-
خون شهیدان را ز آب اولیتر است ** این خطا از صد ثواب اولیتر است
- For martyrs, blood is better than water: this fault (committed by him) is better than a hundred right actions (of another).
-
در درون کعبه رسم قبله نیست ** چه غم ار غواص را پاچیله نیست
- Within the Ka‘ba the rule of the qibla does not exist: what matter if the diver has no snow-shoes?
-
تو ز سر مستان قلاووزی مجو ** جامه چاکان را چه فرمایی رفو
- Do not seek guidance from the drunken: why dost thou order those whose garments are rent in pieces to mend them?
-
ملت عشق از همه دینها جداست ** عاشقان را ملت و مذهب خداست 1770
- The religion of Love is apart from all religions: for lovers, the (only) religion and creed is—God.
-
لعل را گر مهر نبود باک نیست ** عشق در دریای غم غمناک نیست
- If the ruby have not a seal (graven on it), ’tis no harm: Love in the sea of sorrow is not sorrowful.
-
وحی آمدن موسی را علیه السلام در عذر آن شبان
- How the (Divine) revelation came to Moses, on whom be peace, excusing that shepherd.
-
بعد از آن در سر موسی حق نهفت ** رازهایی کان نمیآید به گفت
- After that, God spake secretly in the inmost heart of Moses mysteries which cannot be spoken.
-
بر دل موسی سخنها ریختند ** دیدن و گفتن به هم آمیختند
- Words were poured upon his heart: vision and speech were mingled together.
-
چند بیخود گشت و چند آمد به خود ** چند پرید از ازل سوی ابد
- How oft did he become beside himself and how oft return to himself! How oft did he fly from eternity to everlastingness!
-
بعد از این گر شرح گویم ابلهی است ** ز انکه شرح این ورای آگهی است 1775
- If I should unfold (his tale) after this, ’tis foolishness (in me), because the explanation of this is beyond (our) understanding;
-
ور بگویم عقلها را بر کند ** ور نویسم بس قلمها بشکند
- And if I should speak (thereof), ’twould root up (men's) minds; and if I should write (thereof), ’twould shatter many pens.
-
چون که موسی این عتاب از حق شنید ** در بیابان در پی چوپان دوید
- When Moses heard these reproaches from God, he ran into the desert in quest of the shepherd.
-
بر نشان پای آن سر گشته راند ** گرد از پردهی بیابان بر فشاند
- He pushed on over the footprints of the bewildered man, he scattered dust from the skirt of the desert.
-
گام پای مردم شوریده خود ** هم ز گام دیگران پیدا بود
- The footstep of a man distraught is, in truth, distinct from the footsteps of others:
-
یک قدم چون رخ ز بالا تا نشیب ** یک قدم چون پیل رفته بر وریب 1780
- (At) one step, (he moves) like the rook (straight) from top to bottom (of the chessboard); (at) one step he goes crossways, like the bishop;
-
گاه چون موجی بر افرازان علم ** گاه چون ماهی روانه بر شکم
- Now lifting his crest like a wave; now going on his belly like a fish;
-
گاه بر خاکی نبشته حال خود ** همچو رمالی که رملی بر زند
- Now writing (a description of) his state on some dust, like a geomancer who takes an omen by drawing lines (on earth or sand).
-
عاقبت دریافت او را و بدید ** گفت مژده ده که دستوری رسید
- At last he (Moses) overtook and beheld him; the giver of glad news said, “Permission has come (from God).
-
هیچ آدابی و ترتیبی مجو ** هر چه میخواهد دل تنگت بگو
- Do not seek any rules or method (of worship); say whatsoever your distressful heart desires.
-
کفر تو دین است و دینت نور جان ** ایمنی و ز تو جهانی در امان 1785
- Your blasphemy is (the true) religion, and your religion is the light of the spirit: you are saved, and through you a (whole) world is in salvation.
-
ای معاف یفعل الله ما یشاء ** بیمحابا رو زبان را بر گشا
- O you who are made secure by God doeth whatso He willeth, go, loose your tongue without regard (for what you say).”
-
گفت ای موسی از آن بگذشتهام ** من کنون در خون دل آغشتهام
- He said, “O Moses, I have passed beyond that: I am now bathed in (my) heart's blood.
-
من ز سدرهی منتهی بگذشتهام ** صد هزاران ساله ز آن سو رفتهام
- I have passed beyond the Lote-tree of the farthest bourn, I have gone a hundred thousand years' journey on the other side.
-
تازیانه بر زدی اسبم بگشت ** گنبدی کرد و ز گردون بر گذشت
- Thou didst ply the lash, and my horse shied, made a bound, and passed beyond the sky.
-
محرم ناسوت ما لاهوت باد ** آفرین بر دست و بر بازوت باد 1790
- May the Divine Nature be intimate with my human nature— blessings be on thy hand and on thine arm!
-
حال من اکنون برون از گفتن است ** این چه میگویم نه احوال من است
- Now my state is beyond telling: this which I am telling is not my (real) state.”