English    Türkçe    فارسی   

6
1586-1610

  • خنده‌ها در گریه‌ها آمد کتیم  ** گنج در ویرانه‌ها جو ای سلیم 
  • In tears there are laughters concealed: seek treasure amidst ruins, O simple (sincere) man.

  • ذوق در غمهاست پی گم کرده‌اند  ** آب حیوان را به ظلمت برده‌اند 
  • Pleasure is (concealed) in pains: the track has been lost, the Water of Life has been taken away into the (Land of) Darkness.

  • بازگونه نعل در ره تا رباط  ** چشمها را چار کن در احتیاط 
  • On the way to the Caravanseray the shoes are upside down: make your (two) eyes to be (as) four in precaution (against being deceived).

  • چشمها را چار کن در اعتبار  ** یار کن با چشم خود دو چشم یار 
  • Make your (two) eyes to be (as) four in careful consideration: join to your own eye (eyes) the two eyes of the Friend.

  • امرهم شوری بخوان اندر صحف  ** یار را باش و مگوش از ناز اف  1590
  • Read in the pages (of the Qur’an) their affair is a matter for consultation: be (devoted) to the Friend and do not say to him disdainfully, ‘Fie!’

  • یار باشد راه را پشت و پناه  ** چونک نیکو بنگری یارست راه 
  • The Friend is the support and refuge on the Way: when you consider well; (you will see that) the Friend is the Way.

  • چونک در یاران رسی خامش نشین  ** اندر آن حلقه مکن خود را نگین 
  • When you come into a company of friends, sit silent: do not make yourself the bezel in that ring.

  • در نماز جمعه بنگر خوش به هوش  ** جمله جمعند و یک‌اندیشه و خموش 
  • At the Friday prayer-service look well and attentively: (you will see that) all are concentrated and possessed by a single thought and silent.

  • رختها را سوی خاموشی کشان  ** چون نشان جویی مکن خود را نشان 
  • Direct your course towards silence: when you seek the marks (of the Way), do not make yourself a mark (for attention).

  • گفت پیغامبر که در بحر هموم  ** در دلالت دان تو یاران را نجوم  1595
  • The Prophet said, ‘Know that amidst the sea of cares (my) Companions are (as) stars in respect of guidance.’

  • چشم در استارگان نه ره بجو  ** نطق تشویش نظر باشد مگو 
  • Fix your eye on the stars, seek the Way; speech is a cause of confusion to the sight: do not speak.

  • گر دو حرف صدق گویی ای فلان  ** گفت تیره در تبع گردد روان 
  • If you utter two true words, O such-and-such, the dark (false) speech will begin to flow in their train.

  • این نخواندی کالکلام ای مستهام  ** فی شجون حره جر الکلام 
  • Haven’t you read that (your) talk concerning (your) griefs, O frenzied (lover) is drawn along by the draw (ride) of talk?

  • هین مشو شارع در آن حرف رشد  ** که سخن زو مر سخن را می‌کشد 
  • Beware, do not begin (to speak) those right words, for words quickly draw (other) words (after them).

  • نیست در ضبطت چو بگشادی دهان  ** از پی صافی شود تیره روان  1600
  • When you have (once) opened your mouth, they are not in your control: the dark(falsehood) flows on the heels of the pure (truth).

  • آنک معصوم ره وحی خداست  ** چون همه صافست بگشاید رواست 
  • He (alone) may open (his mouth) who is preserved (from error) in the way of (Divine) inspiration; ‘tis permissible, since he is entirely pure;

  • زانک ما ینطق رسول بالهوی  ** کی هوا زاید ز معصوم خدا 
  • For a prophet does not speak from self-will: how should self-will proceed from him who is preserved by God?

  • خویشتن را ساز منطیقی ز حال  ** تا نگردی هم‌چو من سخره‌ی مقال 
  • Make yourself one that speaks eloquently from ecstatic feeling, lest you become a slave to argumentation like me.”

  • سال کردن آن صوفی قاضی را 
  • How the Súfi questioned the Cadi.

  • گفت صوفی چون ز یک کانست زر  ** این چرا نفعست و آن دیگر ضرر 
  • The Súfi said, “Since (all) the gold is from a single Mine, why is this beneficial and that other harmful?

  • چونک جمله از یکی دست آمدست  ** این چرا هوشیار و آن مست آمدست  1605
  • Since the whole (Creation) has come from a single Hand, why has this one come sober and that one intoxicated?

  • چون ز یک دریاست این جوها روان  ** این چرا نوش است و آن زهر دهان 
  • Since (all) these rivers flow from a single Sea, why is this one honey and that one poison in the mouth?

  • چون همه انوار از شمس بقاست  ** صبح صادق صبح کاذب از چه خاست 
  • Since all lights are (derived) from the everlasting Sun, wherefore did the true dawn and the false dawn rise?

  • چون ز یک سرمه‌ست ناظر را کحل  ** از چه آمد راست‌بینی و حول 
  • Since the blackness of every seeing person’s eye is (derived) from a single Collyrium, wherefore did true sight and strabism come (into being)?

  • چونک دار الضرب را سلطان خداست  ** نقد را چون ضرب خوب و نارواست 
  • Since God is the Governor of the Mint, how is it that (both) good and spurious coins are struck?

  • چون خدا فرمود ره را راه من  ** این خفیر از چیست و آن یک راه‌زن  1610
  • Since God has called the Way ‘My Way,’ wherefore is this one a trusty escort and that one a brigand?