English    Türkçe    فارسی   

2
19-43

  • گر در آن آدم بکردی مشورت ** در پشیمانی نگفتی معذرت‏
  • Eğer Âdem, o hususta meşverette bulunsaydı pişman olup özürler serdetmezdi.

  • ز آن که با عقلی چو عقلی جفت شد ** مانع بد فعلی و بد گفت شد 20
  • Çünkü bir akıl, başka bir akılla birleşti mi; kötü işe, kötü söze mani olur.

  • نفس با نفس دگر چون یار شد ** عقل جزوی عاطل و بی‏کار شد
  • Fakat nefis, başka bir nefisle dost olursa cüzi akıl muattal olur, bir işe yaramaz.

  • چون ز تنهایی تو نومیدی شوی ** زیر سایه‏ی یار خورشیدی شوی‏
  • Yalnızlıktan ümitsizliğe düşünce güneş gibi bir sevgilinin gölgesi altına gir.

  • رو بجو یار خدایی را تو زود ** چون چنان کردی خدا یار تو بود
  • Yürü, tez bir Allah dostu ara. Böyle yaptın mı, Allah, senin dostun olur.

  • آن که در خلوت نظر بر دوخته ست ** آخر آن را هم ز یار آموخته ست‏
  • Halvette oturup gözünü yuman da bunu yine dosttan öğrenmiştir.

  • خلوت از اغیار باید نه ز یار ** پوستین بهر دی آمد نه بهار 25
  • Ağyardan halvet etmek gerek, yardan değil. Kürk, kışın işe yarar, baharın değil.

  • عقل با عقل دگر دو تا شود ** نور افزون گشت و ره پیدا شود
  • Akıl başka bir akılla birleşti mi nur artar, yol meydana çıkar.

  • نفس با نفس دگر خندان شود ** ظلمت افزون گشت و ره پنهان شود
  • Fakat nefis, bir başka nefisle sevinir, gülerse karanlık çoğalır, yol gizlenir.

  • یار چشم تست ای مرد شکار ** از خس و خاشاک او را پاک دار
  • Ey avcı, dost senin gözündür. Onu çerçöpten arı tut.

  • هین به جاروب زبان گردی مکن ** چشم را از خس ره آوردی مکن‏
  • Sakın dil süpürgesiyle ona toz kondurma. Göze tozu toprağı hediye götürme.

  • چون که مومن آینه‏ی مومن بود ** روی او ز آلودگی ایمن بود 30
  • Zira mümin, müminin aynası olunca yüzü buğulanmadan kurtulur.

  • یار آیینه ست جان را در حزن ** در رخ آیینه‏ای جان دم مزن‏
  • Mahzunluk zamanında dost, can aynasıdır. Aynanın yüzünü nefesle buğulandırma.

  • تا نپوشد روی خود را در دمت ** دم فرو خوردن بباید هر دمت‏
  • Nefesinden buğulanıp yüzünü senden örtmemesi için her nefeste soluğunu tutman lâzım.

  • کم ز خاکی چون که خاکی یار یافت ** از بهاری صد هزار انوار یافت‏
  • Topraktan aşağı mısın ki? Toprak bile sevgiliyi bulunca bir bahar yüzünden yüz binlerce çiçeğe kavuştu.

  • آن درختی کاو شود با یار جفت ** از هوای خوش ز سر تا پا شکفت‏
  • O yaş ağaç, sevgiliyle buluşunca hoş bir hava yüzünden baştan ayağa açıldı, donandı.

  • در خزان چون دید او یار خلاف ** در کشید او رو و سر زیر لحاف‏ 35
  • Fakat gözün aykırı bir dost görünce başını, yüzünü yorgana çekti.

  • گفت یار بد بلا آشفتن است ** چون که او آمد طریقم خفتن است‏
  • “Kötü dostla ünsiyet, belâya bulaşmaktır. Mademki o geldi, bana uyumak düşer.

  • پس بخسپم باشم اصحاب کهف ** به ز دقیانوس آن محبوس لهف
  • Uyuyayım da Eshabı Kehf’ten olayım. O sıkıntıda o minnette mahpus kalmak, Dıkyanus’tan iyi” dedi.

  • یقظه شان مصروف دقیانوس بود ** خوابشان سرمایه‏ی ناموس بود
  • Eshabı kehf’in uyanıklığı, Dıkyanus’a kulluk etmekti. Fakat uykuları; şereflerini, haysiyetlerini korumuş oldu.

  • خواب بیداری ست چون با دانش است ** وای بیداری که با نادان نشست‏
  • Bilgiyle uyumak uyanıklıktır. Vay bilgisizle oturan uyanık kişiye!

  • چون که زاغان خیمه بر بهمن زدند ** بلبلان پنهان شدند و تن زدند 40
  • Kargalar, güz mevsimi otağlarını kurdular mı, bülbüller gizlenir ve susarlar.

  • ز آنکه بی‏گل‏زار بلبل خامش است ** غیبت خورشید بیداری کش است‏
  • Çünkü gül bahçesi olmayınca, bülbül sükût eder. Güneşin kayboluşu, uyanıklığı öldürür.

  • آفتابا ترک این گلشن کنی ** تا که تحت الارض را روشن کنی‏
  • Ey güneş! Sen yeraltını aydınlatmak üzere bu gül bahçesini terk ediyorsun.

  • آفتاب معرفت را نقل نیست ** مشرق او غیر جان و عقل نیست‏
  • Fakat marifet güneşi, bir yerden bir yere gitmez, o güneş dolunmaz. Onun tanyeri akıl ve candan başka bir yer değildir.