-
گر همی‌‌خواهی که بفروزی چو روز ** هستی همچون شب خود را بسوز 3010
- Gündüz gibi şûlelenip parlamayı diliyorsan geceye benzeyen varlığını yak!
-
هستی‌‌ات در هست آن هستی نواز ** همچو مس در کیمیا اندر گداز
- Varlığını o varlığı meydana getirenin varlığında bakırı kimya içinde eritir, yok eder gibi eritir, yok eder gibi erit, yok et (de altın ol)
-
در من و ما سخت کرده ستی دو دست ** هست این جمله‌‌ی خرابی از دو هست
- Sen, sıkı sıkıya ben’e, yapışmış ( yokluğu ve birliğe ulaşmış) sın. Bütün bozuk düzen işler, bütün bu perişanlıklar, ikilikten meydana çıkıyor.
-
رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار
- Ava giden aslan, kurt ve tilki
-
شیر و گرگ و روبهی بهر شکار ** رفته بودند از طلب در کوهسار
- Bir aslan, bir kurt, bir tilki avlanmak için dağlara düşmüşler.
-
تا به پشت همدگر بر صیدها ** سخت بر بندند بار قیدها
- Birbirlerine yardım ederek av hayvanlarını adamakıllı yakalamayı, onların yolunu kesmeyi kurmuşlardı.
-
هر سه با هم اندر آن صحرای ژرف ** صیدها گیرند بسیار و شگرف 3015
- Üçü de beraberce o geniş ovada birçok av elde etmek niyetindeydiler.
-
گر چه ز یشان شیر نر را ننگ بود ** لیک کرد اکرام و همراهی نمود
- Aslan, onlarla beraber avlanmaktan utanmaktaysa da yine onları ağırladı, onlara yoldaş oldu.
-
این چنین شه را ز لشکر زحمت است ** لیک همره شد جماعت رحمت است
- Böyle bir padişaha maiyetindeki asker, ancak zahmettir. Fakat bu “Topluluk rahmettir” deyip onlara uydu.
-
این چنین مه را ز اختر ننگهاست ** او میان اختران بهر سخاست
- Böyle bir ay, yıldızlarla beraber gezmeden utanır. O, yıldızların içinde ancak onları parlatmak, onlara ihsan etmek için bulunur.
-
امر شاورهم پیمبر را رسید ** گر چه رایی نیست رایش را ندید
- Reyine, tedbirine benzer isabetli bir rey, yerinde bir tedbir bulunmamakla beraber yine Peygamber’e “ Şâvirhum” emri geldi.
-
در ترازو جو رفیق زر شده ست ** نی از آن که جو چو زر گوهر شده ست 3020
- Terazide arpa, altınla arkadaş olmuştur. Fakat bununla arpanın da altın gibi kıymetlenmesi icabetmez.
-
روح قالب را کنون همره شده ست ** مدتی سگ حارس درگه شده ست
- Ruh, şimdilik kalıba yoldaş olmuştur. (kalıp, ruhu korumaktır). Nitekim köpek de bir zaman için kapıyı korur.
-
چون که رفتند این جماعت سوی کوه ** در رکاب شیر با فر و شکوه
- Bunlar; kudretli, şevketli aslanın maiyetinde dağa doğru gittikleri zaman
-
گاو کوهی و بز و خرگوش زفت ** یافتند و کار ایشان پیش رفت
- İşleri rast geldi, bir dağ öküzü, bir dağ keçisi, bir de semiz tavşan avladılar.
-
هر که باشد در پی شیر حراب ** کم نیاید روز و شب او را کباب
- Savaşçı aslanın maiyetinde giden kişinin kebabı, gece olsun, eksik olmaz.
-
چون ز که در بیشه آوردندشان ** کشته و مجروح و اندر خون کشان 3025
- Ölmüş yaralanmış, kan içinde bulunan avlarını dağdan çeke çeke ormana getirince,
-
گرگ و روبه را طمع بود اندر آن ** که رود قسمت به عدل خسروان
- Kurt ve tilki padişahlara lâyık bir adaletle av hayvanlarının paylaşılmasına tamahlandılar.
-
عکس طمع هر دوشان بر شیر زد ** شیر دانست آن طمعها را سند
- İkisinin de tamahı, aslana aksetti, o tamahın sebebini anladı.
-
هر که باشد شیر اسرار و امیر ** او بداند هر چه اندیشد ضمیر
- Sırların aslanı ve beyi olan, kalpten geçenleri bilir.
-
هین نگه دار ای دل اندیشه جو ** دل ز اندیشه‌‌ی بدی در پیش او
- Kendine gel, ey düşüncelere dalmayı huy edinen gönül! Onun huzurunda kötü düşüncelerden sakın!
-
داند و خر را همی‌‌راند خموش ** در رخت خندد برای روی‌‌پوش 3030
- O bilir, o anlar, eşeği sükût içinde sürer. Sırrını bildiğini anlatmamak, ayıbını yüzüne vurmamak için de yüzüne güler.
-
شیر چون دانست آن وسواسشان ** وانگفت و داشت آن دم پاسشان
- Aslan, onların vesveselerini anladıysa da açmadı, bir şey söylemedi, onları korudu.
-
لیک با خود گفت بنمایم سزا ** مر شما را ای خسیسان گدا
- Fakat kendi kendine “Yoksul hasisler sizi! Ben, sizin cezanızı veririm, size gösteririm ben!
-
مر شما را بس نیامد رای من ** ظنتان این است در اعطای من
- ”Size benim hükmüm kâfi gelmedi mi? Benim ihsanım hususunda zannınız bu mu?
-
ای عقول و رایتان از رای من ** از عطاهای جهان آرای من
- Sizin akıllarınız, reyleriniz de benden; benim dünyamı aydınlatan ihsanlarımdandır.