English    Türkçe    فارسی   

2
1460-1484

  • نه نشان دوستی شد سر خوشی ** در بلا و آفت و محنت کشی‏ 1460
  • Dostluk nişanesi belâdan, afetlerden, mihnetlerden hoşlanmak değil midir?

  • دوست همچون زر بلا چون آتش است ** زر خالص در دل آتش خوش است‏
  • Dost altın gibidir. Belâ da ateşe benzer. Halis altın, ateş içinde saf bir hale gelir”

  • امتحان کردن خواجه‏ی لقمان زیرکی لقمان را
  • Efendisinin Lokman’ı sınaması

  • نه که لقمان را که بنده‏ی پاک بود ** روز و شب در بندگی چالاک بود
  • Tertemiz bir kul olan Lokman, gece gündüz kullukta çevik ve gayretli değil miydi?

  • خواجه‏اش می‏داشتی در کار پیش ** بهترش دیدی ز فرزندان خویش‏
  • Efendisi, onu ileri tutar, oğullarından üstün görürdü.

  • ز انکه لقمان گر چه بنده زاد بود ** خواجه بود و از هوا آزاد بود
  • Çünkü lokman, filvaki kuloğluydu ama efendiydi, heva ve hevesten hürdü.

  • گفت شاهی شیخ را اندر سخن ** چیزی از بخشش ز من درخواست کن‏ 1465
  • Bir padişah, konuşma esnasında bir şeyhe dedi ki: “ Benden bir şey dile”

  • گفت ای شه شرم ناید مر ترا ** که چنین گویی مرا زین برتر آ
  • Şeyh “ Padişahım, bana böyle söylemekten utanmıyor musun? Hele biraz daha yüksel!

  • من دو بنده دارم و ایشان حقیر ** و آن دو بر تو حاکمانند و امیر
  • Benim iki kulum var. Onlar hor hakir kişilerdir ama ikisi de sana hükmederler, ikisi de emrederler” dedi.

  • گفت شه آن دو چه‏اند این زلت است ** گفت آن یک خشم و دیگر شهوت است‏
  • Padişah “Bu söz hatalı bir söz. O iki kul kimler ?” deyince, şeyh “ Birisi kızmak, öbürü şehvet” dedi.

  • شاه آن دان کاو ز شاهی فارغ است ** بی‏مه و خورشید نورش بازغ است‏
  • Padişahlıktan feragat edeni padişah bil. Onun nuru ayla güneş olmaksızın da parlar durur.

  • مخزن آن دارد که مخزن ذات اوست ** هستی او دارد که با هستی عدوست‏ 1470
  • Mahzene sahip olan, zatı mahzen olmuş kişidir. Varlığa, mağlûp olan, varlığa düşman olan kişidir.

  • خواجه‏ی لقمان به ظاهر خواجه‏وش ** در حقیقت بنده، لقمان خواجه‏اش‏
  • Lokman’ın efendisi, görünüşte onun efendisiydi ama hakikatte Lokman’ın kuluydu.

  • در جهان باژگونه زین بسی است ** در نظرشان گوهری کم از خسی است‏
  • Bu ters dünyada benzerler pek çoktur. Onların nazarında bir gevher, çöp parçasından da bayağıdır.

  • مر بیابان را مفازه نام شد ** نام و رنگی عقلشان را دام شد
  • Her çöle, geçip kurtulunacak yer adı verilmiştir. Ad ve suret, halkın akıllarına tuzaktır.

  • یک گره را خود معرف جامه است ** در قبا گویند کاو از عامه است‏
  • Bir güruhu, elbisesi tanıtır. Onu o libasla görünce avamdan derler.

  • یک گره را ظاهر سالوس زهد ** نور باید تا بود جاسوس زهد 1475
  • Mürailik sureti de bir güruhun adını zâhitliğe çıkarmıştır. Hâlbuki kendisi riyaya boğulmuştur.

  • نور باید پاک از تقلید و غول ** تا شناسد مرد را بی‏فعل و قول‏
  • Taklitten, kapıp kaçmadan arınmış nur gerek ki, onu, sözünü dinlemeden, işini görmeden tanısın.

  • در رود در قلب او از راه عقل ** نقد او بیند نباشد بند نقل‏
  • Bu nura sahip olan, akıl yoluyla onun kalbine girer, nakdini görür, nakil ve rivayete bağlanmaz.

  • بندگان خاص علام الغیوب ** در جهان جان جواسیس القلوب‏
  • Gaybı adamakıllı bilen Allah’ın has kulları can âleminde kalp casuslarıdır.

  • در درون دل در آید چون خیال ** پیش او مکشوف باشد سر حال‏
  • Hayal gibi gönle girerler. Gizli şey ve hal, onların önünde apaçıktır.

  • در تن گنجشک چه بود برگ و ساز ** که شود پوشیده آن بر عقل باز 1480
  • Serçenin vücudunda ne kuvvet, ne kudret vardır ki sırrı, doğanın aklından gizli kalsın?

  • آن که واقف گشت بر اسرار هو ** سر مخلوقات چه بود پیش او
  • Allah sırlarına vakıf olan kişinin önünde mahlûkatın sırrı nedir ki?

  • آن که بر افلاک رفتارش بود ** بر زمین رفتن چه دشوارش بود
  • Göklere çıkan adama yeryüzünde yürümek güç gelir mi?

  • در کف داود کاهن گشت موم ** موم چه بود در کف او ای ظلوم‏
  • Be zalim, Davut’un elinde demir mum haline gelir, erirdi, artık onun avucunda mum ne oluyor?

  • بود لقمان بنده شکلی خواجه‏ای ** بندگی بر ظاهرش دیباجه‏ای‏
  • Lokman, kul şeklinde bir efendiydi. Kulluğu, yalnız zahiri bir görünüşten ibaretti.