English    Türkçe    فارسی   

2
1810-1834

  • ز آن همه میلش سوی خاک است کاو ** در سفر سودی نبیند پیش رو 1810
  • Kâfir yolculuğundan bir fayda görmez, ondan dolayı da bütün meyli toprağadır.

  • روی واپس کردنش آن حرص و آز ** روی در ره کردنش صدق و نیاز
  • Adamın yüzünü geriye çevirmesi, hırstan tamahtandır. Yüzünü yola çevirmesi; doğruluktan niyazdan.

  • هر گیا را کش بود میل علا ** در مزید است و حیات و در نما
  • Büyümeye meyli olan her ot, büyüyüp durur, yaşar günden güne gelişir!

  • چون که گردانید سر سوی زمین ** در کمی و خشکی و نقص و غبین‏
  • Fakat başını yere eğdi mi de günden güne küçülür, kurur, noksan bulur, mahvolur!

  • میل روحت چون سوی بالا بود ** در تزاید مرجعت آن جا بود
  • Ruhunun meyli, yüceliklere ise yücelir durursun, varacağın yer de orasıdır.

  • ور نگون ساری سرت سوی زمین ** آفلی حق لا یحب الآفلین‏ 1815
  • Aksine olarak başını yere eğdin mi battın gitti, Hak “ Ben batanları sevmem” demiştir.

  • پرسیدن موسی علیه السلام از حق تعالی سر غلبه‏ی ظالمان‏
  • Musa Aleyhisselâm’ın Ulu Allah’tan zalimlerin galip gelmelerindeki sırrı sorması

  • گفت موسی ای کریم کارساز ** ای که یک دم ذکر تو عمر دراز
  • Musa, “Ey kerem sahibi, ey her işi yapan, ey bir an zikri, uzun bir ömre bedel olan Allah!

  • نقش کژمژ دیدم اندر آب و گل ** چون ملایک اعتراضی کرد دل‏
  • Bu balçık âleminde eğri büğrü bir iz gördüm. Gönül melekler gibi itiraz etti.

  • که چه مقصود است نقشی ساختن ** و اندر او تخم فساد انداختن‏
  • “Bir nakış yapıp ona fesat tohumunu ekmekteki maksat nedir?

  • آتش ظلم و فساد افروختن ** مسجد و سجده کنان را سوختن‏
  • Zulüm ve fesat ateşini alevlendirip mescidi de, secde edenleri de yakmakta ne hikmet var?

  • مایه‏ی خونابه و زردآبه را ** جوش دادن از برای لابه را 1820
  • Bir yalvarış için kan ve irin kaynağını coşturmak neden?” dedim.

  • من یقین دانم که عین حکمت است ** لیک مقصودم عیان و رویت است‏
  • Ben bunların aynı hikmet olduğunu biliyorum. Fakat maksadım, bu hikmetin büsbütün açığa çıkması ve benim açıkça görmem.

  • آن یقین می‏گویدم خاموش کن ** حرص رویت گویدم نه جوش کن‏
  • O yakîn bana “Sus” dediği halde görme hırsı “ hayır, coş!” demekte.

  • مر ملایک را نمودی سر خویش ** کاین چنین نوشی همی‏ارزد به نیش‏
  • Sen, Meleklere sırrını gösterdin. Böyle bir lezzet, kahır ve minhete değer!

  • عرضه کردی نور آدم را عیان ** بر ملایک گشت مشکلها بیان‏
  • Âdemin nurunu Meleklere açıkça arz ettin, müşküllerini halleyledin.

  • حشر تو گوید که سر مرگ چیست ** میوه‏ها گویند سر برگ چیست‏ 1825
  • Ölümün sırrını hasredilmen söyler, yaprağın hikmetini meyveler anlatır!

  • سر خون و نطفه حسن آدمی است ** سابق هر بیشیی آخر کمی است‏
  • Kanın, meninin sırrı da insanın duygusudur; her artmanın sonu da nihayet eksilme!

  • لوح را اول بشوید بی‏وقوف ** آن گهی بروی نویسد او حروف‏
  • Yazan kişi önce yazı yazacağı tahtayı yıkar, temizler; sonra ona harfleri yazar.

  • خون کند دل را و اشک مستهان ** بر نویسد بر وی اسرار آن گهان‏
  • Allah da önce gönlü kan eder, hor hakir gözyaşıyla yıkar, sonra o gönle sırları kaydeder.

  • وقت شستن لوح را باید شناخت ** که مر آن را دفتری خواهند ساخت‏
  • Yıkamakla, o levhi bir defter yapmak istediklerini bilmek, anlamak gerek.

  • چون اساس خانه‏ای می‏افگنند ** اولین بنیاد را بر می‏کنند 1830
  • Bir evin temelini atacakları vakit oradaki eski ve evvelki yapıyı yıkarlar.

  • گل بر آرند اول از قعر زمین ** تا به آخر بر کشی ماء معین‏
  • Sonunda arı duru su çıkarmak için önce yerden toprak çıkarırlar.

  • از حجامت کودکان گریند زار ** که نمی‏دانند ایشان سر کار
  • Çocuklar, hacamattan ağlarlar. Çünkü işin hikmetini bilmezler ki.

  • مرد خود زر می‏دهد حجام را ** می‏نوازد نیش خون آشام را
  • Hâlbuki adam, hacamatçıya para verir, kan içen hançere iltifatlarda bulunur.

  • می‏دود حمال زی بار گران ** می‏رباید بار را از دیگران‏
  • Hamal ağır yükün altına koşar, yükü, başkalarından kapar.