English    Türkçe    فارسی   

5
3780-3804

  • گفت عیاضی نود بار آمدم  ** تن برهنه بوک زخمی آیدم  3780
  • ‘Iyádí said, “Ninety times I came (into battle) unarmed, that perchance I might be (mortally) wounded.

  • تن برهنه می‌شدم در پیش تیر  ** تا یکی تیری خورم من جای‌گیر 
  • I went unarmed to meet the arrows, in order that I might receive a deep-seated (deadly) arrow-wound.

  • تیر خوردن بر گلو یا مقتلی  ** در نیابد جز شهیدی مقبلی 
  • None but a fortunate martyr attains unto (the happiness of) receiving an arrow-wound in the throat or any vital spot.

  • بر تنم یک جایگه بی‌زخم نیست  ** این تنم از تیر چون پرویز نیست 
  • No place in my body is without wounds: this body of mine is like a sieve from (being pierced with) arrows;

  • لیک بر مقتل نیامد تیرها  ** کار بخت است این نه جلدی و دها 
  • But the arrows never (once) hit a vital spot: this is a matter of luck, not of bravery or cunning.

  • چون شهیدی روزی جانم نبود  ** رفتم اندر خلوت و در چله زود  3785
  • When (I saw that) martyrdom was not the lot of my spirit, I went immediately into (religious) seclusion and (entered on) a forty days' fast.

  • در جهاد اکبر افکندم بدن  ** در ریاضت کردن و لاغر شدن 
  • I threw myself into the Greater Warfare (which consists) in practising austerities and becoming lean.

  • بانگ طبل غازیان آمد به گوش  ** که خرامیدند جیش غزوکوش 
  • (One day) there reached my ear the sound of the drums of the holy warriors; for the hard-fighting army was on the march.

  • نفس از باطن مرا آواز داد  ** که به گوش حس شنیدم بامداد 
  • My fleshly soul cried out to me from within: at morningtide I heard (its voice) with my sensuous ear,

  • خیز هنگام غزا آمد برو  ** خویش را در غزو کردن کن گرو 
  • (Saying), ‘Arise! ’Tis time to fight. Go, devote thyself to fighting in the holy war!’

  • گفتم ای نفس خبیث بی‌وفا  ** از کجا میل غزا تو از کجا  3790
  • I answered, ‘O wicked perfidious soul, what hast thou to do with the desire to fight?

  • راست گوی ای نفس کین حیلت‌گریست  ** ورنه نفس شهوت از طاعت بریست 
  • Tell the truth, O my soul! This is trickery. Else (why wouldst thou fight)?—the lustful soul is quit of obedience (to the Divine command).

  • گر نگویی راست حمله آرمت  ** در ریاضت سخت‌تر افشارمت 
  • Unless thou tell the truth, I will attack thee, I will squeeze (torment) thee more painfully (than before) in maceration.’

  • نفس بانگ آورد آن دم از درون  ** با فصاحت بی‌دهان اندر فسون 
  • Thereupon my soul, mutely eloquent, cried out in guile from within me,

  • که مرا هر روز اینجا می‌کشی  ** جان من چون جان گبران می‌کشی 
  • ‘Here thou art killing me daily, thou art putting my (vital) spirit (on the rack), like the spirits of infidels.

  • هیچ کس را نیست از حالم خبر  ** که مرا تو می‌کشی بی‌خواب و خور  3795
  • No one is aware of my plight—how thou art killing me (by keeping me) without sleep and food.

  • در غزا بجهم به یک زخم از بدن  ** خلق بیند مردی و ایثار من 
  • In war I should escape from the body at one stroke, and the people would see my manly valour and self-sacrifice.’

  • گفتم ای نفسک منافق زیستی  ** هم منافق می‌مری تو چیستی 
  • I replied, ‘O wretched soul, a hypocrite thou hast lived and a hypocrite thou wilt die: what (a pitiful thing) art thou!

  • در دو عالم تو مرایی بوده‌ای  ** در دو عالم تو چنین بیهوده‌ای 
  • In both worlds thou hast been a hypocrite, in both worlds thou art such a worthless creature.’

  • نذر کردم که ز خلوت هیچ من  ** سر برون نارم چو زنده‌ست این بدن 
  • I vowed that I would never put my head outside of (come out of) seclusion, seeing that this body is alive,

  • زانک در خلوت هر آنچ تن کند  ** نه از برای روی مرد و زن کند  3800
  • Because everything that this body does in seclusion it does with no regard to man or woman.

  • جنبش و آرامش اندر خلوتش  ** جز برای حق نباشد نیتش 
  • During seclusion the intention of (all) its movement and rest is for God's sake only.”

  • این جهاد اکبرست آن اصغرست  ** هر دو کار رستمست و حیدرست 
  • This is the Greater Warfare, and that (other) is the Lesser Warfare: both are (fit) work for (men like) Rustam and Haydar (‘Alí).

  • کار آن کس نیست کو را عقل و هوش  ** پرد از تن چون بجنبد دنب موش 
  • They are not (fit) work for one whose reason and wits fly out of his body when a mouse's tail moves.

  • آن چنان کس را بباید چون زنان  ** دور بودن از مصاف و از سنان 
  • Such a one must stay, like women, far off from the battle-field and the spears.