English    Türkçe    فارسی   

2
1749-1773

  • جامه را بدرید و آهی کرد تفت ** سر نهاد اندر بیابانی و رفت‏
  • He rent his garment and heaved a sigh, and hastily turned his head towards a desert and went (his way).

  • عتاب کردن حق تعالی با موسی علیه السلام از بهر آن شبان‏
  • How the high God rebuked Moses, on whom be peace, on account of the shepherd.

  • وحی آمد سوی موسی از خدا ** بنده‏ی ما را ز ما کردی جدا 1750
  • A revelation came to Moses from God—“Thou hast parted My servant from Me.

  • تو برای وصل کردن آمدی ** نی برای فصل کردن آمدی‏
  • Didst thou come (as a prophet) to unite, or didst thou come to sever?

  • تا توانی پا منه اندر فراق ** أبغض الأشیاء عندی الطلاق‏
  • So far as thou canst, do not set foot in separation: of (all) things the most hateful to Me is divorce.

  • هر کسی را سیرتی بنهاده‏ام ** هر کسی را اصطلاحی داده‏ام‏
  • I have bestowed on every one a (special) way of acting: I have given to every one a (peculiar) form of expression.

  • در حق او مدح و در حق تو ذم ** در حق او شهد و در حق تو سم‏
  • In regard to him it is (worthy of) praise, and in regard to thee it is (worthy of) blame: in regard to him honey, and in regard to thee poison.

  • ما بری از پاک و ناپاکی همه ** از گران جانی و چالاکی همه‏ 1755
  • I am independent of all purity and impurity, of all slothfulness and alacrity (in worshipping Me).

  • من نکردم امر تا سودی کنم ** بلکه تا بر بندگان جودی کنم‏
  • I did not ordain (Divine worship) that I might make any profit; nay, but that I might do a kindness to (My) servants.

  • هندوان را اصطلاح هند مدح ** سندیان را اصطلاح سند مدح‏
  • In the Hindoos the idiom of Hind (India) is praiseworthy; in the Sindians the idiom of Sind is praiseworthy.

  • من نگردم پاک از تسبیحشان ** پاک هم ایشان شوند و در فشان‏
  • I am not sanctified by their glorification (of Me); ’tis they that become sanctified and pearl-scattering (pure and radiant).

  • ما زبان را ننگریم و قال را ** ما روان را بنگریم و حال را
  • I look not at the tongue and the speech; I look at the spirit and the state (of feeling).

  • ناظر قلبیم اگر خاشع بود ** گر چه گفت لفظ ناخاضع رود 1760
  • I gaze into the heart (to see) whether it be lowly, though the words uttered be not lowly,

  • ز انکه دل جوهر بود گفتن عرض ** پس طفیل آمد عرض جوهر غرض‏
  • Because the heart is the substance, speech (only) the accident; so the accident is subservient, the substance is the (real) object.

  • چند ازین الفاظ و اضمار و مجاز ** سوز خواهم سوز با آن سوز ساز
  • How much (more) of these phrases and conceptions and metaphors? I want burning, burning: become friendly with that burning!

  • آتشی از عشق در جان بر فروز ** سربه‏سر فکر و عبارت را بسوز
  • Light up a fire of love in thy soul, burn thought and expression entirely (away)!

  • موسیا آداب دانان دیگرند ** سوخته جان و روانان دیگرند
  • O Moses, they that know the conventions are of one sort, they whose souls and spirits burn are of another sort.”

  • عاشقان را هر نفس سوزیدنی ست ** بر ده ویران خراج و عشر نیست‏ 1765
  • To lovers there is a burning (which consumes them) at every moment: tax and tithe are not (imposed) on a ruined village.

  • گر خطا گوید و را خاطی مگو ** گر بود پر خون شهید او را مشو
  • If he (the lover) speak faultily, do not call him faulty; and if the martyr be bathed in blood, do not wash him.

  • خون شهیدان را ز آب اولی‏تر است ** این خطا از صد ثواب اولی‏تر است‏
  • For martyrs, blood is better than water: this fault (committed by him) is better than a hundred right actions (of another).

  • در درون کعبه رسم قبله نیست ** چه غم ار غواص را پاچیله نیست‏
  • Within the Ka‘ba the rule of the qibla does not exist: what matter if the diver has no snow-shoes?

  • تو ز سر مستان قلاووزی مجو ** جامه چاکان را چه فرمایی رفو
  • Do not seek guidance from the drunken: why dost thou order those whose garments are rent in pieces to mend them?

  • ملت عشق از همه دینها جداست ** عاشقان را ملت و مذهب خداست‏ 1770
  • The religion of Love is apart from all religions: for lovers, the (only) religion and creed is—God.

  • لعل را گر مهر نبود باک نیست ** عشق در دریای غم غمناک نیست‏
  • If the ruby have not a seal (graven on it), ’tis no harm: Love in the sea of sorrow is not sorrowful.

  • وحی آمدن موسی را علیه السلام در عذر آن شبان‏
  • How the (Divine) revelation came to Moses, on whom be peace, excusing that shepherd.

  • بعد از آن در سر موسی حق نهفت ** رازهایی کان نمی‏آید به گفت‏
  • After that, God spake secretly in the inmost heart of Moses mysteries which cannot be spoken.

  • بر دل موسی سخنها ریختند ** دیدن و گفتن به هم آمیختند
  • Words were poured upon his heart: vision and speech were mingled together.