English    Türkçe    فارسی   

2
1864-1888

  • تو شب و روز از پی این قوم غمر ** چون شب و روزی مدد بخشای عمر
  • Sen, gece gündüz bu azgın kavmin ardından koştukça, nasıl olur da gece gibi, gündüz gibi ömre medet bağışlar, yardım edersin?

  • چونی از صفراییان بی‏هنر ** چه هنر زاید ز صفرا درد سر 1865
  • Ah safra illetine tutulmuş o hünersiz kişilerden! Safradan ne hüner meydana gelir? Ancak baş ağrısı.

  • تو همان کن که کند خورشید شرق ** ما نفاق و حیله و دزدی و زرق‏
  • Sen, hemen doğu güneşinin yaptığını yap. Bizse nifak hile, hırsızlık ve riya içinde yüzelim!

  • تو عسل ما سرکه در دنیا و دین ** دفع این صفرا بود سرکنگبین‏
  • Sen dünyada da balsın, dinde de.. Bizse sirke. Safraya ancak sirkengübin iyi eder, giderir.

  • سرکه افزودیم ما قوم زحیر ** تو عسل بفزا کرم را وامگیر
  • Hâlbuki biz karın ağrısına tutulmuş olduğumuz halde boyuna sirkeyi artırıp duruyoruz. Sen keremi terk etme de balı artır!

  • این سزید از ما چنان آمد ز ما ** ریگ اندر چشم چه فزاید عما
  • Bizden bu lâyıktı, bunu yaptık. Kum, gözde ancak körlüğü fazlalaştırır.

  • آن سزد از تو أیا کحل عزیز ** که بیابد از تو هر ناچیز چیز 1870
  • Fakat ey aziz sürme, senden her değersiz şey, değer bulur, bir şey olur; sana bu lâyıktır.

  • ز آتش این ظالمانت دل کباب ** از تو جمله اهد قومی بد خطاب‏
  • Bu zalimlerin ateşinden gönlün kebap olduğu halde daima “Yarabbi, kavmime hidayet et” diye hitap ediyordun.

  • کان عودی در تو گر آتش زنند ** این جهان از عطر و ریحان آگنند
  • Sen, öd ağacı madensin. Seni ateşe atsalar, bu âlem, ıtırla, fesleğen kokusuyla dolar.

  • تو نه آن عودی کز آتش کم شود ** تو نه آن روحی که اسیر غم شود
  • Sen o öd ağacı değilsin ki ateşte yansın, eksilip bitsin. Sen o ruh değilsin ki gama esir olsun.

  • عود سوزد کان عود از سوز دور ** باد کی حمله برد بر اصل نور
  • Öd ağacı yanar ama madeni yanmadan uzaktır. Rüzgâr, nurun aslına nasıl hamle edebilir.

  • ای ز تو مر آسمانها را صفا ** ای جفای تو نکوتر از وفا 1875
  • Ey göklere saflık veren, ey cefası vefadan daha iyi olan!

  • ز انکه از عاقل جفایی گر رود ** از وفای جاهلان آن به بود
  • Çünkü akıllıdan bir cefa gelse o cefa, cahillerin vefasından daha iyidir.

  • گفت پیغمبر عداوت از خرد ** بهتر از مهری که از جاهل رسد
  • Peygamber, “ Akıllının düşmanlığı, cahilin sevgisinden yeğdir” dedi.

  • رنجانیدن امیری خفته‏ای را که مار در دهانش رفته بود
  • Bir emîrin, ağzına yılan kaçan birisini incitmesi

  • عاقلی بر اسب می‏آمد سوار ** در دهان خفته‏ای می‏رفت مار
  • Akılı birisi, atına binmiş geliyordu. Uyumakta olan birisinin ağzına da bir yılan kaçmak üzereydi.

  • آن سوار آن را بدید و می‏شتافت ** تا رماند مار را فرصت نیافت‏
  • Atlı onu görüp adamcağızı kurtarmak, yılanı ürkütüp kaçırmak için koşmaya başladı. fakat fırsat bulamadı.

  • چون که از عقلش فراوان بد مدد ** چند دبوسی قوی بر خفته زد 1880
  • Aklı, kendisine yardım ettiğinden, pek akılı kişi olduğundan o uyumakta olan adama şiddetlice birkaç topuz vurdu.

  • برد او را زخم آن دبوس سخت ** زو گریزان تا به زیر یک درخت‏
  • O şiddetlice vurulan topuzun acısı, adamı bir ağaç altına kadar kaçırdı.

  • سیب پوسیده بسی بد ریخته ** گفت از این خور ای به درد آویخته‏
  • Oraya bir hayli çürük elma dökülmüştü. Adama “ Ey dertli kişi, bunları ye” dedi.

  • سیب چندان مر و را در خورد داد ** کز دهانش باز بیرون می‏فتاد
  • EKSIK

  • بانگ می‏زد کای امیر آخر چرا ** قصد من کردی تو نادیده جفا
  • “Beyim, ben sana ne yaptım, bana ne kastın var?

  • گر ترا ز اصل است با جانم ستیز ** تیغ زن یک بارگی خونم بریز 1885
  • Eğer bana hakikaten bir kastın varsa vur kılıcı, birden kanını dök!

  • شوم ساعت که شدم بر تو پدید ** ای خنک آن را که روی تو ندید
  • Sana çattığım saat ne menhus saatmiş. Ne mutlu senin yüzünü görmeyene!

  • بی‏جنایت بی‏گنه بی‏بیش و کم ** ملحدان جایز ندارند این ستم‏
  • Dinsizler bile kimseye suçsuz, günahsız, az çok bir şey yapmadan böyle sitem etmezler, bu sitemi caiz saymazlar” diyordu.

  • می‏جهد خون از دهانم با سخن ** ای خدا آخر مکافاتش تو کن‏
  • Söz söylerken ağzından kan geliyordu “ Yarabbi cezasını sen ver!” diye bağırmakta,