نار بودی نور گشتی ای عزیز ** غوره بودی گشتی انگور و مویز
Thou wast fire: thou hast become light, O noble one; thou wast an unripe grape: thou hast become a (ripe) grape and raisin.
اختری بودی شدی تو آفتاب ** شاد باشد الله اعلم بالصواب
Thou wast a star: thou hast become the Sun. Rejoice! God best knoweth the right.”
ای ضیاء الحق حسام‌الدین بگیر ** شهد خویش اندر فکن در حوض شیر
O Ziyá’u ’l-Haqq (Radiance of God) Husámu’ddín, take thy honey and cast it into the basin of milk,
تا رهد آن شیر از تغییر طعم ** یابد از بحر مزه تکثیر طعم
To the end that that milk may escape from having its savour corrupted and may gain much increase of savour from the Sea of Deliciousness,
متصل گردد بدان بحر الست ** چونک شد دریا ز هر تغییر رست3425
(And) may be united with the Sea of Alast: when it becomes the Sea, it is delivered from every corruption;
منفذی یابد در آن بحر عسل ** آفتی را نبود اندر وی عمل
(If) it find a passage into that Sea of honey, no contamination will have an effect upon it.
غره‌ای کن شیروار ای شیر حق ** تا رود آن غره بر هفتم طبق
Roar like a lion, O Lion of God, in order that that roar may mount to the seventh tier (of Heaven)!
چه خبر جان ملول سیر را ** کی شناسد موش غره‌ی شیر را
(But) what knowledge (thereof) hath the weary surfeited soul? How should the mouse know the roar of the lion?
برنویس احولا خود با آب زر ** بهر هر دریادلی نیکوگهر
(Therefore) write thy (spiritual) experiences with gold-water for the sake of every one of goodly substance whose heart is (deep) as the sea.
آب نیلست این حدیث جان‌فزا ** یا ربش در چشم قبطی خون نما3430
This spirit-augmenting discourse is (like) the water of the Nile: O Lord, let it seem blood to the eye of the Egyptian!
لابه کردن قبطی سبطی را کی یک سبو بنیت خویش از نیل پر کن و بر لب من نه تا بخورم به حق دوستی و برادری کی سبو کی شما سبطیان بهر خود پر می‌کنید از نیل آب صاف است و سبوکی ما قبطیان پر می‌کنیم خون صاف است
How the Egyptian entreated the Israelite, saying, "Of thine own intention fill a jug from the Nile and put it to my lips, that I may drink. (I beseech thee) by the right of friendship and brotherhood; for the jug which ye Israelites fill from the Nile for yourselves is pure water, while the jug which we Egyptians fill is pure blood."
من شنیدم که در آمد قبطیی ** از عطش اندر وثاق سبطیی
I heard that an Egyptian, on account of thirst, came into the house of an Israelite.
گفت هستم یار و خویشاوند تو ** گشته‌ام امروز حاجتمند تو
He said, “I am thy friend and kinsman: to-day I have become in need of thee,
زانک موسی جادوی کرد و فسون ** تا که آب نیل ما را کرد خون
Because Moses wrought sorcery and enchantments, so that he made the water of the Nile to be blood for us.
سبطیان زو آب صافی می‌خورند ** پیش قبطی خون شد آب از چشم‌بند
The Israelites drink pure water from it, (but) to the Egyptians the water has become blood from the spell laid on our eyes.
قبط اینک می‌مرند از تشنگی ** از پی ادبار خود یا بدرگی3435
Look, the Egyptians are dying of thirst in consequence of their ill-fortune or their evil nature.
بهر خود یک طاس را پر آب کن ** تا خورد از آبت این یار کهن
Fill one cup with water for thyself, that this old friend may drink of thy water.
چون برای خود کنی آن طاس پر ** خون نباشد آب باشد پاک و حر
When thou fillest that cup for thine own sake, ’twill not be blood, ’twill be water pure and free (from taint).
من طفیل تو بنوشم آب هم ** که طفیلی در تبع به جهد ز غم
I too will drink the water as thy parasite; for a parasite, in following (his host), is relieved from anguish.”
گفت ای جان و جهان خدمت کنم ** پاس دارم ای دو چشم روشنم
He (the Israelite) said, “O (thou who art to me as) soul and world, I will do (this) service (for thee); I will pay (thee) regard (in this matter), O (thou who art as) my two bright eyes!
بر مراد تو روم شادی کنم ** بنده‌ی تو باشم آزادی کنم3440
I will do according to thy desire, I will rejoice (to serve thee); I will be thy slave, I will act (generously) as a freeman.”
طاس را از نیل او پر آب کرد ** بر دهان بنهاد و نیمی را بخورد
He filled the cup with water from the Nile, put it to his lips, and drank one half (of the water).
طاس را کژ کرد سوی آب‌خواه ** که بخور تو هم شد آن خون سیاه
(Then) he tilted the cup towards him who craved the water, saying, “Drink thou too!” That (water) became black blood.
باز ازین سو کرد کژ خون آب شد ** قبطی اندر خشم و اندر تاب شد
Again he tilted it on this side (towards himself): the blood became water (once more). The Egyptian was enraged and incensed.
ساعتی بنشست تا خشمش برفت ** بعد از آن گفتش کای صمصام زفت
He sat down awhile till his anger departed; after that, he said to him, “O mighty sword (of the Faith),
ای برادر این گره را چاره چیست ** گفت این را او خورد کو متقیست3445
O brother, what is the expedient for (loosing) this knot?” He (the Israelite) said, “(Only) he that is God-fearing drinks this (water).”