English    Türkçe    فارسی   

2
323-347

  • دین نه آن باز است کاو از شه گریخت ** سوی آن کمپیر کاو می‏آرد بیخت‏
  • Religion is not (like) the falcon that fled from the King to the old crone who was sifting flour

  • تا که تتماجی پزد اولاد را ** دید آن باز خوش خوش زاد را
  • That she might cook tutmáj for her children. (When) she saw the beautiful well-born falcon,

  • پایکش بست و پرش کوتاه کرد ** ناخنش ببرید و قوتش کاه کرد 325
  • She tied its little foot and clipped its wings; she cut its talons and fed it with straw.

  • گفت نااهلان نکردندت به ساز ** پر فزود از حد و ناخن شد دراز
  • “Unworthy folk,” said she, “have not kept thee in (good) trim: thy wings are overgrown and thy talons have become long.

  • دست هر نااهل بیمارت کند ** سوی مادر آ که تیمارت کند
  • Every unworthy one's hand makes thee ill: come to thy mother that she may take care of thee.”

  • مهر جاهل را چنین دان ای رفیق ** کژ رود جاهل همیشه در طریق‏
  • Know, O friend, that such is the affection of the fool: the fool ever walks crookedly on the way.

  • روز شه در جستجو بی‏گاه شد ** سوی آن کمپیر و آن خرگاه شد
  • The King's day became late (far-spent) in searching (for the falcon): he went (at last) to the old woman and the tent (where she lived).

  • دید ناگه باز را در دود و گرد ** شه بر او بگریست زار و نوحه کرد 330
  • Suddenly he espied the falcon amidst smoke and dust: the King wept sorely over it and made lament.

  • گفت هر چند این جز ای کار تست ** که نباشی در وفای ما درست‏
  • He said, “Albeit this is the retribution for thy deed, in that thou art not firm in keeping faith with me,

  • چون کنی از خلد زی دوزخ فرار ** غافل از لا یستوی اصحاب نار
  • (Yet) how shouldst thou take flight from Paradise to Hell, heedless of (the text) the people of the Fire (and those of Paradise) are not equal?

  • این سزای آن که از شاه خبیر ** خیره بگریزد به خانه‏ی گنده پیر
  • This is the fitting reward for one that unconscionably flees from the King who knows (him) well to the house of an old hag.”

  • باز می‏مالید پر بر دست شاه ** بی‏زبان می‏گفت من کردم گناه‏
  • (Meanwhile) the falcon was rubbing its wings against the King's hand: without tongue it was saying, “I have sinned.”

  • پس کجا زارد کجا نالد لئیم ** گر تو نپذیری بجز نیک ای کریم‏ 335
  • Where then should the vile (sinner) plead piteously, where should he moan, if Thou wilt accept naught but good, O bountiful (King)?

  • لطف شه جان را جنایت جو کند ** ز آنکه شه هر زشت را نیکو کند
  • The King's grace makes the soul sin-seeking, because the King makes every foul thing fair.

  • رو مکن زشتی که نیکیهای ما ** زشت آمد پیش آن زیبای ما
  • Go, do not commit foulness, for (even) our fair deeds appear foul in the sight of our beauteous (Loved One).

  • خدمت خود را سزا پنداشتی ** تو لوای جرم از آن افراشتی‏
  • You deemed your service worthy: thereby you raised the banner of sin.

  • چون ترا ذکر و دعا دستور شد ** ز آن دعاکردن دلت مغرور شد
  • Forasmuch as praise and prayer were vouchsafed to you, through making that prayer your heart became vainglorious.

  • هم سخن دیدی تو خود را با خدا ** ای بسا کاو زین گمان افتد جدا 340
  • You regarded yourself as speaking (confidentially) with God. Oh, (there is) many a one that becomes separated (from God) by this opinion.

  • گر چه با تو شه نشیند بر زمین ** خویشتن بشناس و نیکوتر نشین‏
  • Although the King sit with you on the ground, know yourself and sit better (with more decorum and reverence).

  • باز گفت ای شه پشیمان می‏شوم ** توبه کردم نو مسلمان می‏شوم‏
  • The falcon said, “O King, I am penitent, I am converted, I am embracing Islam anew.

  • آن که تو مستش کنی و شیر گیر ** گر ز مستی کج رود عذرش پذیر
  • He whom Thou makest drunken and pot-valiant—if from drunkenness he walk crookedly, do Thou accept his excuse.

  • گر چه ناخن رفت چون باشی مرا ** بر کنم من پرچم خورشید را
  • Though my talons are gone, when thou art mine I tear off the forelock of the sun;

  • ور چه پرم رفت چون بنوازیم ** چرخ بازی گم کند در بازیم‏ 345
  • And though my wings are gone, when Thou art kind to me the heavenly sphere loses its play (ceases to revolve).

  • گر کمر بخشیم که را بر کنم ** گر دهی کلکی علمها بشکنم‏
  • If Thou bestow a belt on me, I will uproot the mountain; if Thou give me a pen, I will break the banners.

  • آخر از پشه نه کم باشد تنم ** ملک نمرودی به پر بر هم زنم‏
  • After all, my body is not inferior to (that of) a gnat: with my wings I confound the kingdom of Nimrod.