-
طمع لوت و طمع آن ذوق و سماع ** مانع آمد عقل او را ز اطلاع
- Yemeğe, zevk ve sema’ya tamah ediş, hakikate akıl erdirmesine mani olur.
-
گر طمع در آینه برخاستی ** در نفاق آن آینه چون ماستی
- Ayna bir şeye tamah etseydi bizim gibi münafık olur, her şeyi olduğu gibi göstermezdi.
-
گر ترازو را طمع بودی به مال ** راست کی گفتی ترازو وصف حال
- Terazinin mala tamahı olsaydı tarttığını nasıl doğru tartardı?
-
هر نبیی گفت با قوم از صفا ** من نخواهم مزد پیغام از شما
- Her peygamber, kavmine açıkça “ Ben sizden peygamberlik için ücret istemiyorum.
-
من دلیلم حق شما را مشتری ** داد حق دلالیم هر دو سری 575
- Ben delilim, müşteriniz Allah’tır. Allah, benim tellâllığımı iki baştan da verdi.
-
چیست مزد کار من دیدار یار ** گر چه خود بو بکر بخشد چل هزار
- Benim ücretim dosta kavuşmaktır. Ebubekir kırk bin dinar verdi ama.
-
چل هزار او نباشد مزد من ** کی بود شبه شبه در عدن
- Onun kırk bini benim ücretim değil ki. Hiç boncuk, Aden incisine benzer mi?” demiştir.
-
یک حکایت گویمت بشنو به هوش ** تا بدانی که طمع شد بند گوش
- Bir hikâye söyleyeyim, can kulağıyla dinle de tamah, adamın kulağına nasıl perde oluyor, anla!
-
هر که را باشد طمع الکن شود ** با طمع کی چشم و دل روشن شود
- Kimde tamah varsa dili tutuk bir hale gelir. Nasıl olur da tamahla göz ve gönül aydınlanır, buna imkân var mı?
-
پیش چشم او خیال جاه و زر ** همچنان باشد که موی اندر بصر 580
- Tamahkâr adamın gözünün önünde makam ve altın hayali, gözdeki kıl gibidir.
-
جز مگر مستی که از حق پر بود ** گر چه بدهی گنجها او حر بود
- Fakat Hak’la dolu olan sarhoş bundan müstesna. Ona hazineler de versen yine hürdür.
-
هر که از دیدار برخوردار شد ** این جهان در چشم او مردار شد
- Sevgiliye kavuşma devletine eren kişinin gözünde bu dünya murdar bir şeyden ibarettir.
-
لیک آن صوفی ز مستی دور بود ** لاجرم در حرص او شب کور بود
- Fakat bu sarhoşluktan uzak olan sofi, nihayet hırs yüzünden nursuz, pirsiz bir hale gelir.
-
صد حکایت بشنود مدهوش حرص ** در نیاید نکتهای در گوش حرص
- Hırsa düşkün olan, yüzlerce hikâye dinler de haris kulağına girmez.
-
تعریف کردن منادیان قاضی مفلسی را گرد شهر
- Kadı tellâllarının, bir müflisi şehirde dolaştırarak halka bildirmeleri
-
بود شخصی مفلسی بیخان و مان ** مانده در زندان وبند بیامان 585
- Evsiz barksız, kimsiz, kimsesiz bir müflis vardır. Zindana düşmüş, amansız bağlara giriftar olmuştu.
-
لقمهی زندانیان خوردی گزاف ** بر دل خلق از طمع چون کوه قاف
- Bir bahane bulup zindandakilerin yiyeceklerini yerdi. Tamahı yüzünden halkın gönlüne Kafdağı gibi ağır gelmekteydi.
-
زهره نه کس را که لقمهی نان خورد ** ز انکه آن لقمهربا کاوش برد
- Şerrinden kimsenin bir lokma ekmek yemeye kudreti yoktu. Çünkü hemen ucundan tutup kapardı.
-
هر که دور از دعوت رحمان بود ** او گدا چشم است اگر سلطان بود
- Allah davetinden uzak olan, sultan bile olsa gözü açtır.
-
مر مروت را نهاده زیر پا ** گشته زندان دوزخی ز آن نان ربا
- O adam da mürüvveti ayakaltına almıştı. O lokma kapıcının yüzünden bir cehennem kesilmişti.
-
گر گریزی بر امید راحتی ** ز آن طرف هم پیشت آید آفتی 590
- Bir rahata kavuşurum ümidiyle nereye kaçsan orada önüne bir âfet çıkar.
-
هیچ کنجی بیدد و بیدام نیست ** جز به خلوتگاه حق آرام نیست
- Afetsiz, felaketiz hiçbir köşe yoktur. Allah’ın halvet yerinden başka hiçbir yerde dinlenmek, rahata kavuşmak mümkün değildir.
-
کنج زندان جهان ناگزیر ** نیست بیپا مزد و بیدق الحصیر
- Kurtulmaya hiçbir çare olmayan bu dünya zindanının ayakbastı parası alınmayan, hapishane dayağı atılmayan bir bucağı yoktur.
-
و الله ار سوراخ موشی در روی ** مبتلای گربه چنگالی شوی
- Vallahi fare deliğine girsen yine bir kedi pençeliye çatarsın.
-
آدمی را فربهی هست از خیال ** گر خیالاتش بود صاحب جمال
- Âdemoğlu, hayalle gelişir. Hayalleri güzelse onunla rahatlaşır.
-
ور خیالاتش نماید ناخوشی ** میگدازد همچو موم از آتشی 595
- Yok... Eğer gözüne kötü hayaller görünürse ateşten eriyen mum gibi erir gider.