English    Türkçe    فارسی   

2
1291-1315

  • اسب بی‏راکب چه داند رسم راه ** شاه باید تا بداند شاه راه‏
  • How should the riderless horse know the marks of the road? The King is needed (to ride it) in order that it may know the King's road.

  • سوی حسی رو که نورش راکب است ** حس را آن نور نیکو صاحب است‏
  • Go towards a sense on which the Light is riding: that Light is a good companion for the sense.

  • نور حس را نور حق تزیین بود ** معنی نور علی‏ نور این بود
  • The Light of God is an ornament to the light of sense: this is the meaning of light upon light.

  • نور حسی می‏کشد سوی ثری ** نور حقش می‏برد سوی علی‏
  • The light of sense draws (a man) towards earth; the Light of God bears him aloft,

  • ز انکه محسوسات دونتر عالمی است ** نور حق دریا و حس چون شبنمی است‏ 1295
  • Because sensible things are a lower world: the Light of God is (as) the sea, and the sense as a dew-drop.

  • لیک پیدا نیست آن راکب بر او ** جز به آثار و به گفتار نکو
  • But that which rides on it (on the sense) is not manifested save by good effects and words.

  • نور حسی کاو غلیظ است و گران ** هست پنهان در سواد دیده‏گان‏
  • The sensuous light, which is gross and heavy, is hidden in the black of the eyes.

  • چون که نور حس نمی‏بینی ز چشم ** چون ببینی نور آن دینی ز چشم‏
  • Inasmuch as you are not seeing the light of sense with (your) eye, how should you see the light of that religious one (the saint) with (your) eye?

  • نور حس با این غلیظی مختفی است ** چون خفی نبود ضیایی کان صفی است‏
  • The light of sense is hidden notwithstanding this grossness: how (then) should not that radiance be hidden which is pure (and subtle)?

  • این جهان چون خس به دست باد غیب ** عاجزی پیش گرفت و داد غیب‏ 1300
  • This world, like straws in the hand (control) of the wind (which is) the (world) unseen, is a helpless object before the power and sway of the Unseen

  • گه بلندش می‏کند گاهیش پست ** گه درستش می‏کند گاهی شکست‏
  • It (this control) makes it now lofty, now low; makes it now sound (and whole), now broken;

  • گه یمینش می‏برد گاهی یسار ** گه گلستانش کند گاهیش خار
  • Now carries it to the right, now to the left; now makes it roses, now thorns.

  • دست پنهان و قلم بین خط گزار ** اسب در جولان و ناپیدا سوار
  • See (how) the Hand (is) hidden, while the pen is writing; the horse careering, while the Rider is invisible.

  • تیر پران بین و ناپیدا کمان ** جانها پیدا و پنهان جان جان‏
  • See the arrow flying, and the Bow not in sight; the (individual) souls manifest, and the Soul of souls hidden.

  • تیر را مشکن که این تیر شهی است ** تیر پرتابی ز شصت آگهی است‏ 1305
  • Do not break the arrow, for it is the arrow of a King; it is not shot at long range (at random), it is from the thumb-stall of One who knows (how to hit the target).

  • ما رمیت إذ رمیت گفت حق ** کار حق بر کارها دارد سبق‏
  • God said, “Thou didst not throw when thou threwest”: the action of God has precedence over (our) actions.

  • خشم خود بشکن تو مشکن تیر را ** چشم خشمت خون شمارد شیر را
  • Break your own anger, do not break the arrow: the eye of your anger reckons milk (to be) blood.

  • بوسه ده بر تیر و پیش شاه بر ** تیر خون آلود از خون تو تر
  • Give the arrow a kiss and bring it to the King—the blood-stained arrow, wet with your blood.

  • آن چه پیدا عاجز و بسته و زبون ** و آن چه ناپیدا چنان تند و حرون‏
  • That which is seen is helpless and confined and feeble; and that which is unseen is so fierce and uncontrollable.

  • ما شکاریم این چنین دامی کراست ** گوی چوگانیم چوگانی کجاست‏ 1310
  • We are the (hunted) prey: to whom belongs such a (fearful) snare? We are the ball (for the blows) of the polo-bat—and where is the Batsman?

  • می‏درد می‏دوزد این خیاط کو ** می‏دمد می‏سوزد این نفاط کو
  • He tears, He sews: where is this Tailor? He blows, He burns: where is this Fire-kindler?

  • ساعتی کافر کند صدیق را ** ساعتی زاهد کند زندیق را
  • At one hour He makes the true saint an unbeliever; at another hour He makes the (impious) deist an (orthodox) ascetic;

  • ز انکه مخلص در خطر باشد ز دام ** تا ز خود خالص نگردد او تمام‏
  • For the mukhlis (sincere worshipper) is in danger of the snare until he becomes entirely purged of self,

  • ز انکه در راهست و ره زن بی‏حد است ** آن رهد کاو در امان ایزد است‏
  • Because he is (still) on the Way, and the brigands are numberless: (only) he escapes who is under God's safeguard.

  • آینه‏ی خالص نگشت او مخلص است ** مرغ را نگرفته است او مقنص است‏ 1315
  • (If) he has not become (selfless, like) a pure mirror, he is (no more than) mukhlis: (if) he has not caught the bird, he is (still) hunting;