جرعه گوییش ای عجب یا کیمیا ** که ز اسیبش بود چندین بها
Oh, I wonder, wilt thou call it a draught or an elixir, since from contact with it so many splendours arise?
جد طلب آسیب او ای ذوفنون ** لا یمس ذاک الا المطهرون
Earnestly seek contact with it, O accomplished man: none shall touch it except the purified.
جرعه‌ای بر زر و بر لعل و درر ** جرعه‌ای بر خمر و بر نقل و ثمر 380
One draught (is poured) on gold and rubies and pearls; one draught (is poured) on wine and dessert and fruits;
جرعه‌ای بر روی خوبان لطاف ** تا چگونه باشد آن راواق صاف
One draught on the faces of the charming fair: (consider, then,) how (marvellous) must be that pure wine!
چون همی مالی زبان را اندرین ** چون شوی چون بینی آن را بی ز طین
Inasmuch as thou rubbest thy tongue (even) on this (earthly draught), how (enamoured of it) wilt thou be when thou seest (tastest) it without the clay!
چونک وقت مرگ آن جرعه‌ی صفا ** زین کلوخ تن به مردن شد جدا
When at the hour of death that pure draught is separated from the bodily clod by dying,
آنچ می‌ماند کنی دفنش تو زود ** این چنین زشتی بدان چون گشته بود
Thou quickly buriest that which remains, since it had been made such an ugly thing by that (separation).
جان چو بی این جیفه بنماید جمال ** من نتانم گفت لطف آن وصال 385
When the Spirit displays its beauty without this carcase, I cannot express the loveliness of that union.
مه چو بی‌این ابر بنماید ضیا ** شرح نتوان کرد زان کار و کیا
When the Moon displays its radiance without this cloud, ’tis impossible to describe that glory and majesty.
حبذا آن مطبخ پر نوش و قند ** کین سلاطین کاسه‌لیسان ویند
How delightful is that Kitchen full of honey and sugar, of which these (worldly) monarchs are (only) the lick-platters!
حبذا آن خرمن صحرای دین ** که بود هر خرمن آن را دانه‌چین
How delightful is that Stack in the spiritual field, of which every (other) stack is (only) the gleaner!
حبذا دریای عمر بی‌غمی ** که بود زو هفت دریا شب‌نمی
How delightful is the Sea of painless Life, of which the Seven Seas are (only) a dewdrop!
جرعه‌ای چون ریخت ساقی الست ** بر سر این شوره خاک زیردست 390
When the Cup-bearer of Alast poured a draught upon this nitrous abject earth,
جوش کرد آن خاک و ما زان جوششیم ** جرعه‌ی دیگر که بس بی‌کوششیم
The earth seethed, and we are (the result) of that seething. (O God, pour) another draught, for we are very effortless (unaspiring).
گر روا بد ناله کردم از عدم ** ور نبود این گفتنی نک تن زدم
If ’twas permitted, I sang of non-existence; and if ’twas not to be told, lo, I was silent.
این بیان بط حرص منثنیست ** از خلیل آموز که آن بط کشتنیست
This is the account of the bent (grovelling) duck, which is greed: learn of Khalíl (Abraham) that the duck ought to be killed.
هست در بط غیر این بس خیر و شر ** ترسم از فوت سخنهای دگر
In the duck there is much good and evil besides this, (but) I am afraid of missing other (more important) topics of discourse.
صفت طاوس و طبع او و سبب کشتن ابراهیم علیه‌السلام او را
Description of the Peacock and its nature, and the cause of its being killed by Abraham, on whom be peace.
آمدیم اکنون به طاوس دورنگ ** کو کند جلوه برای نام و ننگ 395
Now we come to the two-coloured (double-faced) peacock, who displays himself for the sake of name and fame.
همت او صید خلق از خیر و شر ** وز نتیجه و فایده‌ی آن بی‌خبر
His desire is to catch people: he is ignorant of good and evil and of the result and use of that (catching).
بی‌خبر چون دام می‌گیرد شکار ** دام را چه علم از مقصود کار
He catches his prey ignorantly, like a trap: what knowledge has the trap concerning the purpose of its action?
دام را چه ضر و چه نفع از گرفت ** زین گرفت بیهده‌ش دارم شگفت
What harm (comes) to the trap, or what benefit, from catching (its prey)? I wonder at its idle catching.
ای برادر دوستان افراشتی ** با دو صد دلداری و بگذاشتی
O brother, thou hast uplifted thy friends with two hundred marks of affection, and (then) abandoned (them).
کارت این بودست از وقت ولاد ** صید مردم کردن از دام وداد 400
This has been thy business from the hour of (thy) birth: to catch people with the trap of love.
زان شکار و انبهی و باد و بود ** دست در کن هیچ یابی تار و پود
From that pursuit (of people) and throng (of friends) and vainglory and self existence wilt thou get any warp or woof? Try and see!
بیشتر رفتست و بیگاهست روز ** تو به جد در صید خلقانی هنوز
Most (of thy life) is gone and the day is late; (yet) thou art still busy in pursuit of people.