-
نه سما بینی نه اختر نه وجود ** جز خدای واحد حی ودود 1045
- O zaman ezelî ve ebedî hayata ve muhabbete sahip olan Allah’tan başka ne göğü görürsün ne yıldızı!
-
یک فسانه راست آمد یا دروغ ** تا دهد مر راستیها را فروغ
- Bir misal, ister doğru olsun, ister yanlış, doğrulukları aydınlatsın da.
-
حسد کردن حشم بر غلام خاص
- O has köleye padişaha mensup adamların haset etmeleri
-
پادشاهی بندهای را از کرم ** بر گزیده بود بر جمله حشم
- Padişah, lütfuyla bir köleyi bütün adamların içinden seçmiş, onlardan üstün etmişti.
-
جامگی او وظیفهی چل امیر ** ده یک قدرش ندیدی صد وزیر
- Elbisesinin pahası, kırk emirin maaşına bedeldi. Onun kazandığı kadir ve kıymetin onda birini, hatta yüz vezir bile görmemişti.
-
از کمال طالع و اقبال و بخت ** او ایازی بود و شه محمود وقت
- Talihin yaverliği, bahtının müsait oluşu yüzünden yücelmiş, âdeta bir Eyaz olmuştu. Padişah da sanki zamanın Mahmut’uydu.
-
روح او با روح شه در اصل خویش ** پیش از این تن بوده هم پیوند و خویش 1050
- Ruhu padişahın ruhîyle birdi. Bu ten âleminden önce de o iki ruh, birbirine eş olmuş, birbirine aşina olmuştu.
-
کار آن دارد که پیش از تن بده ست ** بگذر از اینها که نو حادث شده ست
- Zaten iş, tenden önce olan iştir. Sonradan meydana gelenlerden geç!
-
کار عارف راست کاو نه احول است ** چشم او بر کشتهای اول است
- İş arifindir. Çünkü arif, şaşı değildir. Gözü, ilk ekilen şeyleri görür.
-
آن چه گندم کاشتندش و آن چه جو ** چشم او آن جاست روز و شب گرو
- Buğday mı ekildi, arpa mı? Gece, gündüz gözü ondadır. Gece, neye gebeyse onu doğurur.
-
آنچ آبست است شب جز آن نزاد ** حیلهها و مکرها باد است باد
- Bunu menetmek için yapılan hileler, başvurulan tedbirler havadan ibaret!
-
کی کند دل خوش به حیلتهای گش ** آن که بیند حیلهی حق بر سرش 1055
- Allah’ın takdirini, kendi tedbirinden üstün gören kişi, nasıl olur da kendi tedbirleriyle gönlünü avutabilir?
-
او درون دام دامی مینهد ** جان تو نه این جهد نه آن جهد
- Aklına, tedbirine güvense tuzak içinde olduğu halde tuzak kurar, fakat canına andolsun, ne bu kurtulur, ne o!
-
گر بروید ور بریزد صد گیاه ** عاقبت بر روید آن کشتهی اله
- Yüzlerce çayır, çimen bitse de, dökülse de sonun da yine Allah’ın ektiği çıkar!
-
کشت نو کارید بر کشت نخست ** این دوم فانی است و آن اول درست
- Ekilmiş ekinin üstüne ekin ekerler ama bu ikincisi fânidir, ilki doğrudur, ilki yerindedir.
-
تخم اول کامل و بگزیده است ** تخم ثانی فاسد و پوسیده است
- İlk ekin kemal bulur, seçilip toplanır. İkinci tohumsa bozulur, çürüyüp gider.
-
افکن این تدبیر خود را پیش دوست ** گر چه تدبیرت هم از تدبیر اوست 1060
- Sevgilinin huzurunda tedbirini terk et; filvaki tedbiri de onun tedbirinden, onun kaderinden doğmadır ya!
-
کار آن دارد که حق افراشته ست ** آخر آن روید که اول کاشته ست
- Hakk’ın yücelttiği iş, işe yarar. Nihayet biten, ilk ekilendir.
-
هر چه کاری از برای او بکار ** چون اسیر دوستی ای دوستدار
- Mademki sevgiliye esirsin, ey âşık ektiğini onun için ek!
-
گرد نفس دزد و کار او مپیچ ** هر چه آن نه کار حق هیچ است هیچ
- Hırsız nefsin etrafında dolaşma, onun işine bulaşma. Bir iş, Hakk’ın işi değil mi? Hiçtir hiç!
-
پیش از آن که روز دین پیدا شود ** نزد مالک دزد شب رسوا شود
- Kıyamet günü gelmeden, gece hırsızı, mal sahibinin yanında rüsvay olmadan bu işten vazgeç.
-
رخت دزدیده به تدبیر و فنش ** مانده روز داوری بر گردنش 1065
- Hilelerle, tedbirlerle çalınmış olan malın vebali adalet günü çalan adamın boynunda kalır.
-
صد هزاران عقل با هم بر جهند ** تا به غیر دام او دامی نهند
- Yüz binlerce akıl, bir araya gelip onun tuzağına aykırı bir tuzak kurmak isterler, kurarlar da.
-
دام خود را سختتر یابند و بس ** کی نماید قوتی با باد خس
- Kurdukları tuzağı pek kuvvetli pek yerinde ve kâfi bulurlar ama bir çöp parçası rüzgâra nasıl dayanabilir?
-
گر تو گویی فایدهی هستی چه بود ** در سؤالت فایده هست ای عنود
- Eğer sen “Şu halde varlığın ne faydası var?” dersen senin bu sualinde fayda var mı inatçı adam?
-
گر ندارد این سؤالت فایده ** چه شنویم این را عبث بیعایده
- Sualinde fayda yoksa bu abes ve faydasız suali niye dinleyeyim?