در نمکلان چون خر مرده فتاد ** آن خری و مردگی یک سو نهاد
When the dead ass fell into the salt-mine, it put aside asininity and mortality.
صبغة الله هست خم رنگ هو ** پیسها یک رنگ گردد اندر او1345
The baptism of Allah is the dyeing-vat of Hú (the Absolute God): therein (all) piebald things become of one colour.
چون در آن خم افتد و گوییش قم ** از طرب گوید منم خم لا تلم
When he (the mystic) falls into the vat, and you say to him, “Arise,” he says in rapture, “I am the vat: do not blame (me).”
آن منم خم خود انا الحق گفتن است ** رنگ آتش دارد الا آهن است
That “I am the vat” is the (same as) saying “I am God”: he has the colour of the fire, albeit he is iron.
رنگ آهن محو رنگ آتش است ** ز آتشی میلافد و خامشوش است
The colour of the iron is naughted in the colour of the fire: it (the iron) boasts of (its) fieriness, though (actually) it is like one who keeps silence.
چون به سرخی گشت همچون زر کان ** پس انا النار است لافش بیزبان
When it has become like gold of the mine in redness, then without tongue its boast is “I am the fire.”
شد ز رنگ و طبع آتش محتشم ** گوید او من آتشم من آتشم1350
It has become glorified by the colour and nature of the fire: it says, “I am the fire, I am the fire.
آتشم من گر ترا شک است و ظن ** آزمون کن دست را بر من بزن
I am the fire; if thou have doubt and suspicion, make trial, put thy hand upon me.
آتشم من بر تو گر شد مشتبه ** روی خود بر روی من یک دم بنه
I am the fire; if it seem dubious to thee, lay thy face upon my face for one moment.”
آدمی چون نور گیرد از خدا ** هست مسجود ملایک ز اجتبا
When Man receives light from God, he is worshipped by the angels because of his being chosen (by God).
نیز مسجود کسی کاو چون ملک ** رسته باشد جانش از طغیان و شک
Also, (he is) worshipped by that one whose spirit, like the angel, has been freed from contumacy and doubt.
آتش چه آهن چه لب ببند ** ریش تشبیه مشبه را مخند1355
What fire? What iron? Close your lips: do not laugh at the beard of the assimilator's simile.
پای در دریا منه کم گوی از آن ** بر لب دریا خمش کن لب گزان
Do not set foot in the Sea, speak not of It: on the shore of the Sea keep silence, biting your lips (in amazement).
گر چه صد چون من ندارد تاب بحر ** لیک مینشکیبم از غرقاب بحر
Though (one equal to) a hundred like me would not have the strength to bear the Sea, yet I cannot refrain from the drowning waters of the Sea.
جان و عقل من فدای بحر باد ** خونبهای عقل و جان این بحر داد
May my soul and mind be a sacrifice to the Sea: this Sea has paid the blood-price of mind and soul.
تا که پایم میرود رانم در او ** چون نماند پا چو بطانم در او
I will march in It as long as my feet move; when feet remain not, I am (plunged) in It, like ducks.
بیادب حاضر ز غایب خوشتر است ** حلقه گر چه کژ بود نه بر در است1360
An unrespectful person present is better than one absent: though the ring be crooked, is it not on the door?
ای تن آلوده به گرد حوض گرد ** پاک کی گردد برون حوض مرد
O defiled in body, frequent the tank: outside of the tank, how shall a man be cleansed?
پاک کاو از حوض مهجور اوفتاد ** او ز پاکی خویش هم دور اوفتاد
The pure one who has been banished from the tank becomes far also from his purity.
پاکی این حوض بیپایان بود ** پاکی اجسام کم میزان بود
The purity of this tank is infinite; the purity of bodies is of little weight,
ز انکه دل حوض است لیکن در کمین ** سوی دریا راه پنهان دارد این
Because the heart (though it) is a tank, yet in ambush (out of sight) it has a hidden channel to the Sea.
پاکی محدود تو خواهد مدد ** ور نه اندر خرج کم گردد عدد1365
Your finite purity wants reinforcement; otherwise, number is diminished in (the course of) expenditure.
آب گفت آلوده را در من شتاب ** گفت آلوده که دارم شرم از آب
The water said to the defiled one, “Hasten (to come) into me.” The defiled one said, “I feel shame before the water.”
گفت آب این شرم بیمن کی رود ** بیمن این آلوده زایل کی شود
Said the water, “Without me how shall this shame go? Without me how shall this defilement be removed?”
ز آب هر آلوده کاو پنهان شود ** الحیاء یمنع الإیمان بود
Every defiled one who hides from the water is (an example of the saying that) “Shame hinders Faith.”