-
گر کند او خدمت تن هست خر ** ور رود در بحر جان یابد گهر
- If he serve the body, he is an ass; and if he go into the sea of the spirit, he will find pearls.
-
گر چه این دو مختلف خیر و شراند ** لیک این هر دو به یک کار اندراند
- Although these twain—good and evil—are different, yet these twain are (engaged) in one work.
-
انبیا طاعات عرضه میکنند ** دشمنان شهوات عرضه میکنند 2685
- The prophets offer devotions, the enemies (of God) offer lusts.
-
نیک را چون بد کنم یزدان نیام ** داعیم من خالق ایشان نیام
- How should I make the good man bad? I am not God. I am (only) a prompter, I am not their creator.
-
خوب را من زشت سازم رب نهام ** زشت را و خوب را آیینهام
- (How) should I make the fair foul? I am not the Lord. I am (only) a mirror for the foul and the fair.
-
سوخت هندو آینه از درد را ** کاین سیه رو مینماید مرد را
- The Hindoo burnt a mirror in vexation, saying, ‘This (mirror) causes a man to look black-faced.’
-
او مرا غماز کرد و راست گو ** تا بگویم زشت کو و خوب کو
- He (God) hath made me an informer and truth-teller, that I may tell where the ugly one is and where the beautiful.
-
من گواهم بر گوا زندان کجاست ** اهل زندان نیستم ایزد گواست 2690
- I am a witness: how is prison (the right place) for a witness? I do not deserve (to go to) prison, God is the witness (to my innocence).
-
هر کجا بینم نهال میوهدار ** تربیتها میکنم من دایهوار
- Wherever I see a fruitful sapling, I foster (it) diligently like a nurse.
-
هر کجا بینم درخت تلخ و خشک ** میبرم تا وارهد از پشک مشک
- Wherever I see a sour and dry tree, I cut it down, in order that the musk may be delivered (separated) from the dung.
-
خشک گوید باغبان را کای فتی ** مر مرا چه میبری سر بیخطا
- The dry (tree) says to the gardener, ‘O young man, why do you cut off my head without fault (on my part)?’
-
باغبان گوید خمش ای زشت خو ** بس نباشد خشکی تو جرم تو
- The gardener says, ‘Be silent, O evil-natured one! Is not thy dryness sin enough in thee?’
-
خشک گوید راستم من کژ نیام ** تو چرا بیجرم میبری پیم 2695
- The dry (tree) says, ‘I am straight, I am not crooked: why are you houghing me (who am) without guilt?’
-
باغبان گوید اگر مسعودیای ** کاشکی کژ بودیای تر بودیای
- The gardener says, ‘Hadst thou been blest, would that thou wert crooked (if only) thou wert moist (full of sap).
-
جاذب آب حیاتی گشتهای ** اندر آب زندگی آغشتیای
- Thou wouldst have drawn (into thyself) the Water of Life: thou wouldst have been steeped in the Water of Life.
-
تخم تو بد بوده است و اصل تو ** با درخت خوش نبوده وصل تو
- Thy seed and thy root were bad, and thou hast not been joined to a good tree.
-
شاخ تلخ ار با خوشی وصلت کند ** آن خوشی اندر نهادش بر زند
- If the sour branch be joined to a sweet one, that sweetness will strike (impress itself) on its nature.’”
-
عنف کردن معاویه با ابلیس
- How Mu‘áwiya dealt sternly with Iblís.
-
گفت امیر ای راه زن حجت مگو ** مر ترا ره نیست در من ره مجو 2700
- Said the Amír, “O brigand, do not argue: there is no way for you (to penetrate) into me, (so) do not seek the way.
-
ره زنی و من غریب و تاجرم ** هر لباساتی که آری کی خرم
- You are a brigand, and I am a stranger and merchant: how should I purchase any garments that you may bring?
-
گرد رخت من مگرد از کافری ** تو نه ای رخت کسی را مشتری
- Do not prowl about my property, infidel as you are: you are not one to buy the property of anybody.
-
مشتری نبود کسی را راه زن ** ور نماید مشتری مکر است و فن
- The brigand is not a buyer for (from) any person, and if he seem to be a buyer, ’tis (only his) deceit and artfulness.
-
تا چه دارد این حسود اندر کدو ** ای خدا فریاد ما را زین عدو
- I wonder what this envier has in his gourd! O God, help us against this enemy!
-
گر یکی فصلی دگر در من دمد ** در رباید از من این ره زن نمد 2705
- If he pronounce one more screed (of his spells) over me, this brigand will rob me of the mantle (of my faith).
-
نالیدن معاویه به حضرت حق تعالی از ابلیس و نصرت خواستن
- How Mu‘áwiya complained of Iblís to the most high God and besought His aid.
-
این حدیثش همچو دود است ای اله ** دست گیر ار نه گلیمم شد سیاه
- O God, this talk of his is like smoke: take my hand (and help me), or else my raiment is blackened.
-
من به حجت بر نیایم با بلیس ** کاوست فتنهی هر شریف و هر خسیس
- I cannot prevail in argument with Iblís, for he leads every one, noble and base (alike), into temptation.