English    Türkçe    فارسی   

2
934-958

  • بحر جان و جان بحر ار گویمش ** نیست لایق نام نو می‏جویمش‏
  • O nura ve o denizi, denizin canı desem de lâyık değil. O âleme yeni bir ad aramaktayım.

  • حق آن آنی که این و آن از اوست ** مغزها نسبت بدو باشد چو پوست‏ 935
  • O Allah’a ant olsun ki bu da ondandır, o da ondan. İçler, hakikatler, ona nispetle kabuktur, zahirdir.

  • که صفات خواجه‏تاش و یار من ** هست صد چندان که این گفتار من‏
  • Ant olsun o Allah’a ki kapı yoldaşım ve dostum, bu benim sözlerimden yüz kat daha üstündür.

  • آن چه می‏دانم ز وصف آن ندیم ** باورت ناید چه گویم ای کریم‏
  • Arkadaşımın evsafından bildiklerimi söyledim, fakat ey kerem sahibi inanmıyorsun; ne diyeyim?”

  • شاه گفت اکنون از آن خود بگو ** چند گویی آن این و آن او
  • Padişah dedi ki: “Şimdi artık kendi halinden bahset. Ne vakte dek şunun, bunun halini anlatacaksın?

  • تو چه داری و چه حاصل کرده‏ای ** از تگ دریا چه در آورده‏ای‏
  • Söyle bakalım, senin neyin var, ne elde ettin, deniz dibinden ne inciler getirdin?

  • روز مرگ این حس تو باطل شود ** نور جان داری که یار دل شود 940
  • Ölüm günü, bu duygun kalmaz. Can nurun var mı ki gönlüne yâr olsun?

  • در لحد کاین چشم را خاک آگند ** هستت آن چه گور را روشن کند
  • Mezarda bu göze toprak dolar. Mezarı aydınlatacak nurun var mı?

  • آن زمان که دست و پایت بر درد ** پر و بالت هست تا جان بر پرد
  • Bu elin, ayağın gidince canının uçması için kolun kanadın var mı?

  • آن زمان کاین جان حیوانی نماند ** جان باقی بایدت بر جا نشاند
  • Bu hayvani can kalmayınca yerine koymak için baki bir cana sahip misin?

  • شرط من جا بالحسن نه کردن است ** این حسن را سوی حضرت بردن است‏
  • Şart, iyilik etmek değil, iyilikle gelmek, bu iyiliği Allah’a götürmektir.

  • جوهری داری ز انسان یا خری ** این عرضها که فنا شد چون بری‏ 945
  • İnsanlıktan mı bir cevhere sahipsin, eşeklikten mi? Bu ârazlar yok olunca nasıl götüreceksin ki?

  • این عرضهای نماز و روزه را ** چون که لا یبقی زمانین انتفی‏
  • Bu namaz ve oruç arazlarını Allah’a nasıl ileteceksin ki? Çünkü araz, iki zaman zarfında baki kalmaz, yok olup gider, bir anlıktır.

  • نقل نتوان کرد مر اعراض را ** لیک از جوهر برند امراض را
  • Arazları götürmeye imkân yoktur. Fakat cevherden hastalıkları giderirler.

  • تا مبدل گشت جوهر زین عرض ** چون ز پرهیزی که زایل شد مرض‏
  • Bu suretle de cevher, bu hastalık arazlarından kurtulur, değişir. Perhiz yüzünden hastalığın geçmesi gibi.

  • گشت پرهیز عرض جوهر به جهد ** شد دهان تلخ از پرهیز شهد
  • Perhiz arazı, çalışmalarıyla cevher olur; acı ağız perhizle tatlılaşır.

  • از زراعت خاکها شد سنبله ** داروی مو کرد مو را سلسله‏ 950
  • Ziraatla topraklar ekinle, başakla dolar. Saç ilacı, örgü, örgü saç bitirir.

  • آن نکاح زن عرض بد شد فنا ** جوهر فرزند حاصل شد ز ما
  • Kadını nikâhlamak arazdı, mahvolup gitti. Fakat o arazdan bize evlât cevheri meydana geldi.

  • جفت کردن اسب و اشتر را عرض ** جوهر کره بزاییدن غرض‏
  • Atı, deveyi çiftleştirmek arazdır. Bundan maksat da yavru cevherini elde etmek.

  • هست آن بستان نشاندن هم عرض ** گشت جوهر کشت بستان نک غرض‏
  • Bostan ekmek arazdır, Bostanda biten mahsul cevheridir. Zaten maksat da budur.

  • هم عرض دان کیمیا بردن بکار ** جوهری ز آن کیمیا گر شد بیار
  • Kimya ile uğraşmayı da araz bil, eğer o kimyadan bir cevher elde ettiysen onu getir.

  • صیقلی کردن عرض باشد شها ** زین عرض جوهر همی‏زاید صفا 955
  • Aynayı cilâlamak da arazdır. Fakat bu arazdan tertemiz bir ayna cevheri meydana gelir.

  • پس مگو که من عملها کرده‏ام ** دخل آن اعراض را بنما مرم‏
  • Şu halde “ Ben ibadette bulundum” deme, o arazlardan elde edileni göster, ürkme.

  • این صفت کردن عرض باشد خمش ** سایه‏ی بز را پی قربان مکش‏
  • Senin o köleyi övmen de arazdır. Sus, koçun gölgesini kurban etmeye kalkışma!”

  • گفت شاها بی‏قنوط عقل نیست ** گر تو فرمایی عرض را نقل نیست‏
  • Köle dedi ki : “Padişahım, araz tebeddül etmez dersen bu söz, akla ancak ümitsizlik verir.