English    Türkçe    فارسی   

4
329-353

  • که هلا پیش سلیمان مور باش ** تا بنشکافد ترا این دورباش
  • Saying, ‘Hola! be (as) the ant before Solomon, lest this mace cleave thee asunder.

  • جز مقام راستی یک دم مه‌ایست ** هیچ لالا مرد را چون چشم نیست 330
  • Do not for one moment stand (anywhere) but in the place of truth: a man hath no guardian like the (seeing) eye.

  • کور اگر از پند پالوده شود ** هر دمی او باز آلوده شود
  • (Even) if the blind man be purified by admonition, he continually becomes polluted again.

  • آدما تو نیستی کور از نظر ** لیک اذا جاء القضا عمی البصر
  • O Adam, thou art not blind of vision, but when the Divine destiny comes, the sight becomes blind.’”

  • عمرها باید به نادر گاه‌گاه ** تا که بینا از قضا افتد به چاه
  • Lifetimes are needed—(so) rarely and occasionally (does it happen)—for the seeing man to fall by destiny into the pit.

  • کور را خود این قضا همراه اوست ** که مرورا اوفتادن طبع و خوست
  • As regards the blind man, this destiny in sooth is his companion on the way; for ‘tis his nature and disposition to fall.

  • در حدث افتد نداند بوی چیست ** از منست این بوی یا ز آلودگیست 335
  • He falls into the filth and does not know what the smell is; (he asks himself), “Is this smell from me or from (my) being polluted?”

  • ور کسی بر وی کند مشکی نثار ** هم ز خود داند نه از احسان یار
  • And likewise, if any one sprinkle some musk over him, he thinks it (comes) from himself and not from the kindness of his friend.

  • پس دو چشم روشن ای صاحب‌نظر ** مر ترا صد مادرست و صد پدر
  • Therefore to you, O man of vision, two clear eyes are (as) a hundred mothers and a hundred fathers;

  • خاصه چشم دل آن هفتاد توست ** وین دو چشم حس خوشه‌چین اوست
  • Especially the eye of the heart (the spiritual eye), which is seventy-fold and of which these two sensible eyes are (only) the gleaners.

  • ای دریغا ره‌زنان بنشسته‌اند ** صد گره زیر زبانم بسته‌اند
  • Oh, alas, the highwaymen are seated (and lying in wait for me): they have tied a hundred knots beneath my tongue.

  • پای‌بسته چون رود خوش راهوار ** بس گران بندیست این معذور دار 340
  • How should the smooth-paced horse move well, when his leg is tied? This is a very heavy chain: hold me excused!

  • این سخن اشکسته می‌آید دلا ** کین سخن درست غیرت آسیا
  • These words (of mine) are coming (forth) brokenly, O heart; for these words are pearls, and (the Divine) jealousy is the mill (which breaks them);

  • در اگر چه خرد و اشکسته شود ** توتیای دیده‌ی خسته شود
  • (But), though the pearls be broken into small fragments, they become tutty (collyrium) for the sore eye (of the spirit).

  • ای در از اشکست خود بر سر مزن ** کز شکستن روشنی خواهی شدن
  • O pearl, do not beat thy head (in grief) at thy being broken, for through being broken thou wilt become (radiant) light.

  • همچنین اشکسته بسته گفتنیست ** حق کند آخر درستش کو غنیست
  • It (the word) has to be uttered thus brokenly and in bandages: God, who is Self-sufficient, will make it whole at last.

  • گندم ار بشکست و از هم در سکست ** بر دکان آمد که نک نان درست 345
  • If wheat is broken and torn asunder (in the mill), it appears in the (baker’s) shop, saying, “Look! a perfect loaf!”

  • تو هم ای عاشق چو جرمت گشت فاش ** آب و روغن ترک کن اشکسته باش
  • “Thou too, O lover, since thy crime has become manifest, abandon water and oil (specious varnish) and be broken (contrite).

  • آنک فرزندان خاص آدم‌اند ** نفحه‌ی انا ظلمنا می‌دمند
  • Those who are the elect children of Adam sigh forth (the confession), ‘verily we have done wrong.’

  • حاجت خود عرضه کن حجت مگو ** هم‌چو ابلیس لعین سخت‌رو
  • Submit thy petition, do not argue like the accursed hard- faced (impudent) Iblis.

  • سخت‌رویی گر ورا شد عیب‌پوش ** در ستیز و سخت‌رویی رو بکوش
  • If impudence concealed his fault, go, exert thyself in (showing) obstinacy and impudence!

  • آن ابوجهل از پیمبر معجزی ** خواست هم‌چون کینه‌ور ترکی غزی 350
  • Abu Jahl, like a vindictive Ghuzz Turcoman, demanded a miracle from the Prophet;

  • لیک آن صدیق حق معجز نخواست ** گفت این رو خود نگوید جز که راست
  • But that Siddiq of God (Abu Bakr) did not crave a miracle: he said, ‘Verily, this face speaks naught but truth.’

  • کی رسد هم‌چون توی را کز منی ** امتحان هم‌چو من یاری کنی
  • How should it beseem one like thee, from egoism, to make trial of a beloved like me?”

  • گفتن آن جهود علی را کرم الله وجهه کی اگر اعتماد داری بر حافظی حق از سر این کوشک خود را در انداز و جواب گفتن امیرالمومنین او را
  • How the Jew said to ‘Alí, may God honour his person, "If thou hast confidence in God's protection, cast thyself down from the top of this kiosk"; and how the Prince of the Faithful answered him.

  • مرتضی را گفت روزی یک عنود ** کو ز تعظیم خدا آگه نبود
  • One day a contumacious man, who was ignorant of the reverence due to God, said to Murtazá (‘Alí),