-
عقل جزوی کرکس آمد ای مقل ** پر او با جیفهخواری متصل
- The vulture is the particular (discursive) reason, O poor (-spirited) one: its wings are connected with the eating of carrion;
-
عقل ابدالان چو پر جبرئیل ** میپرد تا ظل سدره میل میل
- (But) the reason of the Abdál (exalted saints) is like the wings of Gabriel: it soars, mile by mile, up to the shade of the lote-tree (in Paradise).
-
باز سلطانم گشم نیکوپیم ** فارغ از مردارم و کرکس نیم 4140
- (It says), “I am a royal falcon, I am fair and auspicious, I have nothing to do with carrion: I am not a vulture.
-
ترک کرکس کن که من باشم کست ** یک پر من بهتر از صد کرکست
- Abandon the vulture, for I will be thy helper: a wing of mine is better for thee than a hundred vultures.”
-
چند بر عمیا دوانی اسپ را ** باید استا پیشه را و کسپ را
- How long wilt thou gallop blindly? For (learning) a trade and business one needs a master.
-
خویشتن رسوا مکن در شهر چین ** عاقلی جو خویش از وی در مچین
- Do not disgrace thyself in the capital of China: seek a sage and do not separate thyself from him.
-
آن چه گوید آن فلاطون زمان ** هین هوا بگار و رو بر وفق آن
- Hark, whatever the Plato of the age bids thee do, give up thy self-will and act in accordance with that (counsel).
-
جمله میگویند اندر چین به جد ** بهر شاه خویشتن که لم یلد 4145
- All (who dwell) in China are saying in zeal for (the glory of) their King, “He begetteth not.
-
شاه ما خود هیچ فرزندی نزاد ** بلک سوی خویش زن را ره نداد
- Never in sooth has our King begotten a child; nay, he has not allowed a woman to approach him.”
-
هر که از شاهان ازین نوعش بگفت ** گردنش با تیغ بران کرد جفت
- When any king says of him something of this sort, he weds his (traducer's) neck to the cutting scimitar.
-
شاه گوید چونک گفتی این مقال ** یا بکن ثابت که دارم من عیال
- The King says (to such an one), “Since thou hast spoken these words, either prove that I have a wife and family—
-
مر مرا دختر اگر ثابت کنی ** یافتی از تیغ تیزم آمنی
- And if thou prove that I have a daughter, thou art safe from my keen sword—
-
ورنه بی شک من ببرم حلق تو ** بر کشم از صوفی جان دلق تو 4150
- Or else without any doubt I will cut thy throat: I will tear the mantle (thy body) off the Súfí, thy spirit.
-
سر نخواهی برد هیچ از تیغ تو ** ای بگفته لاف کذب آمیغ تو
- Thou wilt never save thy head from the sword, O thou that hast spoken vain and lying words!
-
بنگر ای از جهل گفته ناحقی ** پر ز سرهای بریده خندقی
- O thou that hast foolishly spoken an untruth, behold a moat full of severed heads!—
-
خندقی از قعر خندق تا گلو ** پر ز سرهای بریده زین غلو
- A moat filled from its bottom to its mouth with heads severed on account of this enormity.
-
جمله اندر کار این دعوی شدند ** گردن خود را بدین دعوی زدند
- All have been sacrificed to this (false) assertion: they have beheaded themselves with this assertion.
-
هان ببین این را به چشم اعتبار ** این چنین دعوی میندیش و میار 4155
- Beware! Regard this with a heedful eye: do not conceive or utter such an assertion!”
-
تلخ خواهی کرد بر ما عمر ما ** کی برین میدارد ای دادر ترا
- (The two princes said), “Thou wilt make our lives bitter to us: who is inducing thee to (act like) this, O brother?
-
گر رود صد سال آنک آگاه نیست ** بر عما آن از حساب راه نیست
- If one who is ignorant should journey a hundred years in blindness, that is not reckoned as a journey.
-
بیسلاحی در مرو در معرکه ** همچو بیباکان مرو در تهلکه
- Do not go into battle unarmed, do not go recklessly into destruction.”
-
این همه گفتند و گفت آن ناصبور ** که مرا زین گفتهها آید نفور
- They said all this (to him), but the impatient (prince) replied, “These words (of warning) inspire me with repugnance.
-
سینه پر آتش مرا چون منقل است ** کشت کامل گشت وقت منجل است 4160
- My bosom is full of fire, like a brazier: the crop is ripe, ’tis time for the sickle.
-
صدر را صبری بد اکنون آن نماد ** بر مقام صبر عشق آتش نشاند
- There was a (great) fortitude in my breast, (but) now it is no more: Love has set fire to the dwelling-place of fortitude.
-
صبر من مرد آن شبی که عشق زاد ** درگذشت او حاضران را عمر باد
- My fortitude died on the night when Love was born: it has passed away—long live those who are present!