English    Türkçe    فارسی   

5
1025-1049

  • مبدع آمد حق و مبدع آن بود  ** که برآرد فرع بی‌اصل و سند  1025
  • God is the Originator, and an originator is he who produces a branch (derivative) without root (fundamental principle) or support (model).

  • مثال عالم هست نیست‌نما و عالم نیست هست‌نما 
  • Parable of the world (really) existent that appears non-existent and the world (really) non-existent that appears existent.

  • نیست را بنمود هست و محتشم  ** هست را بنمود بر شکل عدم 
  • He (God) hath caused the non-existent to appear existent and magnificent; He hath caused the existent to appear in the form of non-existence.

  • بحر را پوشید و کف کرد آشکار  ** باد را پوشید و بنمودت غبار 
  • He hath concealed the Sea and made the foam visible; He hath concealed the Wind and displayed to thee the dust.

  • چون مناره‌ی خاک پیچان در هوا  ** خاک از خود چون برآید بر علا 
  • The dust is whirling in the air, (high) as a minaret: how should the dust rise aloft of itself?

  • خاک را بینی به بالا ای علیل  ** باد را نی جز به تعریف دلیل 
  • Thou seest the dust on high, O infirm (of sight): the Wind (thou seest) not, except through knowledge given by induction.

  • کف همی‌بینی روانه هر طرف  ** کف بی‌دریا ندارد منصرف  1030
  • Thou seest the foam moving in every direction: without the Sea the foam hath no turning-place.

  • کف به حس بینی و دریا از دلیل  ** فکر پنهان آشکارا قال و قیل 
  • Thou seest the foam by sense perception and the Sea by induction: thought is hidden, speech manifest.

  • نفی را اثبات می‌پنداشتیم  ** دیده‌ی معدوم‌بینی داشتیم 
  • We deemed negation to be affirmation: we had an eye that saw (only) the nonexistent.

  • دیده‌ای که اندر نعاسی شد پدید  ** کی تواند جز خیال و نیست دید 
  • The eye that appeared (came into being) in a state of slumber, how should it be able to see aught but phantasy and non-existence?

  • لاجرم سرگشته گشتیم از ضلال  ** چون حقیقت شد نهان پیدا خیال 
  • Necessarily we were bewildered by error, since Reality was hidden and Phantasy visible,

  • این عدم را چون نشاند اندر نظر  ** چون نهان کرد آن حقیقت از بصر  1035
  • (Wondering) why He (God) set up this non-existence in (full) view and why He caused that Reality to be hidden from sight.

  • آفرین ای اوستاد سحرباف  ** که نمودی معرضان را درد صاف 
  • Praise (to Thee), O Master-weaver of magic who hast made the dregs to seem pure (wine) to them that turn away (from the Truth).

  • ساحران مهتاب پیمایند زود  ** پیش بازرگان و زر گیرند سود 
  • Magicians quickly measure moonbeams in the presence of the merchant and receive gold as profit.

  • سیم بربایند زین گون پیچ پیچ  ** سیم از کف رفته و کرباس هیچ 
  • (When) by artful tricks of this sort they take money, the money is gone from his (the purchaser's) hand, (but) there is no linen (to be seen).

  • این جهان جادوست ما آن تاجریم  ** که ازو مهتاب پیموده خریم 
  • This world is a sorcerer, and we are the merchants who buy from it the measured moonbeams.

  • گز کند کرباس پانصد گز شتاب  ** ساحرانه او ز نور ماهتاب  1040
  • Magician-like, it hastily measures out by the ell five hundred ells of linen from the light of the moonbeams,

  • چون ستد او سیم عمرت ای رهی  ** سیم شد کرباس نی کیسه تهی 
  • (Yet), when it takes the money, (which is) thy life, O slave, the money is gone, there is no linen, and thy purse is empty.

  • قل اعوذت خواند باید کای احد  ** هین ز نفاثات افغان وز عقد 
  • Thou must recite Say, I take refuge, crying, “O (Thou who art) One, come, save me from the witches and from (their) knots.

  • می‌دمند اندر گره آن ساحرات  ** الغیاث المستغاث از برد و مات 
  • These sorceresses are blowing on the knots: help, O Thou whose help is besought against (the world's) victory and checkmate.”

  • لیک بر خوان از زبان فعل نیز  ** که زبان قول سستست ای عزیز 
  • But invoke (Him) with the tongue of deeds also, for the tongue of words is weak, O honourable man.

  • در زمانه مر ترا سه همره‌اند  ** آن یکی وافی و این دو غدرمند  1045
  • In the world thou hast three fellow-travellers: one is faithful and these two (others) are treacherous.

  • آن یکی یاران و دیگر رخت و مال  ** وآن سوم وافیست و آن حسن الفعال 
  • One (of the latter) is friends and the other is goods and chattels; and the third (fellow-traveller) is faithful, and that one is excellence in deeds.

  • مال ناید با تو بیرون از قصور  ** یار آید لیک آید تا به گور 
  • (Thy) wealth will not come with thee out of thy palaces; (thy) friend will come, but he will come (only) as far as thy grave.

  • چون ترا روز اجل آید به پیش  ** یار گوید از زبان حال خویش 
  • When thy day of doom comes to meet thee, thy friend will say (to himself) in the language appropriate to his sentiments,

  • تا بدینجا بیش همره نیستم  ** بر سر گورت زمانی بیستم 
  • “(I have come) as far as here: I accompany thee no farther, I will stand a (little) while at thy grave.”