English    Türkçe    فارسی   

2
3652-3676

  • در فلان بیشه درختی هست سبز ** بس بلند و پهن و هر شاخیش گبز
  • Falan ormanda yemyeşil bir ağaç vardır. Pek yüce, pek korkunç... Her dalı koskocaman” derler.

  • قاصد شه بسته در جستن کمر ** می‏شنید از هر کسی نوعی خبر
  • Padişah adamı, kimden ne duyarsa aramak için gayret kemerini kuşanır.

  • بس سیاحت کرد آن جا سالها ** می‏فرستادش شهنشه مالها
  • Orada nice yıllar gezip tozar. Padişah da ona mallar yollar durur.

  • چون بسی دید اندر آن غربت تعب ** عاجز آمد آخر الامر از طلب‏ 3655
  • Gurbet diyarında bir hayli zahmetlere uğrar, nihayet âciz kalır.

  • هیچ از مقصود اثر پیدا نشد ** ز آن غرض غیر خبر پیدا نشد
  • Ne maksudundan bir eser görünür, ne de sözden başka bir şey!

  • رشته‏ی امید او بگسسته شد ** جسته‏ی او عاقبت ناجسته شد
  • Ümit ipi üzülür, aradığını aramaz olur, usanır.

  • کرد عزم باز گشتن سوی شاه ** اشک می‏بارید و می‏برید راه‏
  • Padişah yanına dönmeye niyet eder, ağlaya, ağlaya yola düşer.

  • شرح کردن شیخ سر آن درخت را با آن طالب مقلد
  • Şeyhin o mukallit talibe, o ağacın sırrını anlatması

  • بود شیخی عالمی قطبی کریم ** اندر آن منزل که آیس شد ندیم‏
  • Meğerse o nedimin ye’se kapılıp geriye döndüğü memlekette kerem sahibi, kutuplardan âlim bir şeyh varmış.

  • گفت من نومید پیش او روم ** ز آستان او به راه اندر شوم‏ 3660
  • Nedim ümitsiz bir halde “Önce onun tekkesine gideyim de oradan yola düşeyim.

  • تا دعای او بود همراه من ** چون که نومیدم من از دل خواه من‏
  • İstediğimi bulamadım, ümidim kesildi. Bâri duası yoldaşım olsun” der;

  • رفت پیش شیخ با چشم پر آب ** اشک می‏بارید مانند سحاب‏
  • Gözleri yaşlı bulut gibi yaş döke, döke Şeyhin huzuruna varır.

  • گفت شیخا وقت رحم و رقت است ** ناامیدم وقت لطف این ساعت است‏
  • “Şeyhim, acımanın, esirgemenin tam zamanı. Ümidim kesildi... Lütfedecek an, bu an!” der.

  • گفت وا گو کز چه نومیدیستت ** چیست مطلوب تو رو با چیستت‏
  • Şeyh, “Ümitsizsen bile söyle. Matlûbun ne? Neye yüz tutun?” diye sorar.

  • گفت شاهنشاه کردم اختیار ** از برای جستن یک شاخسار 3665
  • Nedim, “Bir padişahım var, beni bir ağaç aramak üzere gönderdi.

  • که درختی هست نادر در جهات ** میوه‏ی او مایه‏ی آب حیات‏
  • Ama nasıl ağaç? Âlemde bulunmaz bir şey. Meyvesi, Âbıhayatın aslı.

  • سالها جستم ندیدم یک نشان ** جز که طنز و تسخر این سر خوشان‏
  • Yıllardır aradım bir nişanesini bile bulamadım, ancak bu sarhoşlar, benimle eğlendiler, beni alaya aldılar... İşte o kadar!” der.

  • شیخ خندید و بگفتش ای سلیم ** این درخت علم باشد در علیم‏
  • Şeyh gülümser de der ki: “Ey saf adam, bu ağaç, ilim sahibindeki ilimdir.

  • بس بلند و بس شگرف و بس بسیط ** آب حیوانی ز دریای محیط
  • Pek yüce, pek büyük ve etrafa yayılmış bir ağaçtır o! Hatta ağaç da ne demek her tarafı kaplayan deniz gibi Âbıhayattır!

  • تو به صورت رفته‏ای ای بی‏خبر ** ز آن ز شاخ معنیی بی‏بار و بر 3670
  • Sen surete kapılmış yolunu yitirmişsin. Manayı elden bıraktığın için onu bulamıyorsun.

  • گه درختش نام شد گه آفتاب ** گاه بحرش نام گشت و گه سحاب‏
  • Ona gâh ağaç derler, gâh güneş. Gâh deniz adını takarlar, gâh bulut!

  • آن یکی کش صد هزار آثار خاست ** کمترین آثار او عمر بقاست‏
  • Hulâsa o öyle şeydir ki yüz binlerce eseri var. En aşağılık hassası, sahibine ebedî bir hayat bağışlamasıdır.

  • گر چه فرد است او اثر دارد هزار ** این یکی را نام شاید بی‏شمار
  • Tektir ama binlerce eseri, nişanesi var. O bire sayısız adlar gerek.

  • آن یکی شخص ترا باشد پدر ** در حق شخصی دگر باشد پسر
  • Bir adam senin baban olur ama başka birisinin de oğludur.

  • در حق دیگر بود قهر و عدو ** در حق دیگر بود لطف و نکو 3675
  • Birisine düşmandır, onun hakkında kahırdan ibarettir... Diğer birine lütfeder, iyilikle bulunur, onca iyidir.

  • صد هزاران نام و او یک آدمی ** صاحب هر وصفش از وصفی عمی‏
  • Bir tek adam olduğu halde bak, yüz binlerce adı var. Bir vasfını bilen öbüründen âmadır, öbür vasfını bilmeyebilir.