English    Türkçe    فارسی   

6
1926-1950

  • رفت کنج خلوتی و آن را بخواند  ** وز تحیر واله و حیران بماند 
  • He went into a solitary nook and read it and remained lost in bewilderment and amazement,

  • که بدین سان گنج‌نامه‌ی بی‌بها  ** چون فتاده ماند اندر مشقها 
  • (Wondering) how a priceless treasure-scroll of this sort had fallen and been left among the (stationer's) papers.

  • باز اندر خاطرش این فکر جست  ** کز پی هر چیز یزدان حافظست 
  • (Then) again the thought darted into his mind, that God is the guardian for everything,

  • کی گذارد حافظ اندر اکتناف  ** که کسی چیزی رباید از گزاف 
  • (And) how should the Guardian, in (His) circumspection, let any one recklessly carry off anything?

  • گر بیابان پر شود زر و نقود  ** بی رضای حق جوی نتوان ربود  1930
  • Though the desert be filled with gold and (silver) money, not a single mite can be taken away without God's approval;

  • ور بخوانی صد صحف بی سکته‌ای  ** بی قدر یادت نماند نکته‌ای 
  • And though you read a hundred volumes without a pause, you will not remember a single point (of argument) without the Divine decree;

  • ور کنی خدمت نخوانی یک کتاب  ** علمهای نادره یابی ز جیب 
  • But if you serve God and do not read a single book, you will learn rare sciences from your (own) bosom.

  • شد ز جیب آن کف موسی ضو فشان  ** کان فزون آمد ز ماه آسمان 
  • The hand of Moses was spreading from his bosom a radiance that surpassed the moon in the sky,

  • کانک می‌جستی ز چرخ با نهیب  ** سر بر آوردستت ای موسی ز جیب 
  • Saying (implicitly), “That which thou wert seeking from the terrible celestial sphere hath uprisen, O Moses, from thy own bosom,

  • تا بدانی که آسمانهای سمی  ** هست عکس مدرکات آدمی  1935
  • In order that thou mayst know that the lofty heavens are the reflexion of the perceptive (rational) faculties of Man.”

  • نی که اول دست برد آن مجید  ** از دو عالم پیشتر عقل آفرید 
  • Is it not (the case) that the hand of the Glorious God created Reason first (of all), before (the creation of) the two worlds?

  • این سخن پیدا و پنهانست بس  ** که نباشد محرم عنقا مگس 
  • This discourse is clear (to some) and exceedingly recondite (to others), for the fly is not intimate with the ‘Anqá.

  • باز سوی قصه باز آ ای پسر  ** قصه‌ی گنج و فقیر آور به سر 
  • O son, return once more to the tale: bring the tale of the treasure and the fakir  to an end.

  • تمامی قصه‌ی آن فقیر و نشان جای آن گنج 
  • Conclusion of the Story of the fakir and (a description of) the signs indicating the position of the treasure.

  • اندر آن رقعه نبشته بود این  ** که برون شهر گنجی دان دفین 
  • This is what was written in the scroll—“Know that outside of the town a treasure is buried.

  • آن فلان قبه که در وی مشهدست  ** پشت او در شهر و در در فدفدست  1940
  • (Go to) such-and-such a domed building in which there is a martyr's shrine, with its back to the town and its gate towards the desert.

  • پشت با وی کن تو رو در قبله آر  ** وانگهان از قوس تیری بر گذار 
  • Turn your back to it and face the qibla (Mecca) and then let loose an arrow from your bow.

  • چون فکندی تیر از قوس ای سعاد  ** بر کن آن موضع که تیرت اوفتاد 
  • When you have shot the arrow from your bow, O fortunate one, dig up the place where your arrow fell.”

  • پس کمان سخت آورد آن فتی  ** تیر پرانید در صحن فضا 
  • Thereupon the youth fetched a strongbow and let fly an arrow into the expanse of (aerial) space,

  • زو تبر آورد و بیل او شاد شاد  ** کند آن موضع که تیرش اوفتاد 
  • And quickly and with great joy brought a pick-axe and mattock and dug up the spot where his arrow had fallen;

  • کند شد هم او و هم بیل و تبر  ** خود ندید از گنج پنهانی اثر  1945
  • (But) both he and the mattock and pick-axe were worn out (in vain efforts), and he found not even a trace of the hidden treasure.

  • هم‌چنین هر روز تیر انداختی  ** لیک جای گنج را نشناختی 
  • Every day in like fashion he was shooting arrows, but never getting to know the situation of the treasure.

  • چونک این را پیشه کرد او بر دوام  ** فجفجی در شهر افتاد و عوام 
  • Since he made this his continual practice, a whispered rumour arose in the city and (among) the people.

  • فاش شدن خبر این گنج و رسیدن به گوش پادشاه 
  • How the news of this treasure became known and reached the ears of the king.

  • پس خبر کردند سلطان را ازین  ** آن گروهی که بدند اندر کمین 
  • Then the party (of informers) who lay in ambush gave information of this to the king,

  • عرضه کردند آن سخن را زیردست  ** که فلانی گنج‌نامه یافتست 
  • And submitted the matter (to him) secretly, saying that such-and-such an one had found a treasure-scroll.

  • چون شنید این شخص کین با شه رسید  ** جز که تسلیم و رضا چاره ندید  1950
  • When this person (the fakir) heard that it had come to (the knowledge of) the king, he saw no remedy but resignation and acquiescence;