English    Türkçe    فارسی   

2
3263-3287

  • نامناسب می‏نمود افعال او ** پیش موسی چون نبودش حال او
  • O işler Musa’ya aykırı göründü. Çünkü Musa o hale sahip değildi.

  • عقل موسی چون شود در غیب بند ** عقل موشی خود کی است ای ارجمند
  • Musa’nın aklı bile gayp işlerine ermezse, ey ulu kişi, bir farenin aklı nedir ki bu işlere ersin!

  • علم تقلیدی بود بهر فروخت ** چون بیابد مشتری خوش بر فروخت‏ 3265
  • Taklit bilgisi, satış içindir, bu bilgi sahibi, müşteri buldu mu, bilgisini güzelce satar.

  • مشتری علم تحقیقی حق است ** دایما بازار او با رونق است‏
  • Fakat hakikat bilgisine müşteri, Allah’tır. Bu bilgi sahibinin pazarı daima işler, daima parlar.

  • لب ببسته مست در بیع و شری ** مشتری بی‏حد که الله اشتری‏
  • Alışveriş ederken mest bir halde ağzını yumup oturur. Fakat müşterisi Allah’tır.

  • درس آدم را فرشته مشتری ** محرم درسش نه دیو است و پری‏
  • Âdemin dersine melek müşteridir, o derse dev ve peri mahrem değildir.

  • آدم أنبئهم بأسما درس گو ** شرح کن اسرار حق را مو به مو
  • Âdem, senin dersin her şeyin adını haber vermektir. Haydi, Allah sırlarını kıldan kıla anlat.

  • آن چنان کس را که کوته بین بود ** در تلون غرق و بی‏تمکین بود 3270
  • Kısa görüşlü, daima halden hale giren, renkten renge boyanan ve temkini bulunmayan,

  • موش گفتم ز انکه در خاک است جاش ** خاک باشد موش را جای معاش‏
  • Kişiye fare dedim, çünkü yeri, yurdu topraktır. Farenin de geçim yeri topraktan ibarettir.

  • راهها داند ولی در زیر خاک ** هر طرف او خاک را کرده ست چاک‏
  • Yolları, izleri bilmez değil, bilir ama yer altındakileri bilir. O, her yanda toprağı delmiş, delik deşik etmiştir.

  • نفس موشی نیست الا لقمه رند ** قدر حاجت موش را عقلی دهند
  • Fare gibi nefis, ancak lokma ufalar. Allah fareye de miktarınca akıl vermiştir.

  • ز انکه بی‏حاجت خداوند عزیز ** می‏نبخشد هیچ کس را هیچ چیز
  • Çünkü yüce Allah, hiç kimseye, ihtiyacından artık bir şey vermez.

  • گر نبودی حاجت عالم زمین ** نافریدی هیچ رب العالمین‏ 3275
  • Eğer âlemin yeryüzüne ihtiyacı olmasaydı âlemlerin Rabbi, yeri yaratmazdı.

  • وین زمین مضطرب محتاج کوه ** گر نبودی نافریدی پر شکوه‏
  • Bu titreyip duran yeryüzü, dağlara muhtaç olmasaydı Allah, o heybetli dağları halk etmezdi.

  • ور نبودی حاجت افلاک هم ** هفت گردون نافریدی از عدم‏
  • Göklere de ihtiyaç olmasaydı yedi kat göğü yoktan meydana getirmezdi.

  • آفتاب و ماه و این استارگان ** جز به حاجت کی پدید آمد عیان‏
  • Güneş, ay ve şu yıldızlar, ancak ihtiyaç yüzünden zuhura geldi.

  • پس کمند هستها حاجت بود ** قدر حاجت مرد را آلت دهد
  • Şu halde varlıkların kemendi, (yoklukları çekip varlık âlemine getiren) ihtiyaçtır. Allah’ın ihsanı, ihtiyaç miktarınca zahir olur.

  • پس بیفزا حاجت ای محتاج زود ** تا بجوشد در کرم دریای جود 3280
  • Yürü, çabuk ihtiyacını arttırır da Allah’ın kereminden cömertlik denizi coşsun.

  • این گدایان بر ره و هر مبتلا ** حاجت خود می‏نماید خلق را
  • Şu yol üstünde dilenen, şu dilenciliğe düşmüş olan yoksullar, halka ihtiyaçlarını arz ederler.

  • کوری و شلی و بیماری و درد ** تا از این حاجت بجنبد رحم مرد
  • Kör, sakat, hasta, illetli olduklarını gösterir, bu suretle halkın merhametini coşturmak isterler.

  • هیچ گوید نان دهید ای مردمان ** که مرا مال است و انبار است و خوان‏
  • “Ey halk, ekmek verin. Benim de ambarım var, benim de malım, benim de sofram var” derler mi hiç?

  • چشم ننهاده‏ست حق در کور موش ** ز انکه حاجت نیست چشمش بهر نوش‏
  • Köstebeğin yemek içmek için göze ihtiyacı yoktur. Onun için Allah onu gözsüz yarattı.

  • می‏تواند زیست بی‏چشم و بصر ** فارغ است از چشم او در خاک تر 3285
  • Köstebek, gözsüz de pekâlâ yaşayabilir. Ter-ü taze toprakta göze ne ihtiyacı var?

  • جز به دزدی او برون ناید ز خاک ** تا کند خالق از آن دزدیش پاک‏
  • Zaten ancak hırsızlık etmek için topraktan çıkar, başka bir iş için değil, Allah, onu bu hırsızlıktan arıtsa,

  • بعد از آن پر یابد و مرغی شود ** چون ملایک جانب گردون رود
  • O da kanatlanır, kuş olur; melekler gibi göklere uçup gider.