-
چون نداری نوحه بر فرزند خویش ** چونک فصاد اجلشان زد بنیش 1815
- Ecel cellâdı, oğullarını vurup öldürdüğü halde nasıl oluyor da kendi oğluna ağlamıyorsun?
-
چون گواه رحم اشک دیده‌هاست ** دیده‌ی تو بی نم و گریه چراست
- Gözyaşları, merhamete delildir, yürek yanmadıkça göz yaşaramaz, neden gözlerinde yaş yok, niçin ağlamıyorsun ya?” dedi.
-
رو به زن کرد و بگفتش ای عجوز ** خود نباشد فصل دی همچون تموز
- Şeyh kadına yüz çevirip dedi ki. “Kocakarı, kış mevsimi, temmuz ayına benzemez.
-
جمله گر مردند ایشان گر حی‌اند ** غایب و پنهان ز چشم دل کی‌اند
- İsterse hepsi ölsün, isterse diri kalsın… Gönül gözünden kaybolmuyorlar ki!
-
من چو بینمشان معین پیش خویش ** از چه رو رو را کنم همچون تو ریش
- Onları gözümün önünde görüp dururken neden senin gibi yüzümü yırtayım?
-
گرچه بیرون‌اند از دور زمان ** با من‌اند و گرد من بازی‌کنان 1820
- Zamanın devranından çıktılar… Çıktılar ama onlar yine benimle beraber, etrafımda oynayıp duruyorlar!
-
گریه از هجران بود یا از فراق ** با عزیزانم وصالست و عناق
- Ağlayış ya elemden olur, ya ayrılıktan. Hâlbuki ben aziz sevgililerimle vuslattayım, koşuşup duruyorum.
-
خلق اندر خواب می‌بینندشان ** من به بیداری همی‌بینم عیان
- Halk onları rüyada görür, bense uyanıkken onları apaşikâr görüyorum.
-
زین جهان خود را دمی پنهان کنم ** برگ حس را از درخت افشان کنم
- Bu cihandan kendimi gizledim mi, duygu yaprağını varlık ağacından silktim mi onlarla beraberim.
-
حس اسیر عقل باشد ای فلان ** عقل اسیر روح باشد هم بدان
- Kadınım, duygu akla esirdir, fakat bil ki akılda ruhun esiridir.
-
دست بسته‌ی عقل را جان باز کرد ** کارهای بسته را هم ساز کرد 1825
- Can, aklın bağlı olan ellerini çözdü mü haline imkân bulunmayan işleri de yapar, düzer.
-
حسها و اندیشه بر آب صفا ** همچو خس بگرفته روی آب را
- Duygularla düşünceler, duru suyun yüzünü çer çöp gibi kaplamıştır.
-
دست عقل آن خس به یکسو می‌برد ** آب پیدا می‌شود پیش خرد
- Aklın eli, onları bir tarafa atar, su meydana çıkar.
-
خس بس انبه بود بر جو چون حباب ** خس چو یکسو رفت پیدا گشت آب
- Çerçöp habbeler gibi suyun yüzünü örter. Fakat bunlar bir tarafa sürüldü mü su görünür.
-
چونک دست عقل نگشاید خدا ** خس فزاید از هوا بر آب ما
- Allah, aklın elini açmadıkça hava, suyumuzun yüzünü çerçöple, süprüntüyle doldurur.
-
آب را هر دم کند پوشیده او ** آن هوا خندان و گریان عقل تو 1830
- Suyu daima örter; hava buna güler; akılsa ağlar durur.
-
چونک تقوی بست دو دست هوا ** حق گشاید هر دو دست عقل را
- Allah korkusu, havanın ellerini bağlarsa Hakk aklın ellerini çözer.
-
پس حواس چیره محکوم تو شد ** چون خرد سالار و مخدوم تو شد
- Hizmetkârın âkil olursa sana galip olan duygularda mahkûmun olur.
-
حس را بی‌خواب خواب اندر کند ** تا که غیبیها ز جان سر بر زند
- Gayba mensup sırlar, can âleminden zuhur etsin diye duyguları zahirî olmayan bir uykuya daldırır da,
-
هم به بیداری ببینی خوابها ** هم ز گردون بر گشاید بابها
- İnsan uyanıkken rüyalar da görür, insana gök kapıları da açılır.
-
قصه‌ی خواندن شیخ ضریر مصحف را در رو و بینا شدن وقت قرائت
- Kör Şeyhin Kur’an’ı yüzünden okuması ve Kur’an okurken gözlerinin görmesi
-
دید در ایام آن شیخ فقیر ** مصحفی در خانه‌ی پیری ضریر 1835
- Yoksul şeyhin biri, bir vakitler kör bir pirin evinde bir mushaf gördü.
-
پیش او مهمان شد او وقت تموز ** هر دو زاهد جمع گشته چند روز
- Temmuz ayı idi, ona mihman olmuştu: O iki zâhit, birkaç gün bir araya gelmişlerdi.
-
گفت اینجا ای عجب مصحف چراست ** چونک نابیناست این درویش راست
- Kendi kendisine “Burada mushafın ne işi var? Bu adam kör” dedi.
-
اندرین اندیشه تشویشش فزود ** که جز او را نیست اینجا باش و بود
- Bu düşünceye düştü, huzuru kaçtı; “Burada bu körden başka kimse de yok, bu ne iş?
-
اوست تنها مصحفی آویخته ** من نیم گستاخ یا آمیخته
- Burada yalnız o var, bir de buraya mushaf koymuş. Ben ne bunağım, ne sersem…