He said, “I will rise up and go back thither: if I have become an infidel, I will believe once more.
واروم آنجا بیفتم پیش او ** پیش آن صدر نکواندیش او
I will go back thither and fall before him-before its (Bukhárá’s) kindly-thinking Sadr (Prince).
گویم افکندم به پیشت جان خویش ** زنده کن یا سر ببر ما را چو میش
I will say, ‘I throw myself before thee: revive (me) or cut off my head, like a sheep!
کشته و مرده به پیشت ای قمر ** به که شاه زندگان جای دگر
‘Tis better to be slain and dead before thee, O Moon, that to be the king of the living in another place.
آزمودم من هزاران بار بیش ** بی تو شیرین می‌نبینم عیش خویش3800
I have put it to the test more than a thousand times: I don not deem my life sweet without thee.
غن لی یا منیتی لحن النشور ** ابرکی یا ناقتی تم السرور
Sing to me, O object of my desire, the melody of resurrection! Kneel, O my she-camel! The joy is complete.
ابلعی یا ارض دمعی قد کفی ** اشربی یا نفس وردا قد صفا
O earth, swallow my tears- surely they are enough. Drink, O my soul, a draught that is now pure!
عدت یا عیدی الینا مرحبا ** نعم ما روحت یا ریح الصبا
Thou hast returned to us, O my festival! Welcome! How goodly is the refreshment thou hast brought, O Zephyr!’”
گفت ای یاران روان گشتم وداع ** سوی آن صدری که امیرست و مطاع
He said, “Farewell, my friends: I have set out towards the Sadr who commands and is obeyed.
دم‌بدم در سوز بریان می‌شوم ** هرچه بادا باد آنجا می‌روم3805
Moment by moment I am being roasted in the flames. (of separation from him): I will go thither, come what may!
گرچه دل چون سنگ خارا می‌کند ** جان من عزم بخارا می‌کند
Although he is making his heart like a hard rock (against me), my soul is bound for Bukhárá.
مسکن یارست و شهر شاه من ** پیش عاشق این بود حب الوطن
It is the abode of my Friend and the city of my King: in the lover’s eyes this is (the meaning of) love of one’s native land.”
پرسیدن معشوقی از عاشق غریب خود کی از شهرها کدام شهر را خوشتر یافتی و انبوه‌تر و محتشم‌تر و پر نعمت‌تر و دلگشاتر
How a loved one asked her lover who had travelled in foreign countries, “Which city didst thou find the fairest and most thronged and the most magnificent and rich and charming?”
گفت معشوقی به عاشق کای فتی ** تو به غربت دیده‌ای بس شهرها
A loved one said to her lover, “O youth, thou hast seen many cities abroad.
پس کدامین شهر ز آنها خوشترست ** گفت آن شهری که در وی دلبرست
Which of them, then, is the fairest?” He replied, “The city where my sweetheart is.”
هرکجا باشد شه ما را بساط ** هست صحرا گر بود سم الخیاط3810
Wherever the carpet is (spread) for our King, (there) is the (spacious) plain, though it (that place) be (as narrow as) the eye of a needle.
هر کجا که یوسفی باشد چو ماه ** جنتست ارچه که باشد قعر چاه
Wherever a Joseph (beautiful) as the moon may be, ’tis Paradise, even though it be the bottom of a well.
منع کردن دوستان او را از رجوع کردن به بخارا وتهدید کردن و لاابالی گفتن او
How his friends hindered him from returning to Bukhárá and threatened him, and how he said, “I don't care.”
گفت او را ناصحی ای بی‌خبر ** عاقبت اندیش اگر داری هنر
A candid adviser said to him, “O imprudent man, think of the end (consequence), if thou hast (any) skill.
درنگر پس را به عقل و پیش را ** همچو پروانه مسوزان خویش را
Consider reasonably the future and the past: do not let thyself be burnt like a moth.
چون بخارا می‌روی دیوانه‌ای ** لایق زنجیر و زندان‌خانه‌ای
How art thou going to Bukhárá? Thou art mad, thou art (only) fit for chains and the prison-house.