English    Türkçe    فارسی   

2
1541-1565

  • بهر نقصان بدن آمد فرج ** در نبی که ما علی الاعمی حرج‏
  • Relief for bodily deficiency has come in the (words of the) Qur’án—it is no crime in the blind man.

  • برق آفل باشد و بس بی‏وفا ** آفل از باقی ندانی بی‏صفا
  • Lightning is transient and very faithless: without clearness (of mind) you will not know the transient from the permanent.

  • برق خندد بر که می‏خندد بگو ** بر کسی که دل نهد بر نور او
  • The lightning laughs: say, at whom is it laughing? At him that sets his heart upon its light.

  • نورهای چرخ ببریده پی است ** آن چو لا شرقی و لا غربی کی است‏
  • The lights of the sky are hamstrung (feeble and imperfect): how are they like (that Light which is) neither of the east nor of the west?

  • برق را چون یخطف الأبصار دان ** نور باقی را همه انصار دان‏ 1545
  • Know that the nature of lightning is that it taketh away the sight; regard the everlasting Light as entirely Helpers (to the attainment of vision).

  • بر کف دریا فرس را راندن ** نامه‏ای در نور برقی خواندن‏
  • To ride (your) horse upon the foam of the sea, to read a letter in a flash of lightning,

  • از حریصی عاقبت نادیدن است ** بر دل و بر عقل خود خندیدن است‏
  • Is, to fail, because of covetousness, to see the end; it is, to laugh at your own mind and intellect.

  • عاقبت بین است عقل از خاصیت ** نفس باشد کاو نبیند عاقبت‏
  • Intellect, by its proper nature, is a seer of the end (consequence); ’tis the fleshly soul that does not see the end.

  • عقل کاو مغلوب نفس او نفس شد ** مشتری مات زحل شد نحس شد
  • The intellect that is vanquished by the flesh becomes the flesh: Jupiter is checkmated by Saturn and becomes inauspicious.

  • هم درین نحسی بگردان این نظر ** در کسی که کرد نحست درنگر 1550
  • Still, turn this gaze (of yours) upon this inauspiciousness, look on that One who made you ill-starred.

  • آن نظر که بنگرد این جر و مد ** او ز نحسی سوی سعدی نقب زد
  • The gaze (of him) that surveys this ebb and flow pierces from the inauspicious influence to the auspicious.

  • ز آن همی‏گرداندت حالی به حال ** ضد به ضد پیدا کنان در انتقال‏
  • He (God) continually turns you from one state (of feeling) to another, manifesting opposite by means of opposite in the change,

  • تا که خوفت زاید از ذات الشمال ** لذت ذات الیمین یرجی الرجال‏
  • For the purpose that fear of the left hand side may bring to birth in you the delight of “He causes the (blessed) men to hope for the right hand side,”

  • تا دو پر باشی که مرغ یک پره ** عاجز آید از پریدن ای سره‏
  • So that you may have two wings (fear and hope); for the bird that has (only) one wing is unable to fly, O excellent (reader).

  • یا رها کن تا نیایم در کلام ** یا بده دستور تا گویم تمام‏ 1555
  • (O God), either let me not come to speech (at all), or give me leave to tell (the whole) to the end.

  • ور نه این خواهی نه آن فرمان تراست ** کس چه داند مر ترا مقصد کجاست‏
  • But if Thou willest neither this nor that, ’tis Thine to command: how should any one know what Thou intendest?

  • جان ابراهیم باید تا به نور ** بیند اندر نار فردوس و قصور
  • One must needs have the spirit of Abraham to see in the fire Paradise and its palaces by the light (of mystic knowledge);

  • پایه پایه بر رود بر ماه و خور ** تا نماند همچو حلقه بند در
  • And mount step by step above the moon and the sun, lest he remain like the door-ring fastened on the door;

  • چون خلیل از آسمان هفتمین ** بگذرد که لا أحب الآفلین‏
  • And, like the Friend, pass beyond the Seventh Heaven, saying, “I love not them that set.”

  • این جهان تن غلط انداز شد ** جز مر آن را کاو ز شهوت باز شد 1560
  • This bodily world is deceptive, save to him that has escaped from lust.

  • تتمه‏ی حسد آن حشم بر آن غلام خاص‏
  • Conclusion of (the story) how the (other) retainers envied the favourite slave.

  • قصه‏ی شاه و امیران و حسد ** بر غلام خاص و سلطان خرد
  • The story of the King and the amirs and their envy of the favourite slave and lord of wisdom

  • دور ماند از جر جرار کلام ** باز باید گشت و کرد آن را تمام‏
  • Has been left far (behind) on account of the powerful attraction of the discourse.(Now) we must turn back and conclude it.

  • باغبان ملک با اقبال و بخت ** چون درختی را نداند از درخت‏
  • The happy and fortunate gardener of the (Divine) kingdom — how should not he know one tree from another?

  • آن درختی را که تلخ و رد بود ** و آن درختی که یکش هفصد بود
  • The tree that is bitter and reprobate, and the tree whose one is (as) seven hundred (of the other)—

  • کی برابر دارد اندر تربیت ** چون ببیندشان به چشم عاقبت‏ 1565
  • How, in rearing (them), should he deem (them) equal, when he beholds them with the eye (that is conscious) of the end,