-
کان مسلمان را بخشم از چه چنان ** بنگریدی تا شد آواره ز خان 965
- Acaba bu işi, o adamı hanümanından avare etmek için mi yaptın?
-
گفت من از خشم کی کردم نظر ** از تعجب دیدمش در رهگذر
- Ben ona hışımla ne vakit baktım? Onu yol uğrağında görünce şaşırdım.
-
که مرا فرمود حق که امروز هان ** جان او را تو به هندستان ستان
- Çünkü Hak bana “Haydi bugün var, onun canını Hindistan’da al” buyurdu.
-
از عجب گفتم گر او را صد پر است ** او به هندستان شدن دور اندر است
- Taaccüple “Yüz tane kanadı olsa Hindistan’a gitmesi yine uzak” dedim.”
-
تو همه کار جهان را همچنین ** کن قیاس و چشم بگشا و ببین
- İşte sen dünya işlerini hep buna kıyas et, gözünü aç da gör!
-
از که بگریزیم از خود ای محال ** از که برباییم از حق ای وبال 970
- Kimden kaçıyoruz, kendimizden mi? Ne olmayacak şey! Kimden kapıp kurtarıyoruz, Hak’tan mı? Ne boş zahmet!
-
باز ترجیح‌‌نهادن شیر جهد را بر توکل و فواید جهد را بیان کردن
- Yine aslanın çalışmayı tevekküle tercih etmesi ve çalışmanın faydalarını bildirmesi
-
شیر گفت آری و لیکن هم ببین ** جهدهای انبیا و مومنین
- Aslan dedi ki: “Doğru ama Peygamberlerin, müminlerin çalışmalarını da gör.
-
حق تعالی جهدشان را راست کرد ** آن چه دیدند از جفا و گرم و سرد
- Cefadan, kahırdan ne gördülerse mükâfata nail oldular; Tanrı onların mücahedesini zayi etmedi.
-
حیله‌‌هاشان جمله حال آمد لطیف ** کل شی‌‌ء من ظریف هو ظریف
- Onların başvurdukları çareler her hususta lâtif oldu. Çünkü zariften ne gelirse zariftir.
-
دامهاشان مرغ گردونی گرفت ** نقصهاشان جمله افزونی گرفت
- Tuzakları felek kuşunu tuttu; noksanları tamamen sayıldı.
-
جهد می‌‌کن تا توانی ای کیا ** در طریق انبیا و اولیا 975
- Ey ulu kişi! Nebîlerin ve velilerin yolunda çalış!
-
با قضا پنجه زدن نبود جهاد ** ز آن که این را هم قضا بر ما نهاد
- Kaza ve kaderle pençeleşmek mücahede sayılmaz. Çünkü bizi pençeleştiren, savaştıran da kaza ve kaderdir.
-
کافرم من گر زیان کرده ست کس ** در ره ایمان و طاعت یک نفس
- Bir kimse iman ve itaat yolunda yürüyüp de bir an bile ziyan etmişse kâfirim!
-
سر شکسته نیست این سر را مبند ** یک دو روزک جهد کن باقی بخند
- Başın yarılmamış, şu başını bağlama. Birkaç gün çalış da ondan sonra gül!
-
بد محالی جست کاو دنیا بجست ** نیک حالی جست کاو عقبی بجست
- Dünyayı arayan kimse olmayacak ve kötü bir şey aradı. Ukbayı arayansa kendine iyi bir hal aramış oldu.
-
مکرها در کسب دنیا بارد است ** مکرها در ترک دنیا وارد است 980
- Dünya kazancı için çarelere başvurmak soğuk bir şeydir. Dünyayı terk etmek için çarelere başvurmak ise caizdir, emredilmiştir.
-
مکر آن باشد که زندان حفره کرد ** آن که حفره بست آن مکری ست سرد
- Hile ve çare diye zindanı delip de çıkmaya derler. Yoksa birisi zaten açılmış deliği kapatırsa yaptığı iş, soğuk ve ters bir iştir.
-
این جهان زندان و ما زندانیان ** حفره کن زندان و خود را وارهان
- Bu dünya zindandır, biz de zindandaki mahpuslarız. Zindanı del, kendini kurtar!
-
چیست دنیا از خدا غافل بدن ** نی قماش و نقره و میزان و زن
- Dünya nedir? Tanrı’dan gafil olmaktır. Kumaş, para, ölçüp tartarak ticaret etmek ve kadın; dünya değildir.
-
مال را کز بهر دین باشی حمول ** نعم مال صالح خواندش رسول
- Din yolunda sarf etmek üzere kazandığın mala, Peygamber, “ne güzel mal” demiştir.
-
آب در کشتی هلاک کشتی است ** آب اندر زیر کشتی پشتی است 985
- Suyun gemi içinde olması geminin helâkidir. Gemi altındaki su ise gemiye; geminin yürümesine yardımcıdır.
-
چون که مال و ملک را از دل براند ** ز آن سلیمان خویش جز مسکین نخواند
- Mal, mülk sevgisini gönülden sürüp çıkardığındandır ki Süleyman, ancak yoksul adını takındı.
-
کوزه‌‌ی سر بسته اندر آب زفت ** از دل پر باد فوق آب رفت
- Ağzı kapalı testi, içi hava ile dolu olduğundan derin ve uçsuz bucaksız su üstünde yüzüp gitti.
-
باد درویشی چو در باطن بود ** بر سر آب جهان ساکن بود
- İşte yoksulluk havası oldukça insan, dünya denizine batmaz, o denizin üstünde durur.
-
گر چه جمله‌‌ی این جهان ملک وی است ** ملک در چشم دل او لا شی است
- Bütün bu dünya, onun mülkü olsa bu mülk, gözünde hiçbir şey değildir.