-
چون ز عادت گشت محکم خوی بد ** خشم آید بر کسی کت واکشد
- Kötü huy, âdet edindiğinden dolayı sağlamlaşır, yerleşir. Seni ondan vazgeçirmek isteyene kızarsın.
-
چون که تو گل خوار گشتی هر که او ** واکشد از گل ترا باشد عدو 3460
- Toprak yemeye alışırsan kim seni bundan menetmeye kalkışırsa onu düşman sayarsın.
-
بت پرستان چون که خو با بت کنند ** مانعان راه بت را دشمنند
- Puta tapanlar, bu tapmayı huy edindiklerinden men edenlere düşman olmuşlardır.
-
چون که کرد ابلیس خو با سروری ** دید آدم را حقیر او از خری
- İblis, ululanmayı huy edinmişti de eşekliğinden Âdem’i kendisinden aşağı gördü.
-
که به از من سروری دیگر بود ** تا که او مسجود چون من کس شود
- “Benden daha ulu başka birisi yok ki. Benim gibi bir kişi, ona secde eder mi?” dedi.
-
سروری زهر است جز آن روح را ** کاو بود تریاق لانی ز ابتدا
- Ululuk zehirdir. Ancak, ta ezelden panzehire sahip olan ruh müstesna.
-
کوه اگر پر مار شد باکی مدار ** کاو بود در اندرون تریاقزار 3465
- Dağ, yılanla dolu ise içerisinde panzehir yeri bulundukça korkma.
-
سروری چون شد دماغت را ندیم ** هر که بشکستت شود خصم قدیم
- Kafana ululuk yerleşmiş, onun için kim seni kırarsa onu ezelî düşman sayarsın.
-
چون خلاف خوی تو گوید کسی ** کینهها خیزد ترا با او بسی
- Birisi huyuna aykırı söz söylerse ona bir hayli kinlenirsin.
-
که مرا از خوی من بر میکند ** خویش را بر من چو سرور میکند
- Beni huyumdan çevirecek, şakirt haline sokacak, kendisine tâbi kılacak dersin.
-
چون نباشد خوی بد سرکش در او ** کی فروزد آن خلاف آتش در او
- Böyle adamın kötü huyu serkeş olmasa, o huya aykırı şeylere niye ateşlenir, kızar;
-
با مخالف او مدارایی کند ** در دل او خویش را جایی کند 3470
- Yahut muhalife müdana eder, onun gönlünde bir yer kazanır?
-
ز انکه خوی بد بگشته ست استوار ** مور شهوت شد ز عادت همچو مار
- Çünkü kötü huyu adamakıllı kuvvetlenmiştir. Karınca gibi olan şehvetti, itiyat yüzünden adeta ejderha kesilmiştir.
-
مار شهوت را بکش در ابتدا ** ور نه اینک گشت مارت اژدها
- Şehvet yılanını önceden öldür. Yoksa hemencecik ejderhalaşır.
-
لیک هر کس مور بیند مار خویش ** تو ز صاحب دل کن استفسار خویش
- Fakat herkes, yılanını karınca görür. Sen kendini bir gönül sahibine sor!
-
تا نشد زر مس نداند من مسم ** تا نشد شه دل نداند مفلسم
- Bakır, altın olmadıkça bakırlığını; gönül padişah olmadıkça müflisliğini bilmez.
-
خدمت اکسیر کن مسوار تو ** جور میکش ای دل از دل دار تو 3475
- Bakır gibi sen de iksire hizmet et. Gönül, dildarın cevrini çek.
-
کیست دل دار اهل دل نیکو بدان ** که چو روز و شب جهانند از جهان
- Dildar kimdir? İyice bil. Dildar ehli dildir. Çünkü ehli dil olan, gece ve gündüz gibi cihandan kaçıp durmakta, âlemde eğleşmemektedir.
-
عیب کم گو بندهی الله را ** متهم کم کن به دزدی شاه را
- Allah kulunun ayıbını az söyle, padişahı hırsızlıkla az kına.
-
کرامات آن درویش که در کشتی متهمش کردند
- Gemide bir dervişi hırsızlıkla töhmet altına almaları
-
بود درویشی درون کشتیی ** ساخته از رخت مردی پشتیی
- Bir gemide bir derviş vardı. Erliği kendisine arka yastığı yapmış, ona dayanmıştı.
-
یاوه شد همیان زر او خفته بود ** جمله را جستند و او را هم نمود
- Gemide bir kese altın kayboldu. O, uyuyordu. Herkesi aradılar. Birisi onu da gösterip,
-
کاین فقیر خفته را جوییم هم ** کرد بیدارش ز غم صاحب درم 3480
- “Bu uyuyan yoksulu da arayalım” dedi. Para sahibi derdinden onu da uyandırdı.
-
که در این کشتی حرمدان گمشدست ** جمله را جستیم نتوانی تو رست
- “Bu gemide bir kese kayboldu. Herkesi aradık, bu arayıştan sen kurtulamazsın.
-
دلق بیرون کن برهنه شو ز دلق ** تا ز تو فارغ شود اوهام خلق
- Hırkanı çıkar, soyun da senin hakkında kimsenin şüphesi kalmasın” dedi.
-
گفت یا رب مر غلامت را خسان ** متهم کردند فرمان در رسان
- Derviş “Yarabbi, şu aşağılık kişiler, kulunu töhmet altına alıyorlar, fermanını eriştir” dedi.