English    Türkçe    فارسی   

3
1261-1285

  • دیدنش با چشم چون ممکن نبود ** اندر آن تاریکیش کف می‌بسود
  • As seeing it with the eye was impossible, (each one) was feeling it in the dark with the palm of his hand.

  • آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد ** گفت همچون ناودانست این نهاد
  • The hand of one fell on its trunk: he said, “This creature is like a water-pipe.”

  • آن یکی را دست بر گوشش رسید ** آن برو چون بادبیزن شد پدید
  • The hand of another touched its ear: to him it appeared to be like a fan.

  • آن یکی را کف چو بر پایش بسود ** گفت شکل پیل دیدم چون عمود
  • Since another handled its leg, he said, “I found the elephant's shape to be like a pillar.”

  • آن یکی بر پشت او بنهاد دست ** گفت خود این پیل چون تختی بدست 1265
  • Another laid his hand on its back: he said, “Truly, this elephant was like a throne.”

  • همچنین هر یک به جزوی که رسید ** فهم آن می‌کرد هر جا می‌شنید
  • Similarly, whenever any one heard (a description of the elephant), he understood (it only in respect of) the part that he had touched.

  • از نظرگه گفتشان شد مختلف ** آن یکی دالش لقب داد این الف
  • On account of the (diverse) place (object) of view, their statements differed: one man entitled it “dál,” another “alif.”

  • در کف هر کس اگر شمعی بدی ** اختلاف از گفتشان بیرون شدی
  • If there had been a candle in each one's hand, the difference would have gone out of their words.

  • چشم حس همچون کف دستست و بس ** نیست کف را بر همه‌ی او دست‌رس
  • The eye of sense-perception is only like the palm of the hand: the palm hath not power to reach the whole of him (the elephant).

  • چشم دریا دیگرست و کف دگر ** کف بهل وز دیده‌ی دریا نگر 1270
  • The eye of the Sea is one thing, and the foam another: leave the foam and look with the eye of the Sea.

  • جنبش کفها ز دریا روز و شب ** کف همی‌بینی و دریا نه عجب
  • Day and night (there is) the movement of foam-flecks from the Sea: thou beholdest the foam, but not the Sea. Marvellous!

  • ما چو کشتیها بهم بر می‌زنیم ** تیره‌چشمیم و در آب روشنیم
  • We are dashing against each other, like boats: our eyes are darkened, though we are in the clear water.

  • ای تو در کشتی تن رفته به خواب ** آب را دیدی نگر در آب آب
  • O thou that hast gone to sleep in the body's boat, thou hast seen the water, (but) look on the Water of the water.

  • آب را آبیست کو می‌راندش ** روح را روحیست کو می‌خواندش
  • The water hath a Water that is driving it; the spirit hath a Spirit that is calling it.

  • موسی و عیسی کجا بد کفتاب ** کشت موجودات را می‌داد آب 1275
  • Where were Moses and Jesus when the (Divine) Sun was giving water to the sown field of existent things?

  • آدم و حوا کجا بد آن زمان ** که خدا افکند این زه در کمان
  • Where were Adam and Eve at the time when God fitted this string to the bow?

  • این سخن هم ناقص است و ابترست ** آن سخن که نیست ناقص آن سرست
  • This (manner of) speech, too, is imperfect and maimed; the speech that is not imperfect is Yonder.

  • گر بگوید زان بلغزد پای تو ** ور نگوید هیچ از آن ای وای تو
  • If he (the saint) speak from that (source), thy foot will stumble; and if he speak naught of that, oh, alas for thee!

  • ور بگوید در مثال صورتی ** بر همان صورت بچفسی ای فتی
  • And if he speak in the likeness of a (material) form, thou wilt stick to that form, O youth.

  • بسته‌پایی چون گیا اندر زمین ** سر بجنبانی ببادی بی‌یقین 1280
  • Thou art foot-bound on the earth, like grass: thou noddest thy head at a (breath of) wind, (though thou art) without certainty.

  • لیک پایت نیست تا نقلی کنی ** یا مگر پا را ازین گل بر کنی
  • But thou hast no (spiritual) foot that thou shouldest make a departure or perchance drag thy foot out of this mud.

  • چون کنی پا را حیاتت زین گلست ** این حیاتت را روش بس مشکلست
  • How shouldest thou drag thy foot away? Thy life is from this mud: ’tis mighty hard for this life of thine to go (on the Way to God).

  • چون حیات از حق بگیری ای روی ** پس شوی مستغنی از گل می‌روی
  • (But) when thou receivest life from God, O dependent one, then thou wilt become independent of the mud and wilt go (aloft).

  • شیر خواره چون ز دایه بسکلد ** لوت‌خواره شد مرورا می‌هلد
  • When the sucking (babe) is separated from its nurse, it becomes an eater of morsels and abandons her.

  • بسته‌ی شیر زمینی چون حبوب ** جو فطام خویش از قوت القلوب 1285
  • Thou, like seeds, art in bondage to the milk of earth: seek to wean thyself by (partaking of) the spiritual food.