چشم نیکو باز کن در من نگر ** تا ببینی نور حق اندر بشر
Gözünü iyi aç da bana öyle bak ki beşerde Tanrı nurunu göresin” dedi.
بایزید آن نکتهها را هوش داشت ** همچو زرین حلقهاش در گوش داشت2250
Bayezid, o nükteleri dinledi, altın bir küpe gibi kulağına taktı.
آمد از وی بایزید اندر مزید ** منتهی در منتها آخر رسید
Bu yüzden derecesi yükseldi, fazileti arttı. Hakikat yolunun sonuna erişmiş olan Bayezid, artık ondan sonra bir son tasavvur edilemeyecek olan bir makama vardı.
دانستن پیغامبر صلی الله علیه و آله که سبب رنجوری آن شخص گستاخی بوده است در دعا
Peygamber’in o şahsın hastalandığına, duada küstahlık etmesinin sebep olduğunu bildirmesi
چون پیمبر دید آن بیمار را ** خوش نوازش کرد یار غار را
Peygamber, o hastayı görünce halini hatırını sordu, o hakikî dosta iltifatlarda bulundu.
زنده شد او چون پیمبر را بدید ** گوییا آن دم مر او را آفرید
Adam, Peygamber’i görünce dirildi, sanki o anda yeniden yaratılmıştı.
گفت بیماری مرا این بخت داد ** کامد این سلطان بر من بامداد
Sahabe, “ astalık beni bu bahta eriştirdi; bu sultan sabah çağında beni dolaşmaya geldi.
تا مرا صحت رسید و عاقبت ** از قدوم این شه بیحاشیت2255
Bu suretle bana sıhhat erişti, saltanatına bir hudut olmayan bu padişahın kademi bereketiyle iyileştim.
ای خجسته رنج و بیماری و تب ** ای مبارک درد و بیداری شب
Ne güzel, ne mübarek ağrı, sızı. Ne mutlu, ne kutlu hastalık hararet, dert ve gece uykusuzluğu!
نک مرا در پیری از لطف و کرم ** حق چنین رنجوریی داد و سقم
İşte Tanrı bana bu kocalığımda lütuf ve kereminden böyle bir hastalık, böyle bir illet verdi.
درد پشتم داد هم تا من ز خواب ** بر جهم هر نیم شب لا بد شتاب
Arka ağrısı ihsan etti de her gece yarısı uykudan uyandırdı.
تا نخسبم جمله شب چون گاومیش ** دردها بخشید حق از لطف خویش
Bütün gece manda gibi uyumayayım diye Hak, lütfetti, bana dertler ihsan etti.
زین شکست آن رحم شاهان جوش کرد ** دوزخ از تهدید من خاموش کرد2260
Bu sınıklıktan da padişahların merhameti coştu. Cehennem de beni tehdit etmeden vazgeçti, sukût etti” dedi.
رنج گنج آمد که رحمتها در اوست ** مغز تازه شد چو بخراشید پوست
Ağrı, sızı ve hastalık hazinedir. Rahmetler ondadır. Deri yırtıldı mı iç tazelenir.
ای برادر موضع تاریک و سرد ** صبر کردن بر غم و سستی و درد
Kardeş, karanlık yere, soğuğa, gama, kırıklığa ve hastalığa sabretmek,
چشمهی حیوان و جام مستی است ** کان بلندیها همه در پستی است
Âbıhayat kaynağı ve sarhoşluk kadehidir. Çünkü yücelikler, hep aşağılıktadır.
آن بهاران مضمر است اندر خزان ** در بهار است آن خزان مگریز از آن
Baharlar güz mevsiminde gizlidir, güz mevsimi de baharda. Kaçma ondan!
همره غم باش و با وحشت بساز ** میطلب در مرگ خود عمر دراز2265
Gama yoldaş o, vahşetle ünsiyet kesbet. Ölümünden uzun bir ömür isteyip dur!
آن چه گوید نفس تو کاینجا بد است ** مشنوش چون کار او ضد آمده ست
Nefsinin “Bu kötü” dediğine kulak asma. Çünkü onun işi hep zıddınadır.
تو خلافش کن که از پیغمبران ** این چنین آمد وصیت در جهان
Onun dediğinin zıddını yap. Âlemde peygamberlerin de vasiyetleri böyledir.
مشورت در کارها واجب شود ** تا پشیمانی در آخر کم بود
Sonun da az pişman olasın diye yapacağın işlerde müşaverede bulunmak aciptir.
گفت امت مشورت با کی کنیم ** انبیا گفتند با عقل امیم
Ümmet “Kiminle meşveret edelim?” dediler de, peygamberler “ Mukteda olan akılla” diye cevap verdiler.
گفت گر کودک در آید یا زنی ** کاو ندارد عقل و رای روشنی2270
Hatta soran adam “İyi ama ya hiçbir tedbiri, isabetli aklı olmayan bir çocuk yahut kadın gelirse, onunla da meşverette bulunalım mı?” deyince,
گفت با او مشورت کن و انچه گفت ** تو خلاف آن کن و در راه افت
Peygamber, “ Onunla da meşverette bulun, fakat ne derse onun zıddını yap, ona aykırı yola git” dedi.
نفس خود را زن شناس از زن بتر ** ز انکه زن جزوی است نفست کل شر
Nefsini kadın bil, hatta kadından da beter. Çünkü kadın cüzüdür, nefsinse şerrin küllü!
مشورت با نفس خود گر میکنی ** هر چه گوید کن خلاف آن دنی
Nefsinle meşveret edersen o aşağılığın dediğine uyma, aksini yap;