English    Türkçe    فارسی   

2
84-108

  • چشم چون بستی ترا تاسه گرفت ** نور چشم از نور روزن کی شکفت‏
  • Gözünü yumdun mu canın kopuyormuş gibi bir eleme, bir ıstıraba düşersin. Gözün, gündüzün nurundan ayrılmaya sabrı yoktur.

  • تاسه‏ی تو جذب نور چشم بود ** تا بپیوندد به نور روز زود 85
  • Gözünü yumdun mu tasalanır, gama, gussaya düşersin. Gözün nuru, gündüzün nurundan ayrılamaz.

  • چشم باز ار تاسه گیرد مر ترا ** دان که چشم دل ببستی بر گشا
  • Senin tasan, gam ve gussan; hemencecik gündüzün nuruna kavuşmak isteyen göz nurunun cazibesinden ileri gelir.

  • آن تقاضای دو چشم دل شناس ** کاو همی‏جوید ضیای بی‏قیاس‏
  • Gözün açıkken de tasalanırsan bil ki gönül gözünü yummuşsundur, onu aç!

  • چون فراق آن دو نور بی‏ثبات ** تاسه آوردت گشادی چشمهات‏
  • Bil ki sıkıntı gönlünün iki gözü de kapalı olduğundandır. Gönül gözü kıyasa sığmaz bir ziya arayıp durmaktadır.

  • پس فراق آن دو نور پایدار ** تاسه می‏آرد مر آن را پاس دار
  • O iki ebedî nurun firkati, seni tasalandırmaktadır. Onu koru!

  • او چو می‏خواند مرا من بنگرم ** لایق جذب‏ام و یا بد پیکرم‏ 90
  • O mademki beni çağırmakta, ben de kendime bakayım. Onun cazibesine lâyık mıyım, yoksa çirkin miyim?

  • گر لطیفی زشت را در پی کند ** تسخری باشد که او بر وی کند
  • Bir güzel, peşine bir çirkini takarsa onunla alay ediyor demektir.

  • کی ببینم روی خود را ای عجب ** تا چه رنگم همچو روزم یا چو شب‏
  • Acaba yüzümü nasıl göreyim? Ne renkteyim ki, gündüz gibi miyim, gece gibi mi?

  • نقش جان خویش می‏جستم بسی ** هیچ می‏ننمود نقشم از کسی‏
  • Diye can suretimi hayli zamandır arayıp duruyordum. Fakat suretim kimseden görünmüyordu.

  • گفتم آخر آینه از بهر چیست ** تا بداند هر کسی کاو چیست و کیست‏
  • Nihayet dedim ki, ayna neden icat edilmiş, ne güne yarar? Herkes nedir, kimdir, kendisini bilsin diye değil mi?

  • آینه‏ی آهن برای پوستهاست ** آینه‏ی سیمای جان سنگین بهاست‏ 95
  • Demirden yapılma ayna suretler içindir. Can yüzünün aynasıysa çok pahalı, çok değerlidir.

  • آینه‏ی جان نیست الا روی یار ** روی آن یاری که باشد ز آن دیار
  • Can aynası ancak sevgilinin yüzüdür. O sevgilinin yüzü ki, o diyardan.

  • گفتم ای دل آینه‏ی کلی بجو ** رو به دریا کار برناید به جو
  • Dedim ki: Ey gönül sen küllî bir ayna ara. Denize git, ırmaktan iş bitmez!

  • زین طلب بنده به کوی تو رسید ** درد مریم را به خرما بن کشید
  • Kul, bu istek yüzünden civarına geldi. Meryem’i hurma fidanına derdi çekti.

  • دیده‏ی تو چون دلم را دیده شد ** این دل نادیده غرق دیده شد
  • Gönlüm, gözünü görünce o görmemiş göz yok oldu; gönlüm gözün ta kendisi kesildi.

  • آینه‏ی کلی ترا دیدم ابد ** دیدم اندر چشم تو من نقش خود 100
  • Seni ebedî olarak küllî bir ayna gördüm. Gözünden kendi suretimi müşahede ettim.

  • گفتم آخر خویش را من یافتم ** در دو چشمش راه روشن یافتم‏
  • Nihayet ben, beni buldum, iki gözünde aydın bir yol gördüm, dedim

  • گفت وهمم کان خیال تست هان ** ذات خود را از خیال خود بدان‏
  • Vehmin; kendine gel, o senin hayalindir. Kendini hayalinden ayırt et dedi.

  • نقش من از چشم تو آواز داد ** که منم تو تو منی در اتحاد
  • Suretim gözünden seslendi: Birlikte ben senim, sen de bensin.

  • کاندر این چشم منیر بی‏زوال ** از حقایق راه کی یابد خیال‏
  • Hayal bu zevali olmayan aydın gözdeki hakikatlerden nasıl yol bulur da girer?

  • در دو چشم غیر من تو نقش خود ** گر ببینی آن خیالی دان و رد 105
  • Suretini, benden başkasının gözlerinden görürsen onu hayal bil, onu reddet!

  • ز آن که سرمه‏ی نیستی در می‏کشد ** باده از تصویر شیطان می‏چشد
  • Çünkü benden başkası, gözüne yokluk sürmesi çekmekte hakikatte yok olan şeylerle gözünü sürmelemekte… Şarabı, Şeytanının tasvirinden tatmaktadır.

  • چشمشان خانه‏ی خیال است و عدم ** نیستها را هست بیند لاجرم‏
  • Onun gözü hayal ve yokluk evidir. Hulâsa o, yokları var görür.

  • چشم من چون سرمه دید از ذو الجلال ** خانه‏ی هستی است نه خانه‏ی خیال‏
  • Benim gözüme ululuk sahibi Allah’ın sürmesiyle sürmelenmiştir. Varlık evidir, hayal evi değil.