English    Türkçe    فارسی   

2
1479-1503

  • در درون دل در آید چون خیال ** پیش او مکشوف باشد سر حال‏
  • Hayal gibi gönle girerler. Gizli şey ve hal, onların önünde apaçıktır.

  • در تن گنجشک چه بود برگ و ساز ** که شود پوشیده آن بر عقل باز 1480
  • Serçenin vücudunda ne kuvvet, ne kudret vardır ki sırrı, doğanın aklından gizli kalsın?

  • آن که واقف گشت بر اسرار هو ** سر مخلوقات چه بود پیش او
  • Allah sırlarına vakıf olan kişinin önünde mahlûkatın sırrı nedir ki?

  • آن که بر افلاک رفتارش بود ** بر زمین رفتن چه دشوارش بود
  • Göklere çıkan adama yeryüzünde yürümek güç gelir mi?

  • در کف داود کاهن گشت موم ** موم چه بود در کف او ای ظلوم‏
  • Be zalim, Davut’un elinde demir mum haline gelir, erirdi, artık onun avucunda mum ne oluyor?

  • بود لقمان بنده شکلی خواجه‏ای ** بندگی بر ظاهرش دیباجه‏ای‏
  • Lokman, kul şeklinde bir efendiydi. Kulluğu, yalnız zahiri bir görünüşten ibaretti.

  • چون رود خواجه به جای ناشناس ** در غلام خویش پوشاند لباس‏ 1485
  • Meselâ, efendi tanımadık bir yere giderse kuluna elbisesini giydirir.

  • او بپوشد جامه‏های آن غلام ** مر غلام خویش را سازد امام‏
  • Kendisi de o kölenin libaslarını giyer, köleyi kendisine efendi yapar.

  • در پیش چون بندگان در ره شود ** تا نباید زو کسی آگه شود
  • Kullar gibi onun ardından yürür. Bu suretle kendisini kimseye tanıtmaz.

  • گوید ای بنده تو رو بر صدر شین ** من بگیرم کفش چون بنده‏ی کهین‏
  • Ey kul, sen başköşeye otur. Ben, eski bir kul gibi ayakkabılarını götüreyim.

  • تو درشتی کن مرا دشنام ده ** مر مرا تو هیچ توقیری منه‏
  • Sen sertlik et, bana söv, hiçbir suretle ağırlama.

  • ترک خدمت خدمت تو داشتم ** تا به غربت تخم حیلت کاشتم‏ 1490
  • Şimdi hizmetin, bence bana hizmet etmeyi bırakmadan ibarettir. Ben, bu suretle gurbet diyarında bile tohumu ekeceğim” der.

  • خواجگان این بندگیها کرده‏اند ** تا گمان آید که ایشان برده‏اند
  • Efendiler, kendilerini kul sanılsınlar diye kulluğu kabul etmişlerdir.

  • چشم پر بودند و سیر از خواجگی ** کارها را کرده‏اند آمادگی‏
  • Onların gözleri toktur, efendiliğe doymuşlardır, kendilerine lâzım olan işi yapa gelmişlerdir.

  • وین غلامان هوا بر عکس آن ** خویشتن بنموده خواجه‏ی عقل و جان‏
  • Hâlbuki bu heva ve heves kulları, onların aksine kendilerini akıl ve can efendisi gösterirler.

  • آید از خواجه ره افکندگی ** ناید از بنده بغیر بندگی‏
  • Efendi kulluk edebilir. Fakat kuldan kulluktan başka bir şey zuhur edemez ki.

  • پس از آن عالم بدین عالم چنان ** تعبیت‏ها هست بر عکس این بدان‏ 1495
  • Şunu bil ki o âlemden bu âleme böyle tersine akseden nice şeyler vardır.

  • خواجه‏ی لقمان از این حال نهان ** بود واقف دیده بود از وی نشان‏
  • Lokman’ın efendisi bu gizli hali biliyordu, ondan bir nişane görmüştü.

  • راز می‏دانست و خوش می‏راند خر ** از برای مصلحت آن راهبر
  • Sırrı bildiği için o yol gösterici, iş başarmak için eşeğini güzelce sürmekteydi.

  • مر و را آزاد کردی از نخست ** لیک خشنودی لقمان را بجست‏
  • Lokman’ı daha önceden azat ederdi ama hoşnutluğunu diliyordu.

  • ز انکه لقمان را مراد این بود تا ** کس نداند سر آن شیر و فتی‏
  • Çünkü Lokman’ın muradı buydu. O aslan, o yiğit, istiyordu ki kimse sırrına ermesin.

  • چه عجب گر سر ز بد پنهان کنی ** این عجب که سر ز خود پنهان کنی‏ 1500
  • Sırrını kötülerden gizlemen, şaşılacak bir şey değil; şaşılacak şey kendinden de saklaman, kendinden de gizlemendir.

  • کار پنهان کن تو از چشمان خود ** تا بود کارت سلیم از چشم بد
  • Fakat sen, işini gözünden bile gizle de işine kötü göz değmesin.

  • خویش را تسلیم کن بر دام مزد ** و انگه از خود بی‏ز خود چیزی بدزد
  • Kendini ücret tuzağına teslim et de sonra kendinden, kendiliğin olmaksızın bir şey çal.

  • می‏دهند افیون به مرد زخم‏مند ** تا که پیکان از تنش بیرون کنند
  • Yaralıya, vücudundan temreni çıkarabilmek için afyon verir, uyuturlar.