-
ز آن همیگرداندت حالی به حال ** ضد به ضد پیدا کنان در انتقال
- Allah, bir halden bir hale döndürme esnasında her şeyi zıddıyla meydana çıkararak seni halden hale döndürür durur.
-
تا که خوفت زاید از ذات الشمال ** لذت ذات الیمین یرجی الرجال
- Bu suretle de Eshabı Şimalden olmaktan korkar durur, erler gibi de Eshabı Yemin’in lezzetini umarsın.
-
تا دو پر باشی که مرغ یک پره ** عاجز آید از پریدن ای سره
- Bir yandan korkuya, bir yandan ümide düştün mü iki kanadın olur. Bir kanatlı kuş kat’iyen uçamaz, âcizdir.
-
یا رها کن تا نیایم در کلام ** یا بده دستور تا گویم تمام 1555
- Ya beni bırak, hiç söylemeyeyim yahut da izin ver tamamıyla söyleyeyim.
-
ور نه این خواهی نه آن فرمان تراست ** کس چه داند مر ترا مقصد کجاست
- Yoksa ne bunu istiyor, ne onu istiyorsan yine ferman senin. Kim ne bilir ki maksadın ne, muradın nerede?
-
جان ابراهیم باید تا به نور ** بیند اندر نار فردوس و قصور
- Can, İbrahim canı olmalı ki nuruyla ateş içinde cennetler, köşkler görsün.
-
پایه پایه بر رود بر ماه و خور ** تا نماند همچو حلقه بند در
- Derece, derece aya, güneşe kadar yücelsin; halka gibi kapıya kalmasın.
-
چون خلیل از آسمان هفتمین ** بگذرد که لا أحب الآفلین
- Halil gibi yedinci kat gökten de geçsin. Çünkü ben batanları, geçenleri sevmem.
-
این جهان تن غلط انداز شد ** جز مر آن را کاو ز شهوت باز شد 1560
- Bu ten âlemi, şehvetten kurtulan kişiden başkasını yanılta gelmiştir, yanılta gider.
-
تتمهی حسد آن حشم بر آن غلام خاص
- Padişah adamlarının o has köleye haset edişlerine dair olan hikâyenin sonu
-
قصهی شاه و امیران و حسد ** بر غلام خاص و سلطان خرد
- Padişah beylerinin hikâyesi, o ebedî sultan kölelerinin has köleye hasetleri,
-
دور ماند از جر جرار کلام ** باز باید گشت و کرد آن را تمام
- Söz, sözü aça, aça hayli geri kaldı. Yine o hikâyeye başlamak, onu tamamlamak gerek.
-
باغبان ملک با اقبال و بخت ** چون درختی را نداند از درخت
- İkbâl sahibi ve bahtlı melek bahçıvan, nasıl olur da ağacı ağaçtan fark etmez?
-
آن درختی را که تلخ و رد بود ** و آن درختی که یکش هفصد بود
- Acı ve kötü ağaçla, bire yedi yüz meyve veren meyveli ağacı.
-
کی برابر دارد اندر تربیت ** چون ببیندشان به چشم عاقبت 1565
- Nasıl olur da bir görür, ikisini de yetiştirmek için zahmet çeker, hele gözü her şeyin sonunu görüp dururken buna imkân mı var?
-
کان درختان را نهایت چیست بر ** گر چه یکسانند این دم در نظر
- O iki ağaç, filvaki şimdi görünüşte bir görünüyor ama ağaçlardan maksat ne? Meyve vermek değil mi?
-
شیخ کاو ینظر بنور الله شد ** از نهایت وز نخست آگاه شد
- Allah nuruyla gören, sondan önden agâh olan şeyh;
-
چشم آخر بین ببست از بهر حق ** چشم آخر بین گشاد اندر سبق
- Âhiri gören gözü Allah uğrunda yummuş, menzile ulaşma hususunda sonu gören gözü açmıştır.
-
آن حسودان بد درختان بودهاند ** تلخ گوهر شور بختان بودهاند
- O hasetçiler, kötü ağaçtır. Yarattıkları acı, bahtları kötüdür.
-
از حسد جوشان و کف میریختند ** در نهانی مکر میانگیختند 1570
- Hasetten coşarlar, ağızları köpürür durur, gizlice hileler kurarlar.
-
تا غلام خاص را گردن زنند ** بیخ او را از زمانه بر کنند
- Bu suretle has kölenin boynunu vurmak, dünyadan kazımak dilerler.
-
چون شود فانی چو جانش شاه بود ** بیخ او در عصمت الله بود
- Canı, padişahın canı olan kişi, nasıl fâni olur? Birisinin gönlünü Allah korursa o adam nasıl yok olur?
-
شاه از آن اسرار واقف آمده ** همچو بو بکر ربابی تن زده
- Padişah o sıralara vâkıftı, fakat Ebubekr-i Rebabi gibi ses çıkarmıyordu.
-
در تماشای دل بد گوهران ** میزدی خنبک بر آن کوزهگران
- Yaratılışları kötü, ahlâkları fena kişilerin gönüllerini görüyor, o testicilerle gizlice alay ediyordu.
-
مکر میسازند قومی حیلهمند ** تا که شه را در فقاعی در کنند 1575
- Hileciler, hile düzüp koşuyorlar, padişahı çömleğe sokmak istiyorlardı.
-
پادشاهی بس عظیمی بیکران ** در فقاعی کی بگنجد ای خران
- O kadar büyük bir padişah, a eşekler, nasıl bir çömleğe sığar?