بنده‌ی یاغی طاغی ظلوم ** زین وطن بگریخته از فعل شوم
A hostile, insolent and unrighteous slave, who fled from this country on account of an ill-omened deed.
خونی و غداری و حق‌ناشناس ** هم برین اوصاف خود می‌کن قیاس
Thou art a murderer and treacherous and ungrateful: from just these qualities, forsooth, form a judgement (as to the rest).
در غریبی خوار و درویش و خلق ** که ندانستی سپاس ما و حق
(Thou art) in exile, despised and poor and threadbare, since thou didst not acknowledge gratitude and obligation to me.”
گفت حاشا که بود با آن ملیک ** در خداوندی کسی دیگر شریک
He (Moses) said, “Far be it that any other person should be a partner in Lordship with that King.
واحد اندر ملک او را یار نی ** بندگانش را جز او سالار نی2325
(He is) One: He hath no associate in Kingship; His slaves have no master but Him.
نیست خلقش را دگر کس مالکی ** شرکتش دعوی کند جز هالکی
His creatures have no other owner: does any one claim partnership with Him except one that is doomed to perish?
نقش او کردست و نقاش من اوست ** غیر اگر دعوی کند او ظلم‌جوست
He hath made the design, He is my Designer; if another lay claim (to it), he is a seeker of iniquity.
تو نتوانی ابروی من ساختن ** چون توانی جان من بشناختن
Thou canst not fashion my eyebrow: how canst thou know my soul?
بلک آن غدار و آن طاغی توی ** که کنی با حق دعوی دوی
Nay, ’tis thou who art the traitor and the insolent one, for thou claimest duality with God.
گر بکشتم من عوانی را به سهو ** نه برای نفس کشتم نه به لهو2330
If I inadvertently killed a ruffian, I killed (him) neither for self's sake nor in sport.
من زدم مشتی و ناگاه اوفتاد ** آنک جانش خود نبد جانی بداد
I struck (him) a blow with my fist, and he suddenly fell: one who really had no soul gave up a soul.
من سگی کشتم تو مرسل‌زادگان ** صدهزاران طفل بی‌جرم و زیان
I killed a cur: thou the children of him who was sent (by God)—hundreds of thousands of innocent and harmless babes—
کشته‌ای و خونشان در گردنت ** تا چه آید بر تو زین خون خوردنت
Hast killed, and their blood is on thy neck: consider what shall come upon thee because of this blood-drinking of thine.
کشته‌ای ذریت یعقوب را ** بر امید قتل من مطلوب را
Thou hast killed the progeny of Jacob—those sought after in hope of slaying me.
کوری تو حق مرا خود برگزید ** سرنگون شد آنچ نفست می‌پزید2335
In despite of thee God Himself chose me out: that (plot) which thy soul was concocting was overthrown.”
گفت اینها را بهل بی‌هیچ شک ** این بود حق من و نان و نمک
He (Pharaoh) said, “Let these things be without any doubt (grant that all this is true): is it (the gratitude) due to me and to the bread and salt (which thou hast eaten)
که مرا پیش حشر خواری کنی ** روز روشن بر دلم تاری کنی
That thou shouldst treat me with contumely in the presence of the assembled people and make the bright day dark to my heart?”
گفت خواری قیامت صعب‌تر ** گر نداری پاس من در خیر و شر
He (Moses) said, “The contumely of the Resurrection is more grievous, (which thou wilt suffer) if thou do not pay regard to me in good and evil.
زخم کیکی را نمی‌توانی کشید ** زخم ماری را تو چون خواهی چشید
Thou canst not bear the bite of a flea: how wilt thou taste (endure) the bite of a snake?
ظاهرا کار تو ویران می‌کنم ** لیک خاری را گلستان می‌کنم2340
In appearance I am ruining thy work, but (in reality) I am making a thorn into a rose-garden.
بیان آنک عمارت در ویرانیست و جمعیت در پراکندگیست و درستی در شکست‌گیست و مراد در بی‌مرادیست و وجود در عدم است و علی هذا بقیة الاضداد والازواج
Explaining that cultivation consists in devastation and composure in distraction and wholeness in brokenness and success in failure and existence in non-existence; and thus (with) the rest of the contraries and pairs.
آن یکی آمد زمین را می‌شکافت ** ابلهی فریاد کرد و بر نتافت
A certain man came and was cleaving the soil: a fool cried out and could not control himself,
کین زمین را از چه ویران می‌کنی ** می‌شکافی و پریشان می‌کنی
Saying, ‘Wherefore are you ruining this soil and cleaving and scattering it?’
گفت ای ابله برو و بر من مران ** تو عمارت از خرابی باز دان
‘O fool,’ said he, ‘begone, do not interfere with me: recognise (the difference of) cultivation from devastation.
کی شود گلزار و گندم‌زار این ** تا نگردد زشت و ویران این زمین
How should this (soil) become a rose-garden or cornfield till this soil becomes ugly and ruined?
کی شود بستان و کشت و برگ و بر ** تا نگردد نظم او زیر و زبر2345
How should it become orchards and crops and leaves and fruit till its arrangement is turned upside down?’