English    Türkçe    فارسی   

5
537-561

  • گفت طاوسا چنین پر سنی  ** بی‌دریغ از بیخ چون برمی‌کنی 
  • He said, “O peacock, how art thou tearing out such fine feathers remorselessly from the root?

  • خود دلت چون می‌دهد تا این حلل  ** بر کنی اندازیش اندر وحل 
  • How indeed is thy heart consenting that thou shouldst tear off these gorgeous robes and let them fall in the mud?

  • هر پرت را از عزیزی و پسند  ** حافظان در طی مصحف می‌نهند 
  • Those who commit the Qur’án to memory place every feather of thine, on account of its being prized and acceptable, within the folding of the (Holy) Book.

  • بهر تحریک هوای سودمند  ** از پر تو بادبیزن می‌کنند  540
  • For the sake of stirring the healthful air thy feathers are used as fans.

  • این چه ناشکری و چه بی‌باکیست  ** تو نمی‌دانی که نقاشش کیست 
  • What ingratitude and what recklessness is this! Dost not thou know who is their decorator?

  • یا همی‌دانی و نازی می‌کنی  ** قاصدا قلع طرازی می‌کنی 
  • Or dost thou know (that) and art thou showing disdain and purposely tearing out (such) a (fine) broidery?

  • ای بسا نازا که گردد آن گناه  ** افکند مر بنده را از چشم شاه 
  • Oh, there is many a disdain that becomes a sin and causes the servant to fall from favour with the King (God).

  • ناز کردن خوشتر آید از شکر  ** لیک کم خایش که دارد صد خطر 
  • To show disdain is sweeter than sugar; but chew it not, for it hath a hundred perils.

  • ایمن آبادست آن راه نیاز  ** ترک نازش گیر و با آن ره بساز  545
  • The place of safety is the way of want (lowliness): abandon disdain and make up with (be satisfied with) that way.

  • ای بسا نازآوری زد پر و بال  ** آخر الامر آن بر آن کس شد وبال 
  • Oh, many a disdainfulness flapped its wings and plumes, (but) in the end it became a bane to that (arrogant) person.

  • خوشی ناز ار دمی بفرازدت  ** بیم و ترس مضمرش بگدازدت 
  • If the sweetness of disdain exalts thee for a moment, (yet) its latent fear and dread consumes thee;

  • وین نیاز ار چه که لاغر می‌کند  ** صدر را چون بدر انور می‌کند 
  • (While) this want (lowliness), though it make (thee) lean, will make thy breast (heart) like the brilliant full-moon.

  • چون ز مرده زنده بیرون می‌کشد  ** هر که مرده گشت او دارد رشد 
  • Since He (God) draws forth the living from the dead, he that has become dead (to this world) keeps the right course;

  • چون ز زنده مرده بیرون می‌کند  ** نفس زنده سوی مرگی می‌تند  550
  • (And) since He brings forth the dead from the living, the living (carnal) soul moves towards a state of death (self-mortification).

  • مرده شو تا مخرج الحی الصمد  ** زنده‌ای زین مرده بیرون آورد 
  • Become dead, that the Lord who brings forth the living may bring forth a (spiritually) living one from this dead one.

  • دی شوی بینی تو اخراج بهار  ** لیل گردی بینی ایلاج نهار 
  • (If) thou become December (Winter), thou wilt experience the bringing forth of Spring; (if) thou become night, thou wilt experience the advent of day.

  • بر مکن آن پر که نپذیرد رفو  ** روی مخراش از عزا ای خوب‌رو 
  • Do not tear out thy feathers, for ’tis irreparable: do not rend thy face in grief, O beauteous one.

  • آنچنان رویی که چون شمس ضحاست  ** آنچنان رخ را خراشیدن خطاست 
  • Such a face that resembles the morning sun—’tis sinful to rend a countenance like that.

  • زخم ناخن بر چنان رخ کافریست  ** که رخ مه در فراق او گریست  555
  • ’Tis (an act of) infidelity (to inflict) scratches upon a countenance (of) such (beauty) that the moon's countenance wept at parting from it.

  • یا نمی‌بینی تو روی خویش را  ** ترک کن خوی لجاج اندیش را 
  • Or dost not thou see (the beauty of) thy face? Abandon that contumacious disposition (which prevents thee from seeing it).”

  • در بیان آنک صفا و سادگی نفس مطمنه از فکرتها مشوش شود چنانک بر روی آینه چیزی نویسی یا نقش کنی اگر چه پاک کنی داغی بماند و نقصانی 
  • Explaining that the purity and simplicity of the tranquil soul are disturbed by thoughts, just as (when) you write or depict anything on the surface of a mirror, though you may (afterwards) obliterate it entirely, (yet) a mark and blemish will remain (on the mirror).

  • روی نفس مطمنه در جسد  ** زخم ناخنهای فکرت می‌کشد 
  • The face of the tranquil soul in the body suffers wounds inflicted by the nails of thought.

  • فکرت بد ناخن پر زهر دان  ** می‌خراشد در تعمق روی جان 
  • Know that evil thought is a poisonous nail: in (the case of) deep reflection it rends the face of the soul.

  • تا گشاید عقده‌ی اشکال را  ** در حدث کردست زرین بیل را 
  • In order that he (the thinker) may loose the knot of a difficulty, he has put a golden spade into ordure.

  • عقده را بگشاده گیر ای منتهی  ** عقده‌ی سختست بر کیسه‌ی تهی  560
  • Suppose the knot is loosed, O adept (thinker): ’tis (like) a tight knot on an empty purse.

  • دز گشاد عقده‌ها گشتی تو پیر  ** عقده‌ی چندی دگر بگشاده گیر 
  • Thou hast grown old in (the occupation of) loosing knots: suppose a few more knots are loosed (by thee, what then?).