English    Türkçe    فارسی   

6
1799-1823

  • جزو ماند و آن خوشی از یاد رفت  ** بل نرفت آن خفیه شد از پنج و هفت 
  • The part remained (in being), but the pleasure vanished from memory; nay, it did not vanish, (though) it became concealed from the five (senses) and the seven (members of the body).

  • هم‌چو تابستان که از وی پنبه‌زاد  ** ماند پنبه رفت تابستان ز یاد  1800
  • (’Tis) like summer, from which cotton is born: the cotton remains, the summer is no more remembered;

  • یا مثال یخ که زاید از شتا  ** شد شتا پنهان و آن یخ پیش ما 
  • Or like the ice which is born of winter: winter disappears, but the ice is with us.

  • هست آن یخ زان صعوبت یادگار  ** یادگار صیف در دی این ثمار 
  • The ice is a souvenir of the hardships (of winter), and in December these fruits are a souvenir of summer.

  • هم‌چنان هر جزو جزوت ای فتی  ** در تنت افسانه گوی نعمتی 
  • Similarly, O youth, every single part in thy body is telling the story of a (past) bounty,

  • چون زنی که بیست فرزندش بود  ** هر یکی حاکی حال خوش بود 
  • As, (in the case of) a woman who has twenty children, each (child) is telling of a (past) delight.

  • حمل نبود بی ز مستی و ز لاغ  ** بی بهاری کی شود زاینده باغ  1805
  • There is no pregnancy without (past) rapture and amorous sport: how should the orchard produce (fruit) without a Spring?

  • حاملان و بچگانشان بر کنار  ** شد دلیل عشق‌بازی با بهار 
  • The pregnant (trees) and the children on their laps are evidence of dalliance with the Spring.

  • هر درختی در رضاع کودکان  ** هم‌چو مریم حامل از شاهی نهان 
  • Every tree (engaged) in suckling its children is impregnated, like Mary, by a King unseen.

  • گرچه صد در آب آتشی پوشیده شد  ** صد هزاران کف برو جوشیده شد 
  • Although in (boiling) water the heat of fire is concealed (from view), a hundred thousand bubbles froth upon it,

  • گرچه آتش سخت پنهان می‌تند  ** کف بده انگشت اشارت می‌کند 
  • And though the fire works very secretly, the froth indicates (its presence) with ten fingers.

  • هم‌چنین اجزای مستان وصال  ** حامل از تمثالهای حال و قال  1810
  • In like manner (all) the parts of those intoxicated with union are pregnant with the (ideal) forms of (ecstatic) feelings and words.

  • در جمال حال وا مانده دهان  ** چشم غایب گشته از نقش جهان 
  • Their mouths remain gaping (in amazement) at the beauty of (that) ecstasy, (while) their eyes are absent (withdrawn) from the forms of this world.

  • آن موالید از زه این چار نیست  ** لاجرم منظور این ابصار نیست 
  • Those (spiritual) progenies are not (produced) by means of these four (elements); consequently they are not seen by these eyes.

  • آن موالید از تجلی زاده‌اند  ** لاجرم مستور پرده‌ی ساده‌اند 
  • Those progenies are born of (Divine) illumination; consequently they are covered (from sight) by a pure veil.

  • زاده گفتیم و حقیقت زاد نیست  ** وین عبارت جز پی ارشاد نیست 
  • We said “born,” but in reality they are not born, and this expression is only (used) in order to guide (the understanding).

  • هین خمش کن تا بگوید شاه قل  ** بلبلی مفروش با این جنس گل  1815
  • Hark, be silent that the King of Say may speak: do not play the nightingale with a Rose of this kind.

  • این گل گویاست پر جوش و خروش  ** بلبلا ترک زبان کن باش گوش 
  • This eloquent Rose is full of song and cry: O nightingale, let thy tongue cease, be (all) ear!

  • هر دو گون تمثال پاکیزه‌مثال  ** شاهد عدل‌اند بر سر وصال 
  • Both (these) kinds of pure ideal forms are valid (trustworthy) witnesses to the mystery of union.

  • هر دو گون حسن لطیف مرتضی  ** شاهد احبال و حشر ما مضی 
  • Both (these) kinds of subtle and delectable beauty are witnesses to (spiritual) pregnancies and growing big (with child) in the past,

  • هم‌چو یخ کاندر تموز مستجد  ** هر دم افسانه‌ی زمستان می‌کند 
  • Like ice that in the brilliant (month of) Tamúz is ever telling the story of winter

  • ذکر آن اریاح سرد و زمهریر  ** اندر آن ازمان و ایام عسیر  1820
  • And recalling the cold winds and intense frost in those hard days and times;

  • هم‌چو آن میوه که در وقت شتا  ** می‌کند افسانه‌ی لطف خدا 
  • (Or) like fruit that in winter-time tells the story of God's lovingkindness

  • قصه‌ی دور تبسمهای شمس  ** وآن عروسان چمن را لمس و طمس 
  • And the tale of the season when the sun was smiling and embracing the brides of the orchard. [And the tale of the season when the sun was (enjoying) touching and copulating (with) the brides of the orchard.]

  • حال رفت و ماند جزوت یادگار  ** یا ازو واپرس یا خود یاد آر 
  • The ecstasy is gone but thy (every) part remains as a souvenir: either inquire of it, or thyself recall (the ecstasy) to mind.