English    Türkçe    فارسی   

2
178-202

  • روح از انگور می را دیده است ** روح از معدوم شی را دیده است‏
  • “Ruh üzümden şarabı, yoktan varı görür”

  • دیده چون بی‏کیف هر با کیف را ** دیده پیش از کان صحیح و زیف را
  • Onlar da keyfiyete düşecek olan her şeyi keyfiyetsiz görmüşler, madenden önce sağlamla kalpı fark etmişlerdir.

  • پیشتر از خلقت انگورها ** خورده می‏ها و نموده شورها 180
  • Üzüm yaratılmadan önce şaraplar içmişler, muhabbet sarhoşu olmuşlardır.

  • در تموز گرم می‏بینند دی ** در شعاع شمس می‏بینند فی‏
  • Onlar, sıcak temmuz ayında kışı, güneşin ziyasında gölgeyi görür.

  • در دل انگور می را دیده‏اند ** در فنای محض شی را دیده‏اند
  • Üzümün gönlünde şarabı, tamam yoklukta bütün varlığı müşahede ederler.

  • آسمان در دور ایشان جرعه نوش ** آفتاب از جودشان زربفت‌پوش‏
  • Gök, onların işret meclislerinde ancak bir yudumcuk içer. Güneş, ancak onların cömertliğiyle bu sırmalı libası giyer.

  • چون از ایشان مجتمع بینی دو یار ** هم یکی باشند و هم ششصد هزار
  • Onlardan iki dostu bir arada gördün mü bil ki onlar hem birdir, hem altı yüz bin!

  • بر مثال موجها اعدادشان ** در عدد آورده باشد بادشان‏ 185
  • Onların sayıları dalgalar gibidir. Onlar rüzgâr, zahiren çoğaltır.

  • مفترق شد آفتاب جانها ** در درون روزن ابدان ما
  • Halkın can güneşi, halkın pencerelere benzeyen bedenlerinde taaddüt eder, çoğalır.

  • چون نظر در قرص داری خود یکی است ** و آن که شد محجوب ابدان در شکی است‏
  • Fakat güneşin kursuna bakarsan birdir. Bedenlerle mahcup olan kişi şüphededir.

  • تفرقه در روح حیوانی بود ** نفس واحد روح انسانی بود
  • Çokluk, ruhu Hayvanidedir, Ruhu insani ise birdir.

  • چون که حق رش علیهم نوره ** مفترق هرگز نگردد نور او
  • Hak, onlara mademki nurundan saçtı, Hakk’ın nuru, artık ayrılmaz.

  • یک زمان بگذار ای همره ملال ** تا بگویم وصف خالی ز آن جمال‏ 190
  • Yoldaş, bir müddet usanmayı bırak da o güzelin tek benini sana anlatayım.

  • در بیان ناید جمال حال او ** هر دو عالم چیست عکس خال او
  • Onun güzelliği anlatılmaz, iki âlem de nedir? Onun yüzündeki benim aksi!

  • چون که من از خال خوبش دم زنم ** نطق می‏خواهد که بشکافد تنم‏
  • Onun güzel benini anlatmaya başladım mı söz, tenimi yarmak, parçalamak istiyor.

  • همچو موری اندر این خرمن خوشم ** تا فزون از خویش باری می‏کشم‏
  • Ben bu harmanda bir karınca gibi memnun geçinip gidiyorum, hatta kendi cirmimden, kendi haddimden fazla yük çekmekteyim.

  • بسته شدن تقریر معنی حکایت به سبب میل مستمع به استماع ظاهر صورت حکایت‏
  • Dinleyen, hikâyenin zahirini istediğinden içyüzünün söylenmemesi, kapalı kalması

  • کی گذارد آن که رشک روشنی است ** تا بگویم آن چه فرض و گفتنی است‏
  • O aydınlığın bile haset ettiği güzel, beni bırakır mı ki söylenmesi lâzım ve farz olan sırları söyleyeyim.

  • بحر کف پیش آرد و سدی کند ** جر کند و ز بعد جر مدی کند 195
  • Deniz köpüklenir, köpükle örtülür, köpüğü ileri sürer. Sonra da köpüğünü çeker, açılır, kendisini gösterir.

  • این زمان بشنو چه مانع شد مگر ** مستمع را رفت دل جای دگر
  • Şimdi dinle, hikâyenin içyüzünü anlatmama ne mani oldu? Dinleyenin gönlü başka bir yere gitti.

  • خاطرش شد سوی صوفی قنق ** اندر آن سودا فرو شد تا عنق‏
  • Hatırına o konuk olan sofinin hali geldi. Boğazına kadar o sevdaya daldı.

  • لازم آمد باز رفتن زین مقال ** سوی آن افسانه بهر وصف حال‏
  • Onun için bu sözü bırakıp ona başlamak hali anlatmak için o hikâyeyi söylemek icap ediyor.

  • صوفی آن صورت مپندار ای عزیز ** همچو طفلان تا کی از جوز و مویز
  • Fakat ey aziz, sofiyi, suret sofisi sanma! Ne vakte kadar çocuklar gibi cevize, üzüme düşüp kalacaksın?

  • جسم ما جوز و مویز است ای پسر ** گر تو مردی زین دو چیز اندر گذر 200
  • Oğul, bizim cismimiz cevizle üzümdür. Ersen bu ikisinden de geç!

  • ور تو اندر نگذری اکرام حق ** بگذراند مر ترا از نه طبق‏
  • Eğer sen geçmezsen Allah’ın lütfu, Allah’ın keremi seni dokuz kat gökten geçirir.

  • بشنو اکنون صورت افسانه را ** لیک هین از که جدا کن دانه را
  • Şimdi hikâyenin zahirini dinle, fakat taneyi samandan ayır ha!

  • .
  • .