-
ورنه در دلشان بود آن مفتکر ** نیست معشوقی ز عاشق بیخبر
- Or if not, that (care for the sick) is pondered in their hearts: no beloved is unaware (forgetful) of his lover.
-
ای تو جویای نوادر داستان ** هم فسانهی عشقبازان را بخوان 1775
- O thou who desirest (to hear) a wondrous tale, read the story of them that play the game of love.
-
بس بجوشیدی درین عهد مدید ** ترکجوشی هم نگشتی ای قدید
- Thou hast been boiling mightily during (all) this long time, (and yet), O dried meat, thou hast not even become half-cooked.
-
دیدهای عمری تو داد و داوری ** وانگه از نادیدگان ناشیتری
- During a (whole) life-time thou hast seen the justice and jurisdiction (of God), and then (after all) thou art more ignorant than the blind.
-
هر که شاگردیش کرد استاد شد ** تو سپستر رفتهای ای کور لد
- Whoever serves Him as a pupil becomes a master, (but) thou hast gone backwards, O blind fool!
-
خود نبود از والدینت اختبار ** هم نبودت عبرت از لیل و نهار
- Verily thou hast learned nothing from thy parents, nor hast thou taken a lesson from night and day.
-
مثل
- Parable.
-
عارفی پرسید از آن پیر کشیش ** که توی خواجه مسنتر یا که ریش 1780
- A (Súfí) gnostic asked an old Christian priest, “Sire, art thou the more advanced in age, or thy beard?”
-
گفت نه من پیش ازو زاییدهام ** بی ز ریشی بس جهان را دیدهام
- He replied, “Nay; I was born before it: I have seen much of the world without a beard.”
-
گفت ریشت شد سپید از حال گشت ** خوی زشت تو نگردیدست وشت
- He (the Súfí) said, “Thy beard has turned white, it has changed, (but) thy evil disposition has not become good.”
-
او پس از تو زاد و از تو بگذرید ** تو چنین خشکی ز سودای ثرید
- It (thy beard) was born after thee and (yet) it has surpassed thee: thou art so dry (vain and unprofitable) because of thy passion for tharíd.
-
تو بر آن رنگی که اول زادهای ** یک قدم زان پیشتر ننهادهای
- Thou art (still) of the same complexion with which thou wast born: thou hast not taken one step forward.
-
همچنان دوغی ترش در معدنی ** خود نگردی زو مخلص روغنی 1785
- Still thou art (as) sour buttermilk in the churn: in sooth thou hast not extracted any oil (butter) from it.
-
هم خمیری خمر طینه دری ** گرچه عمری در تنور آذری
- Still thou art (as) dough in the jar of clay, though thou hast been a (whole) lifetime in the fiery oven.
-
چون حشیشی پا به گل بر پشتهای ** گرچه از باد هوس سرگشتهای
- Thou art like a herb on a hillock: (thy) foot (is fixed immovably) in the earth, though thy head is tossed (to and fro) by the wind of passion.
-
همچو قوم موسی اندر حر تیه ** ماندهای بر جای چل سال ای سفیه
- Like the people of Moses in the heat of the Desert, thou hast remained forty years in (the same) place, O foolish man.
-
میروی هر روز تا شب هروله ** خویش میبینی در اول مرحله
- Daily thou marchest rapidly till nightfall and findest thyself (still) in the first stage of thy journey.
-
نگذری زین بعد سیصد ساله تو ** تا که داری عشق آن گوساله تو 1790
- Thou wilt never traverse this three hundred years' distance so long as thou hast love for the calf.
-
تا خیال عجل از جانشان نرفت ** بد بریشان تیه چون گرداب زفت
- Until the fancy (illusion) of the calf went out of their hearts, the Desert was to them like a blazing whirlpool.
-
غیر این عجلی کزو یابیدهای ** بینهایت لطف و نعمت دیدهای
- Besides this calf which thou hast obtained from Him (God), thou hast experienced infinite graces and bounties.
-
گاو طبعی زان نکوییهای زفت ** از دلت در عشق این گوساله رفت
- Thou hast the nature of a cow; hence in thy love for this calf (those) mighty benefits have vanished from thy heart.
-
باری اکنون تو ز هر جزوت بپرس ** صد زبان دارند این اجزای خرس
- Prithee now, ask each part of thee: these dumb parts have a hundred tongues
-
ذکر نعمتهای رزاق جهان ** که نهان شد آن در اوراق زمان 1795
- To recall the bounties of the World-Provider which are hidden in the pages of Time.
-
روز و شب افسانهجویانی تو چست ** جزو جزو تو فسانهگوی تست
- By day and night thou art eagerly seeking (to hear) stories, while each several part of thee is telling thee the story (of His bounties).
-
جزو جزوت تا برستست از عدم ** چند شادی دیدهاند و چند غم
- (Ever) since each several part of thee grew up from non-existence, how much joy have they experienced and how much pain!
-
زانک بیلذت نروید هیچ جزو ** بلک لاغر گردد از هی پیچ جزو
- For without pleasure no part will grow; on the contrary, at every spasm (of pain) the part (affected) becomes thin (dwindles).