English    Türkçe    فارسی   

5
3954-3978

  • هیچ ساکن می‌نشد آن خنده زو  ** پس خلیفه طیره گشت و تندخو 
  • Her laughter was never ceasing: then the Caliph became enraged and fierce.

  • زود شمشیر از غلافش بر کشید  ** گفت سر خنده واگو ای پلید  3955
  • He quickly drew his scimitar from its sheath and said, “Declare the secret cause of thy laughter, O foul (woman)!

  • در دلم زین خنده ظنی اوفتاد  ** راستی گو عشوه نتوانیم داد 
  • From this laughter a suspicion has come into my heart: tell the truth, thou canst not cajole me.

  • ور خلاف راستی بفریبیم  ** یا بهانه‌ی چرب آری تو به دم 
  • And if thou deceive me with falsehoods or idly utter glib excuses,

  • من بدانم در دل من روشنیست  ** بایدت گفتن هر آنچ گفتنیست 
  • I shall know, (for) there is light in my heart: thou must tell everything that ought to be told.

  • در دل شاهان تو ماهی دان سطبر  ** گرچه گه گه شد ز غفلت زیر ابر 
  • Know that in the heart of kings there is a mighty moon, though sometimes it is overclouded by forgetfulness.

  • یک چراغی هست در دل وقت گشت  ** وقت خشم و حرص آید زیر طشت  3960
  • In the heart there is a lamp with which one goes about (as a rule); at times of anger and concupiscence it is put under the basin.

  • آن فراست این زمان یار منست  ** گر نگویی آنچ حق گفتنست 
  • That clairvoyance accompanies me just now: unless thou tell that which ’tis thy duty to tell,

  • من بدین شمشیر برم گردنت  ** سود نبود خود بهانه کردنت 
  • I will sever thy neck with this scimitar: evasion will not avail thee at all.

  • ور بگویی راست آزادت کنم  ** حق یزدان نشکنم شادت کنم 
  • And if thou tell the truth, I will set thee free: I will not violate the duty I owe to God, I will make thee glad.”

  • هفت مصحف آن زمان برهم نهاد  ** خورد سوگند و چنین تقریر داد 
  • At the same moment he placed seven Qur’áns one on the top of another and swore an oath and thus confirmed (his promise).

  • فاش کردن آن کنیزک آن راز را با خلیفه از زخم شمشیر و اکراه خلیفه کی راست گو سبب این خنده را و گر نه بکشمت 
  • How the girl disclosed the secret to the Caliph in fear of (having her head cut off by) a blow of the sword, and how she was forced (to speak) by the Caliph (who said), “Give a true account of the cause of thy laughter or else I will kill thee.”

  • زن چو عاجز شد بگفت احوال را  ** مردی آن رستم صد زال را  3965
  • When the woman became (found herself) helpless, she related what had happened (concerning) the manliness of that Rustam who was the son of a hundred Záls.

  • شرح آن گردک که اندر راه بود  ** یک به یک با آن خلیفه وا نمود 
  • She described to the Caliph, point by point, the bride-chamber that was (prepared for her) on the route (of the march),

  • شیر کشتن سوی خیمه آمدن  ** وان ذکر قایم چو شاخ کرگدن 
  • His killing the lion and returning to the tent pene erecto tanquam cornu rhinocerotis; [His killing the lion and returning to the tent with the penis erect like the horn of a rhinoceros;]

  • باز این سستی این ناموس‌کوش  ** کو فرو مرد از یکی خش خشت موش 
  • Contra, hujus (membri) ambitiosi debilatatem quod ob unum muris susurrum succidit. [(And) again, the weakness of the ambitious one (the male organ) that collapsed (as though) dead because of the rustling of a mouse.]

  • رازها را می‌کند حق آشکار  ** چون بخواهد رست تخم بد مکار 
  • God is ever making the hidden things manifest: since they will grow up, do not sow bad seed.

  • آب و ابر و آتش و این آفتاب  ** رازها را می برآرد از تراب  3970
  • Rain and clouds and fire and this sun are ever bringing up the hidden things from the earth.

  • این بهار نو ز بعد برگ‌ریز  ** هست برهان وجود رستخیز 
  • This new springtide after the fall of the leaves is a proof of the existence of the Resurrection.

  • در بهار آن سرها پیدا شود  ** هر چه خوردست این زمین رسوا شود 
  • In spring the secrets are revealed: whatsoever this Earth has eaten is exposed to view.

  • بر دمد آن از دهان و از لبش  ** تا پدید آید ضمیر و مذهبش 
  • It shoots up from her mouth and lips in order that she may bring to light her hidden mind and way.

  • سر بیخ هر درختی و خورش  ** جملگی پیدا شود آن بر سرش 
  • The secret of the root of every tree and its nutriment—the whole of that is plainly shown forth on its (leafy) top.

  • هر غمی کز وی تو دل آزرده‌ای  ** از خمار می بود کان خورده‌ای  3975
  • Every sorrow whereby thou art (made) sore in heart is the headache arising from the wine that thou hast drunk;

  • لیک کی دانی که آن رنج خمار  ** از کدامین می بر آمد آشکار 
  • But how shouldst thou know from which wine that headache has arisen (and become) manifest?

  • این خمار اشکوفه‌ی آن دانه است  ** آن شناسد کاگه و فرزانه است 
  • This crop-sickness (headache) is the blossom of that seed (only) he that is sagacious and wise will recognise it.

  • شاخ و اشکوفه نماند دانه را  ** نطفه کی ماند تن مردانه را 
  • The bough and its blossom do not resemble the seed: how should semen resemble the body of man?