English    Türkçe    فارسی   

2
2941-2965

  • ور همه عیب است دانش سود نیست ** چون همه چوب است اینجا عود نیست‏
  • And if everything is faulty, knowledge is of no advantage: since everything here is (common) wood, aloes-wood is not (to be found).

  • آن که گوید جمله حقند احمقی است ** و انکه گوید جمله باطل او شقی است‏
  • He that says, “All are true”—’tis folly (on his part); and he that says, “All are false”—he is damned.

  • تاجران انبیا کردند سود ** تاجران رنگ و بو کور و کبود
  • Those who trade with the prophets have gained (thereby); those who trade with colour and scent (worldly vanities) are blind and blue (miserable).

  • می‏نماید مار اندر چشم مال ** هر دو چشم خویش را نیکو بمال‏
  • The snake (már) appears in the eye as riches (mál): rub both your eyes well!

  • منگر اندر غبطه‏ی این بیع و سود ** بنگر اندر خسر فرعون و ثمود 2945
  • Do not consider the happiness of this (worldly) traffic and profit: consider the perdition of Pharaoh and Thamúd.

  • امتحان هر چیزی تا ظاهر شود خیر و شری که در وی است‏
  • On making trial of everything, so that the good and evil which are in it may be brought to view.

  • اندر این گردون مکرر کن نظر ** ز انکه حق فرمود ثم ارجع بصر
  • Contemplate the sky repeatedly, for God hath said, Then turn thy gaze again (towards it).

  • یک نظر قانع مشو زین سقف نور ** بارها بنگر ببین هل من فطور
  • As regards this roof of light, be not content with one look: look (many) times, see, Are there any flaws?

  • چون که گفتت کاندر این سقف نکو ** بارها بنگر چو مرد عیب جو
  • Since He hath told you to look ofttimes at this goodly roof, as a man seeking faults,

  • پس زمین تیره را دانی که چند ** دیدن و تمییز باید در پسند
  • You may know, then, how much seeing and discerning the dark earth needs, to gain approval.

  • تا بپالاییم صافان را ز درد ** چند باید عقل ما را رنج برد 2950
  • In order that we may strain the pure (folk) from the dregs, how much tribulation must our minds endure!

  • امتحانهای زمستان و خزان ** تاب تابستان بهار همچو جان‏
  • The trials of winter and autumn, the heat of summer, spring like the spirit (of life),

  • بادها و ابرها و برقها ** تا پدید آرد عوارض فرق‏ها
  • Winds and clouds and lightnings—(all these are to the end) that (such) happenings may bring distinctions into view;

  • تا برون آرد زمین خاک رنگ ** هر چه اندر جیب دارد لعل و سنگ‏
  • (To the end) that dust-coloured (dusky) earth may bring forth all that it holds in its bosom, (whether) ruby or stone.

  • هر چه دزدیده ست این خاک دژم ** از خزانه‏ی حق و دریای کرم‏
  • Whatsoever this dark earth has stolen from the Treasury of God and the Sea of Bounty—

  • شحنه‏ی تقدیر گوید راست گو ** آن چه بردی شرح واده مو به مو 2955
  • Providence, the (Divine) governor, says, “Tell the truth! Declare what thou hast carried off, hair by hair.”

  • دزد یعنی خاک گوید هیچ هیچ ** شحنه او را در کشد در پیچ پیچ‏
  • The thief, that is, the earth, says, “Nothing, nothing!” The Governor (then) puts it to the torture.

  • شحنه گاهش لطف گوید چون شکر ** گه بر آویزد کند هر چه بتر
  • Sometimes the Governor speaks to it with kindness (sweet) as sugar; sometimes he hangs it up (in the air), and does his worst,

  • تا میان قهر و لطف آن خفیه‏ها ** ظاهر آید ز آتش خوف و رجا
  • In order that, between force and favour, those concealed things may be brought to sight through the fire of fear and hope.

  • آن بهاران لطف شحنه‏ی کبریاست ** و آن خزان تخویف و تهدید خداست‏
  • Spring is the kindness of the Almighty Governor, and Autumn is God's menace and intimidation,

  • و آن زمستان چار میخ معنوی ** تا تو ای دزد خفی ظاهر شوی‏ 2960
  • And Winter is the allegorical crucifixion, to the end that thou, O hidden thief, mayst be exposed.

  • پس مجاهد را زمانی بسط دل ** یک زمانی قبض و درد و غش و غل‏
  • Then (again), he that wages the (spiritual) warfare has at one time (joyous) expansion of heart, at another time (grievous) oppression and pain and torment,

  • ز انکه این آب و گلی کابدان ماست ** منکر و دزد و ضیای جان ماست‏
  • Because this water and clay, which is (the stuff of) our bodies, is the denier (enemy) and thief of the light of (our) souls.

  • حق تعالی گرم و سرد و رنج و درد ** بر تن ما می‏نهد ای شیر مرد
  • The High God lays upon our body, O man of fortitude, heat and cold and grief and pain,

  • خوف و جوع و نقص اموال و بدن ** جمله بهر نقد جان ظاهر شدن‏
  • Fear and hunger and impairment of wealth and body—all for the sake of the soul's coin being brought into sight (and use).

  • این وعید و وعده‏ها انگیخته ست ** بهر این نیک و بدی کامیخته ست‏ 2965
  • These threats and promises He hath sent forth on account of this good and evil which He hath mingled.