English    Türkçe    فارسی   

5
555-579

  • زخم ناخن بر چنان رخ کافریست  ** که رخ مه در فراق او گریست  555
  • ’Tis (an act of) infidelity (to inflict) scratches upon a countenance (of) such (beauty) that the moon's countenance wept at parting from it.

  • یا نمی‌بینی تو روی خویش را  ** ترک کن خوی لجاج اندیش را 
  • Or dost not thou see (the beauty of) thy face? Abandon that contumacious disposition (which prevents thee from seeing it).”

  • در بیان آنک صفا و سادگی نفس مطمنه از فکرتها مشوش شود چنانک بر روی آینه چیزی نویسی یا نقش کنی اگر چه پاک کنی داغی بماند و نقصانی 
  • Explaining that the purity and simplicity of the tranquil soul are disturbed by thoughts, just as (when) you write or depict anything on the surface of a mirror, though you may (afterwards) obliterate it entirely, (yet) a mark and blemish will remain (on the mirror).

  • روی نفس مطمنه در جسد  ** زخم ناخنهای فکرت می‌کشد 
  • The face of the tranquil soul in the body suffers wounds inflicted by the nails of thought.

  • فکرت بد ناخن پر زهر دان  ** می‌خراشد در تعمق روی جان 
  • Know that evil thought is a poisonous nail: in (the case of) deep reflection it rends the face of the soul.

  • تا گشاید عقده‌ی اشکال را  ** در حدث کردست زرین بیل را 
  • In order that he (the thinker) may loose the knot of a difficulty, he has put a golden spade into ordure.

  • عقده را بگشاده گیر ای منتهی  ** عقده‌ی سختست بر کیسه‌ی تهی  560
  • Suppose the knot is loosed, O adept (thinker): ’tis (like) a tight knot on an empty purse.

  • دز گشاد عقده‌ها گشتی تو پیر  ** عقده‌ی چندی دگر بگشاده گیر 
  • Thou hast grown old in (the occupation of) loosing knots: suppose a few more knots are loosed (by thee, what then?).

  • عقده‌ای که آن بر گلوی ماست سخت  ** که بدانی که خسی یا نیک‌بخت 
  • The knot that is (fastened) tight on our throat is that thou shouldst know whether thou art vile or fortunate.

  • حل این اشکال کن گر آدمی  ** خرج این کن دم اگر آدم‌دمی 
  • Solve this problem, if thou art a man: spend thy breath (life) on this, if thou hast the breath (spirit) of Adam (within thee).

  • حد اعیان و عرض دانسته گیر  ** حد خود را دان که نبود زین گزیر 
  • Suppose thou knowest the definitions of (all) substances and accidents, (how shall it profit thee?): know the (true) definition of thyself, for this is indispensable.

  • چون بدانی حد خود زین حدگریز  ** تا به بی‌حد در رسی ای خاک‌بیز  565
  • When thou knowest the definition of thyself, flee from this definition, that thou mayst attain to Him who hath no definition, O sifter of dust.

  • عمر در محمول و در موضوع رفت  ** بی‌بصیرت عمر در مسموع رفت 
  • (Thy) life has gone (to waste) in (the consideration of logical) predicate and subject: (thy) life, devoid of (spiritual) insight, has gone in (study of) what has been received by hearsay.

  • هر دلیلی بی‌نتیجه و بی‌اثر  ** باطل آمد در نتیجه‌ی خود نگر 
  • Every proof (that is) without (a spiritual) result and effect is vain: consider the (final) result of thyself!

  • جز به مصنوعی ندیدی صانعی  ** بر قیاس اقترانی قانعی 
  • Thou hast never perceived a Maker except by means of a thing made: thou art content with a syllogism.

  • می‌فزاید در وسایط فلسفی  ** از دلایل باز برعکسش صفی 
  • The philosopher multiplies links (consisting) of (logical) proofs; on the other hand, the elect (the mystic) is contrary to him (in this respect).

  • این گریزد از دلیل و از حجاب  ** از پی مدلول سر برده به جیب  570
  • The latter flees from the proof and from the veil (between himself and God): he has sunk his head in his bosom for the sake of (contemplating) the Object of the proof.

  • گر دخان او را دلیل آتشست  ** بی‌دخان ما را در آن آتش خوشست 
  • If to him (the philosopher) the smoke is a proof of the fire, to us (mystics) ’tis sweet (to be) in the fire without the smoke,

  • خاصه این آتش که از قرب ولا  ** از دخان نزدیک‌تر آمد به ما 
  • Especially this Fire which, through (our) nighness and fealty (to God), is nearer to us than the smoke.

  • پس سیه‌کاری بود رفتن ز جان  ** بهر تخییلات جان سوی دخان 
  • Therefore ’tis black villainy to go (turn away) from the Soul (Reality) towards the smoke for the sake of (indulging) the phantasies (illusions) of the (animal) soul.

  • در بیان قول رسول علیه‌السلام لا رهبانیة فی‌الاسلام 
  • In explanation of the saying of the Prophet, on whom be peace, “There is no monkery in Islam.”

  • بر مکن پر را و دل بر کن ازو  ** زانک شرط این جهاد آمد عدو 
  • “Do not tear out thy feathers, but detach thy heart from (desire for) them, because (the existence of) the enemy is the necessary condition for (waging) this Holy War.

  • چون عدو نبود جهاد آمد محال  ** شهوتت نبود نباشد امتثال  575
  • When there is no enemy, the Holy War is inconceivable; (if) thou hast no lust, there can be no obedience (to the Divine command).

  • صبر نبود چون نباشد میل تو  ** خصم چون نبود چه حاجت حیل تو 
  • There can be no self-restraint when thou hast no desire; when there is no adversary, what need for thy strength?

  • هین مکن خود را خصی رهبان مشو  ** زانک عفت هست شهوت را گرو 
  • Hark, do not castrate thyself, do not become a monk; for chastity is in pawn to (depends on the existence of) lust.

  • بی‌هوا نهی از هوا ممکن نبود  ** غازیی بر مردگان نتوان نمود 
  • Without (the existence of) sensuality ’tis impossible to forbid sensuality: heroism cannot be displayed against the dead.

  • انفقوا گفتست پس کسپی بکن  ** زانک نبود خرج بی‌دخل کهن 
  • He (God) hath said ‘Spend’: therefore earn something, since there can be no expenditure without an old (previously acquired) income.