-
پس ملک گوید که آن روضهی خضر ** که فلان جا دیدهاید اندر گذر
- Then the angel will say, “The garden of greenery which ye saw in a certain spot as ye passed––
-
دوزخ آن بود و سیاستگاه سخت ** بر شما شد باغ و بستان و درخت
- That was Hell and the terrible place of chastisement, (but) unto you it became gardens and pleasaunces and trees.
-
چون شما این نفس دوزخ خوی را ** آتشی گبر فتنه جوی را
- Inasmuch as with this soul of hellish nature, (this) miscreant fiery one that seeks (to lead you into) temptation,
-
جهدها کردید و او شد پر صفا ** نار را کشتید از بهر خدا 2560
- Ye have striven (oft), and it hath become full of purity, and ye have quenched the fire (thereof) for God’s sake;
-
آتش شهوت که شعله میزدی ** سبزهی تقوی شد و نور هدی
- (Inasmuch as) the fire of lust, which was flaming, hath become the verdure of piety and the light of guidance (unto the true faith);
-
آتش خشم از شما هم حلم شد ** ظلمت جهل از شما هم علم شد
- (Inasmuch as) at once the fire of anger in you hath turned to forbearance, and the darkness of ignorance in you hath turned to knowledge;
-
آتش حرص از شما ایثار شد ** و آن حسد چون خار بد گلزار شد
- (Inasmuch as) the fire of greed in you hath turned to unselfishness, and that envy (which) was like thorns hath turned to roses;
-
چون شما این جمله آتشهای خویش ** بهر حق کشتید جمله پیش پیش
- Inasmuch as ye formerly extinguished all these fires of your own for God’s sake;
-
نفس ناری را چو باغی ساختید ** اندر او تخم وفا انداختید 2565
- And made the fiery soul like an orchard and cast in it the seed of fealty,
-
بلبلان ذکر و تسبیح اندر او ** خوش سرایان در چمن بر طرف جو
- (Whilst) therein the nightingales of commemoration and glorification of God (were) singing sweetly in the garden by the river-side;
-
داعی حق را اجابت کردهاید ** در جحیم نفس آب آوردهاید
- (Inasmuch as) ye have answered the call of God and have brought water into the blazing hell of your soul––
-
دوزخ ما نیز در حق شما ** سبزه گشت و گلشن و برگ و نوا
- Our Hell also in regard to you hath become greenery and roses and plenty and riches.”
-
چیست احسان را مکافات ای پسر ** لطف و احسان و ثواب معتبر
- What is the requital for well-doing, O son? Kindness and well-doing and valued recompense.
-
نی شما گفتید ما قربانیایم ** پیش اوصاف بقا ما فانیایم 2570
- “Did not ye say, ‘We are devoted (to God) - we are passing away before the attributes of Everlastingness?
-
ما اگر قلاش و گر دیوانهایم ** مست آن ساقی و آن پیمانهایم
- We, whether we be cunning (sane) or mad, are intoxicated with that Cupbearer and that cup.
-
بر خط و فرمان او سر مینهیم ** جان شیرین را گروگان میدهیم
- We lay our heads (submissively) upon His writ and mandate; we give our sweet lives in pawn (to Him).
-
تا خیال دوست در اسرار ماست ** چاکری و جان سپاری کار ماست
- So long as the thought of the Friend is in our inmost hearts, (all) our work is to serve (Him) and yield up our lives.’”
-
هر کجا شمع بلا افروختند ** صد هزاران جان عاشق سوختند
- Wheresoever the candle of tribulation hath been lighted, hundreds of thousands of loving souls are burnt.
-
عاشقانی کز درون خانهاند ** شمع روی یار را پروانهاند 2575
- Those lovers that are within the house (and nigh unto Him) are (as) moths to the candle of the face of the Friend.
-
ای دل آن جا رو که با تو روشناند ** وز بلاها مر ترا چون جوشناند
- O heart, go where they are bright toward thee and are as a coat of mail to thee against afflictions,
-
ز آن میان جان ترا جا میکنند ** تا ترا پر باده چون جامی کنند
- And give thee a place within their souls, that they may fill thee with wine, like a cup.
-
در میان جان ایشان خانه گیر ** در فلک خانه کن ای بدر منیر
- Take thy abode within their souls: O radiant full-moon, make thy home in the sky!
-
چون عطارد دفتر دل واکنند ** تا که بر تو سرها پیدا کنند
- Like Mercury, they will open the book of the heart, that they may reveal mysteries unto thee.
-
پیش خویشان باش چون آوارهای ** بر مه کامل زن ار مه پارهای 2580
- Stay beside thy kinsfolk––how art thou roaming abroad? Cleave to the perfect Moon if thou art a piece of the moon.
-
جزو را از کل خود پرهیز چیست ** با مخالف این همه آمیز چیست
- What is the (cause of the) part’s keeping aloof from its whole? What is (the cause of) all this mixture with (that which is) diverse?