر به صورت می‏روی کوهی به شکل ** در بزرگی هست صد چندان که لعل‏
  • If you go (turn your attention) to the form, by external appearance a mountain is a hundred times as much as a ruby in bigness;

  • هم به صورت دست و پا و پشم تو ** هست صد چندان که نقش چشم تو
  • Also, in respect of form, your hands and feet and hair are a hundred times as much as the contour of the eye;

  • لیک پوشیده نباشد بر تو این ** کز همه اعضا دو چشم آمد گزین‏
  • But this (fact) is not hidden from you, that the two eyes are the choicest of all (your) members.

  • از یک اندیشه که آید در درون ** صد جهان گردد به یک دم سر نگون‏
  • By one thought that comes into the mind a hundred worlds are overturned in a single moment.

  • جسم سلطان گر به صورت یک بود ** صد هزاران لشکرش در پی دود 1030
  • If the body of the Sultan is, in form (appearance), one (only), (yet) hundreds of thousands of soldiers run behind (it).

  • باز شکل و صورت شاه صفی ** هست محکوم یکی فکر خفی‏
  • Again, the figure and form of the excellent King are ruled by one invisible thought.

  • خلق بی‏پایان ز یک اندیشه بین ** گشته چون سیلی روانه بر زمین‏
  • Behold people without end who, moved by one thought, have gone over the earth like a flood;

  • هست آن اندیشه پیش خلق خرد ** لیک چون سیلی جهان را خورد و برد
  • Small is that thought in the people's eyes, but like a flood it swallowed and swept away the world.

  • پس چو می‏بینی که از اندیشه‏ای ** قایم است اندر جهان هر پیشه‏ای‏
  • So, when you see that from a thought every craft in the world (arises and) subsists—

  • خانه‏ها و قصرها و شهرها ** کوهها و دشتها و نهرها 1035
  • (That) houses and palaces and cities, mountains and plains and rivers,

  • هم زمین و بحر و هم مهر و فلک ** زنده از وی همچو کز دریا سمک‏
  • Earth and ocean as well as sun and sky, are living (derive their life) from it as fishes from the sea—

  • پس چرا از ابلهی پیش تو کور ** تن سلیمان است و اندیشه چو مور
  • Then why in your foolishness, O blind one, does the body seem to you a Solomon, and thought (only) as an ant?

  • می‏نماید پیش چشمت که بزرگ ** هست اندیشه چو موش و کوه گرگ‏
  • To your eye the mountain appears great: (to you) thought is like a mouse, and the mountain (like) a wolf.

  • عالم اندر چشم تو هول و عظیم ** ز ابر و رعد و چرخ داری لرز و بیم‏
  • The (material) world in your eyes is awful and sublime: you tremble and are frightened at the clouds and the thunder and the sky,

  • وز جهان فکرتی ای کم ز خر ** ایمن و غافل چو سنگ بی‏خبر 1040
  • While in regard to the world of thought, O less (lower) than the ass, you are secure and indifferent as a witless stone,

  • ز انکه نقشی وز خرد بی‏بهره‏ای ** آدمی خو نیستی خر کره‏ای‏
  • Because you are a (mere) shape and have no portion of intelligence; you are not of human nature, you are an ass's colt.