English    Türkçe    فارسی   

3
3942-3966

  • از یکی ما تابه صد این دیده‌ایم ** نه به تقلید از کسی بشنیده‌ایم
  • We have seen this not (only) once but a hundred times: we have not heard it at second-hand from any one.
  • گفت الدین نصیحه آن رسول ** آن نصیحت در لغت ضد غلول
  • The Prophet said, ‘The (Mohammedan) religion is (consists in) sincerity (nasíhat)’: that nasíhat etymologically is the opposite of ghulúl (unfaithfulness).
  • این نصیحت راستی در دوستی ** در غلولی خاین و سگ‌پوستی
  • This nasíhat is ‘to be true in friendship’: in an act of ghulúl you are treacherous and currish.
  • بی خیانت این نصیحت از وداد ** می‌نماییمت مگرد از عقل و داد 3945
  • We are showing this sincerity towards thee, without treachery, from (motives of) love: do not turn away from reason and justice!”
  • جواب گفتن عاشق عاذلان را
  • The lover's reply to those who chid him.
  • گفت او ای ناصحان من بی ندم ** از جهان زندگی سیر آمدم
  • He said, “O sincere advisers, I have become unrepentantly weary of the world of life.
  • منبلی‌ام زخم جو و زخم‌خواه ** عافیت کم جوی از منبل براه
  • I am an idle vagabond, seeking blows and desiring blows: do not seek rectitude from the vagabond on the road.
  • منبلی نی کو بود خود برگ‌جو ** منبلی‌ام لاابالی مرگ‌جو
  • (I am) not the vagabond who in sooth is a seeker of provender: I am the reckless vagabond (who is) the seeker of death.
  • منبلی نی کو به کف پول آورد ** منبلی چستی کزین پل بگذرد
  • (I am) not the vagabond who gets small money into his palm, (but) the nimble vagabond who would cross this bridge (to the world hereafter)—
  • آن نه کو بر هر دکانی بر زند ** بل جهد از کون و کانی بر زند 3950
  • Not the one who cleaves to every shop; nay, but (the one who) springs away from (phenomenal) existence and strikes upon a mine (of reality).
  • مرگ شیرین گشت و نقلم زین سرا ** چون قفص هشتن پریدن مرغ را
  • Death and migration from this (earthly) abode has become as sweet to me as leaving the cage and flying (is sweet) to the (captive) bird—
  • آن قفص که هست عین باغ در ** مرغ می‌بیند گلستان و شجر
  • The cage that is in the very midst of the garden, (so that) the bird beholds the rose-beds and the trees,
  • جوق مرغان از برون گرد قفص ** خوش همی‌خوانند ز آزادی قصص
  • (While) outside, round the cage, a multitude of birds is sweetly chanting tales of liberty:
  • مرغ را اندر قفص زان سبزه‌زار ** نه خورش ماندست و نه صبر و قرار
  • At (the sight of) that verdant place neither (desire for) food remains to the bird in the cage, nor patience and rest,
  • سر ز هر سوراخ بیرون می‌کند ** تا بود کین بند از پا برکند 3955
  • (But) it puts out its head through every hole, that perchance it may tear off this fetter from its leg.
  • چون دل و جانش چنین بیرون بود ** آن قفص را در گشایی چون بود
  • Since its heart and soul are (already) outside like this, how will it be when you open the cage?”
  • نه چنان مرغ قفص در اندهان ** گرد بر گردش به حلقه گربگان
  • Not such is the bird caged amidst anxieties—cats round about it in a ring:
  • کی بود او را درین خوف و حزن ** آرزوی از قفص بیرون شدن
  • How, in this dread and sorrow, should it have the desire to go out of the cage?
  • او همی‌خواهد کزین ناخوش حصص ** صد قفص باشد بگرد این قفص
  • It wishes that, (to save it) from this unwelcome plucking (of its feathers), there might be a hundred cages round about this cage (in which it is confined).
  • عشق جالینوس برین حیات دنیا بود کی هنر او همینجا بکار می‌آید هنری نورزیده است کی در آن بازار بکار آید آنجا خود را به عوام یکسان می‌بیند
  • The love of (a) Galen is for this present life, for only here does his art avail; he has not practised any art that avails in yonder market: there he sees himself to be the same as the vulgar.
  • آنچنانک گفت جالینوس راد ** از هوای این جهان و از مراد 3960
  • That is even as wise Galen said on account of (his) passion for this world and because of what he desired (in it)—
  • راضیم کز من بماند نیم جان ** که ز کون استری بینم جهان
  • “I am content that (only) half of my vital spirit should remain, so that I may see the world through the arse of a mule.”
  • گربه می‌بیند بگرد خود قطار ** مرغش آیس گشته بودست از مطار
  • He sees around him cats in troops: his bird has despaired of flying;
  • یا عدم دیدست غیر این جهان ** در عدم نادیده او حشری نهان
  • Or he has deemed all except this world to be non-existence and has not perceived in non-existence a hidden resurrection.
  • چون جنین کش می‌کشد بیرون کرم ** می‌گریزد او سپس سوی شکم
  • Like the embryo which (the Divine) Bounty is drawing forth: it is fleeing back towards the belly.
  • لطف رویش سوی مصدر می‌کند ** او مقر در پشت مادر می‌کند 3965
  • (The Divine) Grace is turning its (the embryo's) face towards the place of exit, (while) it (the embryo) is making its abode in the mother's loins,
  • که اگر بیرون فتم زین شهر و کام ** ای عجب بینم بدیده این مقام
  • Saying, “Oh, I wonder, if I fall outside of this city and (abode of) pleasure, shall I see with my eye this dwelling-place;